Ma'muriy huquq. Odilqoriyev X.T. va Qosimov B.E. umumiy tahririda ...

I k k i n c h i b o ‘ l i mMA’MURIY HUQUQ SUBYEKTLARIIV bobIJRO ETUVCHI HOKIMIYAT ORGANLARI1-§. Ijro etuvchi hokimiyat organlaritushunchasi va xususiyatlariIjro etuvchi hokimiyat organlari davlatning vazifa vafunksiyalarini amalga oshirish maqsadida tashkil etiladigan hamdadavlat hokimiyat vakolatlariga ega bo‘lgan davlat hokimiyatiningmustaqil bir bo‘g‘inidir. Ma’muriy huquq sohasi olimlariningfikricha, ijro etuvchi hokimiyat subyektlari o‘rnatilgan vakolatlar(kompetensiya) doirasida davlat boshqaruvini amalga oshiradilar,shuningdek ijro etuvchi hokimiyat davlat boshqaruvi organlaritizimidan tashqarida bo‘lishi mumkin emas. Binobarin, ijro etuvchihokimiyat bu hokimiyat organlari tizimining bir qismi bo‘lgan,qonunlar va boshqa normativ-huquqiy hujjatlarni ijro etish vaijrosini ta’minlash maqsadida davlat tomonidan tashkil etiladigan,boshqaruv faoliyatining maxsus shakl va usullaridan foydalanib,davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida boshqaruvfunksiyalarini amalga oshiradigan, tegishli tuzilishiga, vakolatlardoirasi (kompetensiya)ga, davlat-hokimiyat vakolatlariga va davlatxizmatchilari shtatlariga ega bo‘lgan tashkilotdir 1 .Ijro etuvchi hokimiyat organi shu hokimiyat mexanizmi(tizimi)ning tarkibiy qismi bo‘lib, davlat nomidan ish ko‘radi,ijro etish va farmoyish berish faoliyatni amalga oshiradi, o‘ziningqonunchilik hujjatlarida belgilangan vakolatlari doirasi hamdatuzilishiga ega, faoliyatining o‘ziga xos shakl va usullarini qo‘llaydi.1Qarang: Áàõðàõ Ä.Í., Ðîññèíñêèé Á.Â., Ñòàðèëîâ Þ.Í. Àäìèíèñòðàòèâíîåïðàâî. Ó÷åáíèê äëÿ âóçîâ. – Ì.; 2004. – Ñ. 186. Õîæèåâ Ý., ÕîæèåâÒ. Ìàúìóðèé µó³ó³. Äàðñëèê. – Ò. 2006. – 189-á.Ushbu organlar faoliyatining mazmuniga ko‘ra davlat boshqaruviniamalga oshiradi.Ijro etuvchi hokimiyat organlari o‘zining davlat-huquqiytabiatiga ko‘ra, o‘zini o‘zi boshqarish organlaridan, funksionalahamiyatiga ko‘ra esa, davlat hokimiyatining boshqa organlaridanfarq qiladi. Shu bilan birga, ijro etuvchi hokimiyat organlaridavlatning muayyan funksiya va vazifalarini ta’minlashda qonunchilikhamda sud organlari bilan o‘zaro munosabatda bo‘ladi. Bumunosabatlar turli xil kelishuv komissiyalari, vakillik organlarningyig‘ilishlarida ijro etuvchi hokimiyat organi rahbarining hisobotinieshitish kabi shakllarda namoyon bo‘lishi mumkin.Ijro etuvchi hokimiyat organlarining bir necha xususiyatlariniqayd etish mumkin.Birinchidan, ijro etuvchi hokimiyat organi – qonun chiqaruvchiva sud hokimiyati singari davlat apparatining mustaqilbug‘ini hisoblanadi, u davlatning xo‘jalik, ijtimoiy-madaniy,ma’muriy-siyosiy, tarmoqlararo sohalarida ijro etish va farmoyishberish faoliyatini amalga oshiradi. Ikkinchidan, ijro etuvchihokimiyat organlari huquqiy hujjatlarni qabul qilish, o‘rnatilgantalablar va qoidalarga rioya etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish,huquqiy aktlar talablarining buzilishidan turli boshqaruv usullariorqali himoya qilishdan iborat davlat-hokimiyat vakolatlariga ega.Uchinchidan, ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyati qonunosti xususiyatga ega, ya’ni ular o‘z faoliyatini qonun asosida vaqonunlarni ijro etish maqsadida amalga oshiradi. To‘rtinchidan,har bir ijro etuvchi hokimiyat organi o‘zining funksiyasi vavakolatlari doirasiga ega. Respublikamizda amalga oshirilayotganma’muriy islohotlar doirasida qabul qilingan normativ-huquqiyhujjatlarda ijro etuvchi hokimiyat organlarining asosiy funksiyalariva vazifalari belgilab berildi. Jumladan, O‘zbekiston RespublikasiPrezidentining «Respublika davlat boshqaruvi organlari tiziminitakomillashtirish to‘g‘risida»gi 2003-yil 9-dekabr farmonidaRespublika davlat boshqaruvi organlarining asosiy vazifalari vafunksiyalari etib quyidagilar belgilangan.– O‘zbekiston Respublikasi qonunlari, O‘zbekiston RespublikasiPrezidentining farmonlari hamda boshqa normativ-huquqiy64 65