Å UMARSKI LIST 1-3/1978

— Gustina stalnih saobraćajnica — šumskih i javnih — koje prolaze kroz
šumske objekte ili se neposredno naslanjaju na njih u društvenim šumama
Jugoslavije (u SR Sloveniji i šumama u svojini građana), prema podacima
popisa saobraćajnica u društvenim šumama sprovedenog krajem 1975. godine,
sa stanjem 31. 12. 1974., iznosi 8,3 metra na 1 hektar obrasle
površine (ili 8,3 km na 1000 hektara). Ukupno šumom obrasla
površina obuhvaćena popisom saobraćajnica u društvenim šumama iznosi
nešto više od šest miliona hektara (preko 92'% od površine šuma dobij ene
putem popisa šumskog fonda SFRJ 1961. godine).
— Najveća gustina saobraćajnica ostvarena je u SR Sloveniji (15,4 m/ha),
skoro dva puta više od jugoslovenskog prošeka. U SR Srbiji gustina saobraćajnica
u društvenim šumama je na nivou prošeka u zemlji (8,5 m/ha), dok
je u ostalim republikama dosta ujednačena, niža od jugoslovenskog prošeka
za 18—26% i iznosi: u SR Crnoj Gori 6,8 m/ha, SR Bosni i Hercegovini 6,5
m/ha, SR Hrvatskoj 6,4 m/ha i SR Makedoniji 6,2 m/ha.
— Usvojili se mišljenje naših stručnjaka, poznatih iz ove oblasti, da za
normalno gazdovanje šumama u našim uslovima, minimalna gustina saobraćajnica
treba da iznosi 12—15 m/ha, onda sadašnja gustina saobraćajnica u
društvenim šumama SFRJ, od 8,3 m/ha jedva da zadovoljava nešto više od
polovine potrebnog. Ako se pak postignuti nivo gustine saobraćajnica posmatra
po republikama onda se vidi da je jedino u SR Sloveniji postignut
neophodni minimum. U svim ostalim republikama ostvarena gustina stalnih
saobraćajnica — šumskih i javnih — u društvenim šumama kreće se od
45,9 % (u SR Makedoniji) do 62,9 % (u SR Srbiji) od minimuma koji omogućava
normalno gazdovanje šumama.
— Zavisnost gustine saobraćajnica od tipa šume je veoma izražena. Najveća
gustina saobraćajnica u zemlji ostvarena je na objektima obraslim visokim
šumama (površina šume 1 637 000 ha) i ona prosečno iznosi 11,6 m/ha,
što je za preko 36 % više od prosečne gustine ostvarene u svim tretiranim
šumama. Sa povećanjem učešća niskih šuma u ukupno obrasloj površini gustina
saobraćajnica po jedinici šumom obrasle površine opada: na objektima sa
učešćem niskih šuma od 1—30 % (površina šuma 1 784 000 ha) gustina saobraćajnica
iznosi 8,4 m/ha; na objektima sa učešćem niskih šuma od 31—60%
(površina šuma 925 000 ha) 7,7 m/ha, dok na objektima sa učešćem niskih
šuma 1 622 000 ha) prosečna gustina saobraćajnica iznosi 5,7 m/ha, što je skoro
za trećinu manje od prosečne gustine ostvarene u svim tretiranim šumama.
Sa povećanjem učešća niskih šuma u ukupno obrasloj površini povećava se
se i učešće javnih puteva u ukupnoj dužini stalnih saobraćajnica. Gustina
šumskih saobraćajnica na objektima obraslim visokim šumama je za preko
3,5 puta veća od gustine ovih saobraćajnica u šumama kod kojih niske šume
učestvuju sa preko 60%.
— Podaci o strukturi površina društvenih šuma po razredima gustine saobraćajnica
ukazuju da je: na površini od oko milion i dve stotine hiljada
hektara šuma (1/5 od ukupno tretirane površine šuma) ostvarena minimalno
potrebna gustina saobraćajnica koja omogućava normalno gazdovanje šumama;
na površini od oko 3 miliona hektara ostvarena gustina saobraćajnica
omogućava da se svi radovi u šumi mogu obavljati sa polovinom neophodnih
potreba; na površini šuma od oko 1 400 000 ha (otvorenost ovih šuma iznosi
17