Ma'muriy huquq. Odilqoriyev X.T. va Qosimov B.E. umumiy tahririda ...

ulkan majmuini tartibga keltirish uchun mustahkam huquqiyzamin yaratadi.Umuman, hozirgi vaqtda O‘zbekistonda ma’muriy huquqningfaqat bir instituti kodekslashtirilgan. Bu — moddiy va protsessualma’muriy huquq normalarini birlashtirgan Ma’muriy javobgarlikto‘g‘risidagi kodeksdir. Ammo bu qisman kodekslashtirish, xolos.Albatta, umumiy ma’muriy-huquqiy kodekslashtirish haqida so‘zyuritish ham mushkul.Hozirgi vaqtda ma’muriy-huquqiy normalarni tizimga solish,ularni davr talablari, amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy vama’muriy islohotlar, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasidamustahkamlangan institutlar bilan muvofiq holga keltirishvazifasi birinchi o‘ringa chiqmoqda. Tabiiyki, tegishli ma’muriyhuquqiynormativ materialni sezilarli darajada yangilash, shuningdekboshqaruvga doir ijtimoiy munosabatlarni ma’muriy-huquqiytartibga solishdagi mavjud ko‘plab kamchiliklarni bartaraf etish,ma’muriy huquqni inkorporatsiya qilish (uning muhim institutlaribo‘yicha normalarni birlashtirish va tizimga solish) zarur.Nazorat uchun savol va topshiriqlar1. Ma’muriy-huquqiy norma deganda nimani tushunasiz?2. Ma’muriy-huquqiy normaning o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlang.3. Ma’muriy-huquqiy normalarning turlarini aniqlang.4. Ma’muriy-huquqiy normaning giðotezasini ko‘rsating.5. Ma’muriy-huquqiy normaning dispozitsiyasini ko‘rsating.6. Ma’muriy-huquqiy normaning sanksiyasini ko‘rsating.7. Ma’muriy huquq nazariyasida huquqiy normalarni amalda joriyetishning qanday shakllari mavjud?8. Ma’muriy huquq manbalarini ko‘rsating.III bobMA’MURIY-HUQUQIY MUNOSABATLAR1-§. Ma’muriy-huquqiy munosabatlarningmazmuniMa’muriy-huquqiy munosabatlar huquqiy munosabatlarning,ya’ni boshqaruv sohasidagi huquq bilan tartibga solinadiganijtimoiy munosabatlarning alohida turidir. Har qanday huquqiymunosabat kabi ma’muriy-huquqiy munosabat:— birinchidan, ijtimoiy munosabatga huquq normasiningtartibga soluvchi va unga yuridik tus beruvchi ta’siri mahsulidir;— ikkinchidan, huquqiy munosabat tomonlarining harakatlari(xulq-atvori)ni huquq normasi bilan tartibga soladi;— uchinchidan, huquqiy munosabat tomonlarining huquqlariva majburiyatlarini huquqiy norma bilan belgilangan tartibdame’yorlaydi va mutanosiblashtiradi;— to‘rtinchidan, huquq normasi talablariga javob bermaydiganxulq-atvor uchun tomonlarning yuridik javobgarligini belgilaydi.Shunday qilib, ma’muriy-huquqiy munosabat ikki tomonlamaxususiyat kasb etadi, ya’ni, bir subyekt huquqlariga boshqasubyektning majburiyatlari mos keladi, yoki aksincha.Ma’muriy huquq normasi o‘z-o‘zidan muayyan ma’muriyhuquqiymunosabatni vujudga keltirmaydi. U — bunday munosabatvujudga kelishining asosi bo‘lib, tegishli sharoitda va tegishlisubyektlar mavjud bo‘lganda boshqaruvga oid munosabatma’muriy-huquqiy shakl-shamoyil kasb etadi. Ma’muriy-huquqiynorma taraflar vakolatlarining hajmini, ularning o‘zaro huquq vamajburiyatlarini, shuningdek majburiyatlarni bajarmaganlik yokihuquqlarni buzganlik uchun yuridik javobgarlikni belgilaydi.Ma’muriy-huquqiy norma bir taraf uchun mumkin bo‘lgan xulqatvorturi va me’yorini, boshqa taraf uchun esa — joiz xulq-avorturi va me’yorini belgilaydi.52 53