You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΤΕΧΝΕΣ &<br />
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ<br />
Της Άννας Δημητρίου<br />
Αρχαιολόγου, Μουσειολόγου<br />
Μουσεία: Σε πορεία προσέγγισης<br />
με την κυπριακή κοινωνία<br />
Η<br />
γνώση της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί εφόδιο<br />
για την πορεία κάθε κοινωνίας. Είναι μέσο απόκτησης<br />
συνολικής μνήμης, γνωριμίας με το παρελθόν<br />
και διαμόρφωσης του μέλλοντος τόσο σε προσωπικό<br />
όσο και σε συνολικό επίπεδο.<br />
Τα μουσεία αποτελούν την κυριότερη πηγή γνώσης<br />
και σημείο επαφής με την πολιτιστική κληρονομιά<br />
κάθε τόπου. Η μορφή και ο ρόλος που κατέχουν στην<br />
κοινωνία αντικατοπτρίζουν τα χαρακτηριστικά κάθε<br />
εποχής καθώς μουσείο και κοινωνία αποτελούν αλληλένδετες<br />
έννοιες.<br />
Η κυριότερη εξέλιξη στη μορφή και το ρόλο των<br />
μουσείων έγινε αισθητή τις τελευταίες δεκαετίες. Από<br />
απρόσιτους, εσωστρεφείς οργανισμούς, έχουν μετατραπεί<br />
σε ανοιχτά εξωστρεφή ιδρύματα που στοχεύουν<br />
στην άτυπη εκπαίδευση ανθρώπων κάθε ηλικίας,<br />
μορφωτικού επιπέδου και καταγωγής. Ενεργοποιούν<br />
ποικιλόμορφους μηχανισμούς επικοινωνίας<br />
με το κοινό, επιδιώκοντας την καλλιέργεια της φαντασίας,<br />
της δίψας για εξερεύνηση, αναζήτηση και<br />
γνώση. Στην Κύπρο τα μουσεία καλούνται να ακολουθήσουν<br />
αυτή τη νέα πορεία πλεύσης και να ανταποκριθούν<br />
στις προκλήσεις των καιρών για την ενεργή<br />
συμβολή τους στη διαμόρφωση και εξέλιξη της<br />
κοινωνίας.<br />
Τα τελευταία χρόνια γίνονται αξιόλογα βήματα προς<br />
αυτή την κατεύθυνση. Αρκετά μουσεία εφαρμόζουν<br />
νέες πρακτικές παρουσίασης και ερμηνείας των συλλογών<br />
τους με τρόπο που να είναι πιο ευχάριστος και<br />
κατανοητός στο ευρύ κοινό. Υιοθετούνται διαφορετικές<br />
μέθοδοι επικοινωνίας με το κοινό μέσα από περιοδικές<br />
εκθέσεις, εκδηλώσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα<br />
ειδικά διαμορφωμένα για το σκοπό αυτό.<br />
Παράλληλα, αναπτύσσεται ένας γενικότερος προβληματισμός<br />
σχετικά με τους λόγους για τους οποίους<br />
τα μουσεία δυσλειτουργούν, καθώς και με τους<br />
τρόπους αντιμετώπισής τους.<br />
Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα που παρουσιάζουν τα μουσεία<br />
μέσα στην κυπριακή κοινωνία είναι αντιφατική.<br />
Παρά τις αξιόλογες προσπάθειες που καταβάλλονται<br />
για την εξέλιξη των μουσείων σε οργανισμούς που<br />
παράγουν κοινωνικό έργο, η ανταπόκριση του κοινού<br />
δεν είναι η αναμενόμενη. Βάσει ερευνών που<br />
έχουν γίνει, ένα πολύ μικρό ποσοστό Κυπρίων θεωρεί<br />
τα μουσεία έκφραση πολιτισμού και ένα ακόμη<br />
μικρότερο ποσοστό τα επισκέπτεται. Είναι λοιπόν<br />
φανερό πως ένας από τους κύριους στόχους των<br />
μουσείων, που είναι η ανάπτυξη εποικοδομητικού διαλόγου<br />
με την κοινωνία, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.<br />
Με όσα περιγράφονται πιο πάνω, είναι φανερό πως<br />
το πρόβλημα της μειωμένης απήχησης στην κοινωνία<br />
δεν έγκειται μόνο στις μεθόδους παρουσίασης<br />
συλλογών και επικοινωνίας με το κοινό. Το πρόβλημα<br />
έχει τις ρίζες του πολύ πιο βαθιά και, στην πορεία<br />
εξέλιξης των μουσείων στην Κύπρο από την πρώτη<br />
τους εμφάνιση, στο θεσμικό περιβάλλον μέσα στο<br />
οποίο λειτουργούν και στις νοοτροπίες και συνήθειες<br />
του Κύπριου πολίτη όπως διαμορφώθηκαν μέσα<br />
στο χρόνο. Το γεγονός αυτό απαιτεί μία σφαιρική αντιμετώπιση<br />
του προβλήματος.<br />
Το πρώτο μουσείο στην Κύπρο ιδρύθηκε το<br />
1882, κατά την περίοδο της αγγλικής αποικιοκρατίας,<br />
όταν οι ξένες αρχαιολογικές αποστολές στο νησί<br />
είχαν αυξηθεί κατά πολύ και το πλούσιο αρχαιολογικό<br />
υλικό απαιτούσε χώρο στέγασης και διαφύλαξης.<br />
Το 1935 η Αγγλική Κυβέρνηση εγκαθίδρυσε<br />
το πρώτο κυβερνητικό Τμήμα Αρχαιοτήτων και αναδιαμόρφωσε<br />
τον Περί Αρχαιοτήτων Νόμο, η μορφή<br />
του οποίου αποτελεί τη βάση της Νομοθεσίας που<br />
ισχύει και σήμερα. Το 1960, με την ανακήρυξη της<br />
Κυπριακής Δημοκρατίας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων εντάχθηκε<br />
στον κορμό του Υπουργείου Συγκοινωνιών και<br />
Έργων. Είναι ουσιαστικό να επισημανθεί πως το<br />
Υπουργείο αποτελείται από εννέα ακόμη τμήματα τα<br />
οποία καλύπτουν τους τομείς Δημοσίων Έργων, Επικοινωνιών,<br />
Μεταφορών και Ηλεκτρομηχανολογικών<br />
84 ΡΕΥΜΑ
Change language