Ma'muriy huquq. Odilqoriyev X.T. va Qosimov B.E. umumiy tahririda ...

More documents

Recommendations

Info

$D:\РЕДАКТОРЫ\Axborotnoma\2012 А - Академия МВД Республики ...$

Nazorat uchun savol va topshiriqlar1. Boshqaruvning umumiy tushunchasini yoritib bering?2. Davlat boshqaruvi deganda nimalarni tushunasiz?3. Davlat boshqaruvining o‘ziga xos xususiyatlari nimada?4. Davlat boshqaruvi funksiyalari haqida so‘zlab bering?5. Davlat boshqaruvining asosiy prinsiðlarini nimalar tashkil etadi?6. Ma’muriy huquq deganda nimani tushunchasiz?7. Ma’muriy huquqning tartibga solish predmeti (ijtimoiy munosabatlardoirasi) nima?8. Ma’muriy huquqning tartibga solish uslubi nimalarda ifodalanadi?9. Ma’muriy huquq tizimi haqida so‘zlab bering.10. Ma’muriy huquq manbalari haqida qanday tushunchaga egasiz?11. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi ma’muriy huquq manbaisifatida.12. O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiningma’muriy huquq manbai sifatidagi o‘rni haqida fikringiz.13. Ma’muriy huquqning boshqa manbalari haqida so‘zlab bering.14. Ma’muriy huquqning O‘zbekiston Respublikasi huquq tizimida tutgano‘rni qanday?15. Ma’muriy huquq va konstitutsiyaviy huquqning o‘zaro munosabatlarinimalarda ko‘rinadi?16. Ma’muriy huquq va moliya huquqining o‘zaro munosabati haqidafikringizni bildiring.17. Ma’muriy huquq va fuqarolik huquqining o‘zaro munosabati haqidaso‘zlab bering.18. Ma’muriy huquq va mehnat huquqining o‘zaro munosabati haqidafikr bildiring.19. Ma’muriy huquq va jinoyat huquqining o‘zaro munosabati qanday?II bobMA’MURIY-HUQUQIY NORMALAR VAULARNING TURLARI1-§. Ma’muriy-huquqiy norma tushunchasiva xususiyatlariMa’muriy-huquqiy norma davlat tomonidan o‘rnatilgan vabajarilishi maxsus davlat vositalari bilan ta’minlanadigan, joiz xulqatvorme’yoridir. Huquq normasi o‘z yuridik mazmuniga ko‘ramuayyan xulq-atvor qoidasi bo‘lib, unga rioya qilinishi turlitashkiliy, ma’rifiy va rag‘batlantirish vositalarini, shuningdek ulargarioya qilmagan shaxslarga nisbatan yuridik majburlov (intizomiy,ma’muriy, moddiy, jinoiy javobgarlik) choralarini qo‘llashninazarda tutadi. Ushbu xususiyatlar ma’muriy-huquqiy normalargaham xosdir. Ular davlat-boshqaruv faoliyatining asosiyko‘rsatkichlarini va mazkur faoliyat jarayonida yuzaga keluvchiboshqaruvga doir munosabatlarni (masalan, shaxsning, ijroetuvchi hokimiyat subyektlarining huquqiy maqomini) belgilaydi.Ma’muriy-huquqiy normalarning quyidagi funksiyalarinifarqlash mumkin:— ijro etuvchi hokimiyat tizimi va uning ayrim bo‘g‘inlaritashkiliy faoliyatini tartibga solish hamda ular o‘rtasidagi o‘zarooqilona aloqani ta’minlash;— davlat boshqaruvi sohasida fuqarolarning, shuningdekjamoat birlashmalarining huquq va erkinliklari ro‘yobga chiqarilishiva himoya qilinishini ta’minlash;— davlat boshqaruvi sohasida bevosita ish olib boruvchi vamuayyan hajmda uning funksiyalarini bajaruvchi (masalan,mahalliy hokimliklar) yoxud o‘z harakatlari bilan bu soha(masalan, fuqarolar, jamoat birlashmalarining) manfaatlariga uyoki bu tarzda daxl etuvchi barcha shaxslar va fuqarolarning ijobiyxulq-atvori variantlarini belgilash. Ijobiy yoki lozim darajadagi xulqatvorqanday harakatlarni bajarish mumkinligini (joizligini),34 35
qanday xatti-harakatlardan o‘zini tiyish kerak (taqiqlarni), qandayharakatlarni bajarish zarurligini (ko‘rsatmalarni) nazarda tutadi.Aslida ma’muriy-huquqiy munosabatlar subyektlarining xulqatvorigaboshqaruvning ta’siri xuddi mana shunda namoyon bo‘ladi;— ijro etuvchi hokimiyat mexanizmining konstitutsiyaviyvazifasi samarali amalga oshirilishini, ya’ni qonunlarda belgilangantalablarining bajarilishini ta’minlash va shu tariqa yagona davlathokimiyati ijroiya tarmog‘ining mohiyatini namoyon etish;— davlat-boshqaruv faoliyati jarayonida yuzaga keladiganijtimoiy munosabatlarda mustahkam qonuniylik tartibi va davlatintizomini ta’minlash;— ma’muriy javobgarlikni nafaqat boshqaruvga doir munosabatlarga,balki huquqning boshqa ko‘pgina tarmoqlari (masalan,mehnat, moliya, yer huquqi) normalarini himoya qilish vositasisifatida tatbiq etish.Ma’muriy-huquqiy normalar muayyan ichki mutanosiblikka(iyerarxiyaga) ega. Bu ma’muriy-huquqiy normalarning pog‘onama-pog‘onabo‘ysunishini, ya’ni muayyan iyerarxiyasini:konstitutsiyaviy normalar, qonunlarning normalari va ijro etuvchihokimiyat subyektlari (masalan, O‘zbekiston RespublikasiningHukumati, vazirlik, mahalliy hokimliklar) tomonidan o‘rnatiladigannormalar mavjudligini anglatadi. Yagona yuridik mazmungaega bo‘lgan mazkur huquqiy normalar o‘zining yuridik kuchigako‘ra teng emas. Konstitutsiyaviy va qonun xususiyatiga ega bo‘lganma’muriy-huquqiy normalar o‘z yuridik ahamiyatiga ko‘rabirlamchidir. Ijro etuvchi hokimiyat subyektlari tomonidan o‘rnatiladiganma’muriy-huquqiy normalar konstitutsiyaviy qonunchiliknormalariga nisbatan ikkilamchi xususiyat kasb etadi.Bundan ijro etuvchi hokimiyat subyektlarining faoliyatiginaemas, balki ular yaratadigan ma’muriy-huquqiy normalar hamqonunga mos bo‘lishi lozim, degan xulosa kelib chiqadi. Huquqiynormalar iyerarxiyasida ular muayyan o‘rin egallaydi.Ijro etuvchi hokimiyat subyektlari tomonidan yaratiladiganma’muriy-huquqiy normalar huquq ijodkorligining ikkilamchi(hosila) shakli sifatida, avvalo, Konstitutsiya va qonunchiliknormalarining ta’sirchanligini ta’minlaydi. Shu tariqa ular bunormalarga aniq amal qiluvchi huquqiy qoidalar maqomini baxshetuvchi muhim yuridik vositalardan biri bo‘lib xizmat qiladi,shuningdek ularda ifodalangan umumiy xulq-atvor qoidalarinianiqlashtiradi va muayyanlashtiradi.Shu sababli ijro etuvchi hokimiyat organlari tomonidanyaratiladigan ma’muriy-huquqiy normalar ushbu hokimiyatfaoliyati doirasida qonunlarni amaliyotga tatbiq etish jarayonidaalohida o‘rin tutadi.Ta’kidlash joizki, ijro etuvchi hokimiyat organlariningma’muriy huquq ijodkorligi muayyan sharoitlarda amalga oshirilishimumkin. Bunday sharoitlarga quyidagilar kiradi:— tegishli qonunchilik hujjatida mazkur imkoniyat to‘g‘ridanto‘g‘rinazarda tutiladi. Masalan, O‘zbekiston Respublikasining«Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida»gi qonunida O‘zbekistonHukumatining suv resurslaridan kompleks foydalanish va ularnimuhofaza qilish sxemalarini ishlab chiqish, muvofiqlashtirish,davlat ekspertizasidan o‘tkazish, tasdiqlash va amalga tatbiq etishtartibini belgilashi nazarda tutilgan;— ijro etuvchi hokimiyatning mazkur subyekti uchun belgilaadiganvakolatlar majmui uning huquq ijodkorlik borasidagivakolatlarini oddiy qayd etish tarzida emas, balki aniq ifodalanganko‘rinishda o‘z ichiga oladi (masalan, normativ hujjatlar qaysimasalalar bo‘yicha qabul qilinishi mumkinligi ko‘rsatib o‘tiladi).Jumladan, vazirliklar to‘g‘risidagi nizomlarda ijro etuvchihokimiyatning mazkur organlarga o‘z vakolatlari (belgilanganfaoliyat sohasi) doirasida qonunlarga muvofiq ijro etuvchihokimiyatning o‘zga organlari, shuningdek tashkilotlar va fuqarolartomonidan bajarilishi majburiy bo‘lgan normativ-huquqiyhujjatlar qabul qilish huquqi berilgan;— ijro etuvchi hokimiyat (ma’muriy) norma ijodkorligidanba’zan tizim doirasida tartibga solish maqsadida, ya’ni ijro etuvchihokimiyat (davlat boshqaruvi) mexanizmining ichki tashkiliymanfaatlari yo‘lida foydalaniladi.Muhimi shundaki, to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qilmaydigan qonunchilikhujjatlarida ularni kim bajarishi lozimligi aniq ko‘rsatilishi vaayni vaqtda, buning uchun zarur bo‘lgan qonun osti normaijodkorligi vakolatlarining hajmi belgilanishi lozim.36 37
Page 2 and 3: O‘zbekiston Respublikasi IIV Akad
Page 4 and 5: B i r i n c h i b o ‘ l i mMA’M
Page 6 and 7: 6) davlat boshqaruvi — qonuniylik
Page 8 and 9: 10) hisobga olish funksiyasi — mi
Page 10 and 11: Konstitutsiyaning 35-moddasiga bino
Page 12 and 13: Qayd etilgan barcha ijtimoiy munosa
Page 14 and 15: ishning oldingi uslubidan (ma’mur
Page 16 and 17: kuchi yuqoriroq bo‘lgan nizomlar
Page 20: Ma’muriy huquq sohasidagi ijtimoi
Page 23 and 24: Respublikasida pul va kredit tizimi
Page 25 and 26: nazarda tutadi. Ma’muriy huquq ma
Page 27 and 28: ulkan majmuini tartibga keltirish u
Page 29 and 30: munosabat yuzaga kelishiga zamin ya
Page 31 and 32: organlari va fuqarolar o‘rtasida
Page 33 and 34: I k k i n c h i b o ‘ l i mMA’M
Page 35 and 36: Kollegial organlar faoliyatining ma
Page 37 and 38: — O‘zbekiston Respublikasi Quro
Page 39 and 40: oshqaruv tuzilmasini takomillashtir
Page 41 and 42: hokimlari bilan o‘zaro hamkorligi
Page 43 and 44: kamasi muhokamasiga kiritilgan takl
Page 45 and 46: 7. O‘zbekiston Respublikasi Marka
Page 47 and 48: miy javobgarlikka tortish to‘g‘
Page 49 and 50: latlari, davlat organlari vakolatli
Page 51 and 52: 4. Qabul qilinadigan qarorlar, o‘
Page 53 and 54: Beshinchidan, davlat xizmatchisi da
Page 55 and 56: tomonidan kompyuterda terilishi, te
Page 57 and 58: — davlat xizmatchisi va uning oil
Page 59 and 60: irinchidan, mansab majburiyatlarini
Page 61 and 62: nodavlat notijorat tashkilotining d
Page 63 and 64: 4) davlat boshqaruv organlarining f
Page 65 and 66: huzuridagi yarashtirish komissiyala
Page 67 and 68: — respublikaning boshqa siyosiy p
Page 69 and 70:
— dehqon xo‘jaliklarining oilav
Page 71 and 72:
— jazoni ijro etish muassasalarid
Page 73 and 74:
«Ustoz-shogird» an’anasi bo‘y
Page 75 and 76:
o‘lgan asoslar bekor bo‘lsa, su
Page 77 and 78:
Fuqarolar davlat boshqaruvi sohasid
Page 79 and 80:
Xalqaro haydovchilik guvohnomalari
Page 81 and 82:
oshirish imkonini belgilab beradi.
Page 83 and 84:
Boshqaruvning huquqiy aktlari ijtim
Page 85 and 86:
Boshqaruv huquqiy aktlari faqatgina
Page 87 and 88:
(boshqaruv organi rahbari yoki maxs
Page 89 and 90:
) boshqaruv usullari boshqaruv faol
Page 91 and 92:
tarkibiy qismdan iborat: moddiy rag
Page 93 and 94:
muhokama qilish, tajriba almashish
Page 95 and 96:
7. Ma’muriy majburlash choralari
Page 97 and 98:
Ichki ishlar organlarning ushbu fao
Page 99 and 100:
Ma’muriy yo‘l bilan ushlab turi
Page 101 and 102:
Shu sababli, ma’muriy huquqbuzarl
Page 103 and 104:
ichki ishlar organlarining oddiy as
Page 105 and 106:
tomonidan o‘ziga bo‘ysungan sha
Page 107 and 108:
ilan oz miqdorda talon-toroj qilish
Page 109 and 110:
Ma’muriy nojo‘ya xatti-harakatl
Page 111 and 112:
XI bobMA’MURIY JAVOBGARLIK1-§. M
Page 113 and 114:
javobgarligini birga qo‘shish to
Page 115 and 116:
2-§. Ma’muriy javobgarlik to‘g
Page 117 and 118:
shakllanishi va takomillashuvida mu
Page 119 and 120:
shuningdek ana shu huquqbuzarning o
Page 121 and 122:
6) huquqbuzarlikning homilador ayol
Page 123 and 124:
Asosiy ma’muriy jazo choralari bu
Page 125 and 126:
Ma’muriy huquqbuzarlikni sodir et
Page 127 and 128:
Turli transport vositalarini boshqa
Page 129 and 130:
tartibi sharoitida esa, harbiy kome
Page 131 and 132:
fuqarolarning sha’ni va qadr-qimm
Page 133 and 134:
tarbiyaga (patronat), farzandlikka
Page 135 and 136:
dalar. Giyohvandlik vositalarini yo
Page 137 and 138:
Yerlardai xo‘jasizlarcha foydalan
Page 139 and 140:
Ushbu moddaning 1 va 2-qismida naza
Page 141 and 142:
tutishga litsenziya yoxud yo‘llan
Page 143 and 144:
Elektr, issiqlik energiyasi yoki ga
Page 145 and 146:
Tarkibida giyohvand moddalar bo‘l
Page 147 and 148:
nishini, ihota daraxtlarining, qor
Page 149 and 150:
tegishli transport vositasi yoxud s
Page 151 and 152:
elgilarni joylashtirish, uy-joylar,
Page 153 and 154:
Yonilg‘i-moylash materiallarini s
Page 155 and 156:
farmoyishiga bo‘ysunmasligida yok
Page 157 and 158:
mazmundagi materiallarni tarqatish
Page 159 and 160:
Ushbu moddada nazarda tutilgan huqu
Page 161 and 162:
Bunday huquqbuzarliklarning ayrimla
Page 163 and 164:
Pasport tizimi qoidalariga rioya et
Page 165 and 166:
Jamoat tartibini saqlashni ta’min
Page 167 and 168:
2) ma’muriy yurisdiksiyaviy faoli
Page 169 and 170:
3-§. Ma’muriy-protsessual normal
Page 171 and 172:
) ma’lum bir hududlarda harakat q
Page 173 and 174:
ham), ijro etuvchi hokimiyat organl
Page 175 and 176:
1) ma’muriy huquqbuzarlik hodisas
Page 177 and 178:
Huquqbuzarni iloji boricha qisqa mu
Page 179 and 180:
nomani va ov qilish huquqini beruvc
Page 181 and 182:
— voyaga yetmaganlar ishlari bila
Page 183 and 184:
1-qismida; 130-moddasining 1-qismid
Page 185 and 186:
qilish haqidagi qonun hujjatlarini
Page 187 and 188:
keltirishga, iltimos qilishga, ishn
Page 189 and 190:
dalillar talab qilish, huquqbuzarli
Page 191 and 192:
Tegishli organ (mansabdor shaxs) sh
Page 193 and 194:
to‘g‘risidagi qarorga muvofiq j
Page 195 and 196:
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
Page 197 and 198:
Qonun va tartib buzilishining oldin
Page 199 and 200:
Yuqorida qayd etilganlardan tashqar
Page 201 and 202:
shikoyat qilish uchun asos hisoblan
Page 203 and 204:
murojaatini himoyalash uchun ma’l
Page 205 and 206:
qonunda ham sudlarda murojaatlarni
Page 207 and 208:
tishi, pirovard natijada, davlat or
Page 209 and 210:
elgilangan. Bular: — shikoyat aso
Page 211 and 212:
murojaatidagi tanqidi uchun ta’qi
Page 213 and 214:
Mazkur qonunchilik hujjatlari talab
Page 215 and 216:
o‘rnatilgan maxsus tartib buzilga
Page 217 and 218:
O‘zbekiston Respublikasi Preziden
Page 219 and 220:
Kasaba uyushmalari aholini ish bila
Page 221 and 222:
chiqish, operativ xizmat faoliyatin
Page 223 and 224:
karuv faoliyatining ajralmas tarkib
Page 225 and 226:
XVIII bobDAVLAT BOSHQARUVIDA NAZORA
Page 227 and 228:
— prokuror o‘ziga tushgan takli
Page 229 and 230:
ega bo‘lgan organlar amalga oshir
Page 231 and 232:
Y e t t i n c h i b o ‘ l i mBOSH
Page 233 and 234:
oid faoliyatini inspeksiyaviy nazor
Page 235 and 236:
transporti agentligi» kabi maxsus
Page 237 and 238:
strategiyasi hamda kompleks dasturl
Page 239 and 240:
chiqarishni ko‘paytirish va ekspo
Page 241 and 242:
foydalanish va ularni muhofaza qili
Page 243 and 244:
4-§. Qishloq va suv xo‘jaligini
Page 245 and 246:
tashkil qilingan (O‘zbekiston Res
Page 247 and 248:
qurilishi sifati va muddatlari usti
Page 249 and 250:
davlat tasarrufidan chiqarish va xu
Page 251 and 252:
ichida tashuvchi, transport-foydala
Page 253 and 254:
Avtomobil yo‘li - transport vosit
Page 255 and 256:
Jamg‘armaning ijro etuvchi direkt
Page 257 and 258:
shakllantirish, shuningdek davlat b
Page 259 and 260:
XX bobIJTIMOIY-MADANIY SOHANI MA’
Page 261 and 262:
Akademik litsey o‘quvchilarning i
Page 263 and 264:
yishlariga, O‘zbekiston Respublik
Page 265 and 266:
faoliyatini takomillashtirish to‘
Page 267 and 268:
Sog‘liqni saqlash vazirligi va un
Page 269 and 270:
miyasi, Oliy va o‘rta maxsus ta
Page 271 and 272:
O‘zbekiston Respublikasi Madaniya
Page 273 and 274:
Nogironlarni tibbiy-ijtimoiy eksper
Page 275 and 276:
XXI bobMA’MURIY-SIYOSIY FAOLIYAT
Page 277 and 278:
tahrirdagi) qonunining 7-moddasiga
Page 279 and 280:
Prezidenti tayinlaydigan, keyinchal
Page 281 and 282:
Safarbarlik chaqiruvi rezervidagi x
Page 283 and 284:
yarog‘dan foydalanish, ularni qo
Page 285 and 286:
ularni zarur bo‘lgan axborot bila
Page 287 and 288:
uni nishonlash to‘g‘risida»gi
Page 289 and 290:
Mahkamasining qarorlari, Respublika
Page 291 and 292:
— aholini va hududlarni favqulodd
Page 293 and 294:
— xo‘jalik yurituvchi subyektla
Page 295 and 296:
Respublikasining Konstitutsiyasida,
Page 297 and 298:
13-mart qarori va «Davlat soliq xi
Page 299 and 300:
sida»gi 2006-yil 21-aprel qarori v
Page 301 and 302:
— kontrabandaga, bojxona qonunchi
Page 303 and 304:
13. O‘zbekiston Respublikasi Tash
Page 305 and 306:
yishlariga, O‘zbekiston Respublik
Page 307 and 308:
Moliya vazirligi o‘z tizimiga kir
Page 309 and 310:
— bankni ro‘yxatga olish paytig
Page 311 and 312:
Mahsulotning belgilangan talablarga
Page 313 and 314:
qilingan davlat boshqaruvi organi h
Page 315 and 316:
Endilikda, O‘zbekiston Respublika
Page 317 and 318:
III bobMA’MURIY-HUQUQIY MUNOSABAT
Page 319 and 320:
2-§. Ma’muriy huquqbuzarliklar b
Page 321:
MA’MURIY HUQUQDarslikMuharrir I.
show all

Ma'muriy huquq. Odilqoriyev X.T. va Qosimov B.E. umumiy tahririda ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?