Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
~ ______ ______________ __ ____ _____ ___ ____________________ ~_f!~~!_~ _~~~~_L <br />
Kaide pokolenie musi kultury ocenic i zweryfikowac na nowo, uporzqdkowac<br />
jq, usuwajqc przestarzale przesqdy, musi z drieniem przekazywac<br />
stare pytania, na krore nikt nigdy nie potrafil znaleic odpowiedzi,<br />
ofiarowujqc rownoczesnie odkryte wlasnie skarby, najswieisze<br />
doswiadczenia, nowe rozroinienia, nie burzqc przy tym calej<br />
budowli. Istniejq rodziny, w ktorych ta tytaniczna praca prowadzona<br />
jest z takq pieczolowitosciq, tak cierpliwie i z tak niezwyklq uwagq,<br />
ie wyrastajq w nich wspaniali ludzie, tak doskonali, jakby polerowaly<br />
ich stulecia. Przypomina mi siy obraz przedstawiajqcy malego<br />
TocgueviUe'a pracujqcego pod okiem ojca. Z postaci chlopca emanuje<br />
bystrosc, skromnosc, wyrozumialosc, ktore cechowac mialy<br />
p6Zniej wielkiego pisarza. Dzielo przekazywania polega na wpisywaniu<br />
dzikiego stworzenia w swiat - bez tego natychmiast musialoby<br />
one powrocic na drzewo.<br />
Zachwyt iyjqcym w stanie natury dzieckiem, jak pamiytamy, zaczyna<br />
siy zasadniczo w XVIII wieku, kiedy wykrystalizowal siy mit<br />
tabula rasa. Wedlug tego mitu, zwiqzanego z ideq nieokreslonej dekadencji,<br />
ktory przyczyni siy do narodzin XX-wiecznych totalitaryzmow,<br />
czlowiek jest bardziej ludzki w stanie niecywilizowanym <br />
kultura bowiem szkodzi naturze i psuje jq. Chodzi wiyc 0 to, by przekazywac<br />
jak najmniej, pozwalajqc tym samym, by dziecko moglo<br />
rozwinqc w sobie utraconq dobroc naturalnq. Po doswiadczeniach<br />
ostatnich dwoch wiekow wiemy dzis, ie kultura nie przeciwstawia<br />
si y naturze, lecz barbarzynstwu, a dziecko, ktoremu niczego siy nie<br />
przekazuje, nie zostaje dobrym dzikusem, lecz mlodym barbarzyncq.<br />
N ie istnieje zresztq cos takiego jak "dobry dzikus".<br />
Bezposredniq przyczynq sytuacji, jakq dobrze znamy z niektorych<br />
naszych szkol, jest ciqgle swietnie siy majqcy mit tabula rasa. Dorosli<br />
w dzisiejszych czasach odczuwajq lyk przed wychowywaniem. Bojq<br />
si y, mowiqc doslownie, przekazywac kultury, do ktorej nie majq zaufania,<br />
bo uwaiajq jq za niedoskonalq (jakq jest w rzeczywistoSci <br />
jak wszelka rzecz pochodzqca od czlowieka). Wlasnq historiy postrzegajq<br />
jako pasmo zbrodni, wiara wydaje im siy zawsze wystawiona<br />
na pokusy fanatyzmu, wielkich pisarzy uwaiajq za autorytarnych<br />
macho. I zrozpaczeni, ie nie mogq zaproponowac nic doskonalego,<br />
nie chcqc ograniczac wolnosci dziecka wpisywaniem go w swiat z ko<br />
26
Change language