Nr 597, luty 2005 - Znak

~ KRYSTYNA SLANY
zanie malZenstwa i rodziny w aspekcie dynamicznym i diachronicznym).
Zmiany w modelu rodziny moina najogalniej okrdlic jako:
- przej§Cie od modelu rodziny tradycyjnej (poprzez rodziny nowoczesnq)
do modelu rodziny ponowoczesnej (albo: post-rodzinnej);
- przejscie od modelu rodziny homogenicznej (poprzez rodziny
quasi-heterogenicznq) do modelu rodziny heterogenicznej (nazwanej
tak ze wzglydu na rainorodnosc jej form);
- przej§Cie od modelu spoleczenstw familiarnych (kolektywnych)
do modelu spoleczenstw indywidualistycznych.
Wyrainiajqc te modele, odnoszy analizy malienstwa i rodziny
do trzech faz rozwoju spoleczenstw, okrdlanych przez socjologaw
jako spoleczenstwa tradycyjne, modernizacyjne i postmodernizacYlne.
1. Rodzina tradycyjna
W tradycyjnym, agrarnym typie spoleczenstwa dominuje rodzina,
ktarq - ze wzglydu na jej jednorodnosc - okreslic moina jako
homogenicznq, tradycyjnq i familiarnq. W Europie Zachodniej taki
typ rodziny wyraziscie utrzymywal siy do XIX wieku (w Polsce do
lat 30. XX wieku). Przewaia tu zatem model rodziny wiejskiej, wielopokoleniowej,
duiej. Ziemia stanowi podstawy jej utrzymania, co
powoduje, ie rodzina jest wspaJnotq ekonomicznq i wspaJnotq iycia.
Funkcja ekonomiczno-produkcyjna rodziny to funkcja centralna,
Rodzina tradycyjna to
instytucja trwala, sakralna,
niemobilna przestrzennie
i zawodowo,
zwrocona raczej ku
przeszlosci, a nie ku
przyszlosci.
stanowiqca jej czynnik integracyjny (kaida jednostka,
wlqcznie z dziecmi, jest tutaj przydatna
ekonomicznie). Rodzina tradycyjna wyznacza
pozycjy i status jednostki, okresla jej drogy iycia.
Interes rodziny jest nadrzydny wzglydem interesu
i szczyscia jednostki. Rodzina tradycyjna rna
charakter patriarchalny, z niskq pozycjq kobiety
i dziecka, ktare - jak pokazujq badania - jest
traktowane instrumentalnie i pozbawione dziecinstwa.
PodsumowujqC: rodzina tradycyjna to instytucja trwala, sakralna,
niemobilna przestrzennie i zawodowo, zwra cona raczej ku prze­
30