Diagnoza stanu kultury w Województwie Małopolskim i analiza SWOT

Wydaje się, że KiBu można traktować jako jedną z „nowych instytucji kultury”, jednak ocena
takiej kwalifikacji nie jest jednoznaczna. Budapesztański medialab jest w całości
sponsorowany przez należącą do T-Mobile firmę Magyar Telekom - największą firmę
telekomunikacyjną na Węgrzech. Daje ona KiBu pełną swobodę twórczą, równocześnie
jednak trudno mieć wątpliwości, że stanowi dla firmy z jednej strony rodzaj działań public
relations, z drugiej - rodzaj laboratorium rozwojowego. Choć większość realizowanych w KiBu
działań nie ma bezpośredniego potencjału komercyjnego, część z nich może w przyszłości
zostać użyta w ramach rozwiązań Magyar Telekom. Oczywiście nie musi to kolidować z misją
instytucji kultury, a w kontekście oczekiwanych silnych związków między kulturą
a gospodarką, może stanowić nawet ich część. Czy jednak sponsorowanie lub
dofinansowanie takich instytucji powinno przyjąć na siebie państwo lub samorządy? Trudno
o jednoznaczną odpowiedź. Można też zastanawiać się, na ile jest to możliwe - czy urzędnicy
mieliby odwagę akceptować często dość szalone pomysły twórców i podejmować decyzje
o ich finansowaniu? Nieoficjalne informacje o budżecie KiBu mówią o ok. 1 mln euro rocznie.
3.1.3 Finansowanie kultury
W najbardziej ogólnym sensie możliwe jest wyróżnienie trzech sposobów finansowania
kultury. Każdy z nich obarczony jest innymi typami zagrożeń, wobec czego powinny się one
wzajemnie uzupełniać. Są to:
Finansowanie ze środków publicznych, zarówno na poziomie centralnym, jak i
samorządowym – w takiej sytuacji instytucje kultury są w dużej mierze zależne od
władz, z jednej strony zapewnia to stabilność finansową, z drugiej może negatywnie
oddziaływać na ich niezależność. W tym przypadku, istotna jest umiejętność
odpowiedniego zabiegania o środki oraz lobbowania wśród parlamentarzystów.
Wsparcie publiczne może przyjmować pośrednie formy, np. poprzez niższy podatek
VAT na usługi kulturalne bądź w formie ulg podatkowych dla osób wspierających tego
typu instytucje.
Finansowanie ze źródeł rynkowych – obejmujące zarówno sprzedawanie wytworów
kultury, jak też umowy sponsorskie. Finansowanie na tej zasadzie odbywa się często
na zasadzie „coś za coś”, a więc instytucje kultury są zobowiązane do dostarczenia
takich rodzajów dóbr, których oczekuje od nich klient bądź sponsor, co z kolei niesie
ze sobą ryzyko instrumentalizacji prac instytucji przez biznes. 10
Finansowanie przez stronę trzecią – w tym przypadku instytucje kultury mogą
uzyskiwać środki poprzez różnorodne granty i darowizny ze strony organizacji
pozarządowych bądź osób prywatnych. Może to być pomoc organizacyjna, w formie
pracy świadczonej na rzecz instytucji kultury, bądź finansowa. W odległej przeszłości
taką rolę odgrywał mecenat sprawowany przez zamożnych obywateli. W
przeciwieństwie do instrumentów rynkowych, nie ma tutaj zasady „coś za coś” –
chodzi o dotowanie instytucji kultury z pobudek idealistycznych. To źródło
10 Wpływ ten może być realizowany nie tylko w sposób bezpośredni, ale również przez to, że instytucje
kultury, chcąc pozyskać finansowanie, będą realizować projekty, które są atrakcyjne dla sponsorów
a więc łatwiej pozyskać dla nich finansowanie ze źródeł prywatnych.
29