SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
SpoÅeczny wymiar kryzysu â lekcja dla przyszÅoÅci - Polskie ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Część IV<br />
NAUKA I SZKOLNICTWO WYŻSZE<br />
— ELEMENTY MYŚLENIA STRATEGICZNEGO<br />
naukowych korzysta z ponad 6 mln komputerów<br />
internautów z całego świata 9 ; jego sumaryczna<br />
moc obliczeniowa lokuje go w absolutnej<br />
czołówce światowych superkomputerów). Trzeci<br />
bazuje na idei „infrastruktura jako usługa”<br />
i korzysta z chmur obliczeniowych – dostęp do<br />
infrastruktury jest inicjowany tylko w miarę<br />
potrzeby. Ten ostatni przypadek wydaje się być<br />
najczęściej używany w genomice, w projektach,<br />
w których analiza danych stanowi istotny, aczkolwiek<br />
relatywnie jednorazowy element większego<br />
projektu badawczego.<br />
Paradoksalnie, rozwiązanie problemów<br />
unifikacji infrastruktury naukowej najprawdopodobniej<br />
będzie zasługą nie samych naukowców,<br />
a organizacji takich jak IETF (The Internet<br />
Engineering Task Force), które opracowują techniczne<br />
standardy protokołów wymiany danych<br />
przez internet.<br />
Społeczna rola otwartości<br />
Konsekwencją otwartości jest transparentność.<br />
Dostęp do danych czy informacji oznacza możliwość<br />
ich analizy i wyciągania wniosków na<br />
temat motywów i konsekwencji decyzji, które<br />
stoją za tymi informacjami. Nie bez powodu<br />
najsilniejszymi zwolennikami otwartości stają<br />
się aktywiści polityczni – nieufność wobec<br />
polityków sięgnęła tego stopnia, że ich pracę<br />
czy wypowiedzi systematycznie weryfikuje się<br />
przy użyciu publicznie dostępnych informacji.<br />
Ta weryfikacja, tudzież kontrola, przybiera formę<br />
wyspecjalizowanych serwisów – z polskich<br />
przykładów wystarczy wspomnieć Prawdomierz<br />
(już nieczynny) czy Sejmometr.<br />
Ofiarą (bo w tym przypadku tak to trzeba nazwać)<br />
tego trendu o mały włos nie padła nauka.<br />
Amerykańscy republikanie w 2010 r. założyli<br />
serwis YouCut, w którym wzywali wyborców<br />
do wskazywania obszarów i projektów, którym<br />
powinno zostać obcięte finansowanie. Na liście<br />
9 Więcej statystyk jest na stronach projektu BOINC:<br />
http://pl.boincstats.com/stats/project_graph.php?pr=bo<br />
142<br />
znalazły się też projekty naukowe, i jak można<br />
się domyślać, nie zyskały uznania w oczach podatników.<br />
Strona już nie funkcjonuje, ale pokazuje<br />
jasno problem, przed którym stoi środowisko<br />
naukowe w czasach powszechnego dostępu<br />
do wiedzy. Zbudowanie wydajnej platformy<br />
wymiany wiedzy pod prawnym i technicznym<br />
względem nie ochroni nauki przed błędami,<br />
które wynikają z kulturowych przyzwyczajeń,<br />
a nie z braku prawnych czy technicznych możliwości.<br />
Jeśli istotna część badań medycznych ma<br />
dwuletni poślizg pomiędzy wygenerowaniem<br />
i opracowaniem wyników badań a ich publikacją<br />
10 , to pytanie o naturę problemu nasuwa się<br />
samo. I odpowiedź „bo tak” nie jest satysfakcjonująca<br />
<strong>dla</strong> ludzi, którzy desperacko czekają na<br />
pojawienie się nowego skuteczniejszego lekarstwa<br />
na ich chorobę.<br />
Analogiczne frustracje coraz częściej nie<br />
znajdują ujścia także w środowisku naukowym.<br />
Coraz większa świadomość kosztów ponoszonych<br />
przez podatników związanych z systemem<br />
publikacji naukowych oraz niebotyczne<br />
zyski wydawców (które w większości przypadków<br />
też są do sprawdzenia) skutkuje w coraz<br />
częstszych i coraz bardziej zorganizowanych<br />
protestach. W 2010 r. system uniwersytetów<br />
kalifornijskich zbojkotował Nature Publishing<br />
Group z powodu czterokrotnego podwyższania<br />
ceny subskrypcji do czasopism tego wydawcy.<br />
Uczeni z UC zapowiedzieli, że nie będą wysyłać<br />
manuskryptów do czasopism wydawanych<br />
przez NPG, nie będą recenzować <strong>dla</strong> nich prac<br />
oraz zrezygnują z funkcji edytorskich w tychże<br />
czasopismach. Bojkot zakończył się po cichu<br />
ugodą, której szczegóły nie są publicznie znane,<br />
lecz nie trzeba było długo czekać na kolejną odsłonę<br />
spektaklu. W styczniu br powstał portal<br />
The Cost of Knowledge 11 , w którym można podpisać<br />
zobowiązanie o zaprzestaniu współpracy<br />
(różnego rodzaju) z czasopismami wydawany-<br />
10 J. Sommer, The delay in sharing research data is costing<br />
lives, Nat Med., 2010 Jul.16(7):744. Paradoksalnie, artykuł<br />
nie jest publicznie dostępny.<br />
11 Zob. http://thecostofknowledge.com/
Change language