SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Otwarta nauka<br />
Bożena Bednarek-Michalska<br />
Otwarta nauka, otwarta wiedza, otwarte<br />
badania (open science, open knowledge,<br />
open research) to stosunkowo nowe terminy,<br />
które pojawiły się niedawno w naukoznawstwie,<br />
bibliotekoznawstwie i innych dziedzinach<br />
nauki, a – jak można sądzić – wyrosły<br />
one na gruncie społecznych działań ruchów free<br />
software oraz open access, które od wielu lat się<br />
rozwijają wprowadzając w obszar nauki nowe<br />
pojęcia i metody pracy związane z komunikacją<br />
naukową, gromadzeniem i przepływem zasobów,<br />
stosowaniem technologii, prowadzeniem<br />
laboratoriów czy projektów globalnych.<br />
Ponieważ, do tej pory, nie mamy precyzyjnej<br />
definicji otwartej nauki, termin ten przyjmuje<br />
trochę inne znaczenie w różnych okolicznościach<br />
i społecznościach naukowych.<br />
W niektórych przypadkach oznacza bunt przeciwko<br />
zbyt skomercjalizowanej nauce, w innych<br />
dążenie do uwolnienia informacji naukowej,<br />
gdzie indziej to jedynie nowy sposób organizacji<br />
pracy naukowców. Przyjmuje się zatem, że<br />
termin obejmuje wszystkie próby stosowania<br />
otwartych modeli produkcji i dystrybucji treści<br />
w sferze nauki, czyli otwarty dostęp do publikacji<br />
naukowych, otwarte dane, otwarte modele<br />
współpracy naukowej, otwarte oprogramowanie,<br />
otwarte metody pracy a także otwarte recenzowanie<br />
i opiniowanie osiągnięć naukowych.<br />
W 2008 r. w ramach projektu organizacji<br />
Creative Commons zatytułowanego Science<br />
Commons http://sciencecommons.org/resources/readingroom/principles-for-open-science/<br />
zostały opracowane cztery podstawowe zasady<br />
odnoszące się do otwartej nauki, są to:<br />
1) zapewnienie otwartego dostępu do treści<br />
(publikacje, rękopisy, raporty) finansowanych<br />
z publicznych pieniędzy;<br />
2) zapewnienie otwartego dostępu do narzędzi<br />
(oprogramowanie) finansowanych z publicznych<br />
pieniędzy;<br />
3) przenoszenie danych badawczych finansowanych<br />
z publicznych pieniędzy do domeny<br />
publicznej (metadane, dane surowe);<br />
4) inwestowanie w otwartą cyber-infrastrukturę<br />
(sieci, sprzęt, e-laboratoria).<br />
Dziś można do tego dodać także wspieranie<br />
otwartych modeli społecznościowych włączających<br />
do procesów badawczych wolontariuszy<br />
i pasjonatów danej dziedziny oraz wdrażanie<br />
otwartego recenzowania.<br />
Myś lenie o otwartej nauce jako modelu całokształtu<br />
pracy naukowej widać w koncepcji<br />
„biologii opartej na otwartym ź ródle” Open<br />
Source Biology opracowanej przez niezależne<br />
laboratorium The Molecular Sciences Institute<br />
http://molsci.org/about/openSourceBio.htm –<br />
zajmujące się genetyką i modelowaniem komputerowym.<br />
Elementami istotnymi w tej koncepcji<br />
są:<br />
• publikowanie wyników badań w otwartych<br />
publikacjach naukowych;<br />
• udostępnianie członkom środowiska naukowego<br />
metod badawczych oraz odczynników;<br />
Biuletyn PTE nr 2(56), luty 2012<br />
131<br />
NAUKA I SZKOLNICTWO WYŻSZE<br />
— ELEMENTY MYŚLENIA STRATEGICZNEGO<br />
Część IV
Change language