Untitled - eBooks

— A niechże waści Bóg sekunduje²⁰⁰! — zawołał Skrzetuski. — Pewną maszsłużbę u księcia pana!— Bóg widzi, że jej pragnę, bo mi miecz w niej nie zardzewieje.— Ale dowcip do reszty — rzekł pan Zagłoba — gdyż nie umiesz waść tak samonim obracać.Zaćwilichowski wstał i obaj z namiestnikiem zabierali się do odejścia, gdy narazwszedł do izby biały jak gołąb człowiek i spostrzegłszy Zaćwilichowskiego rzekł:— Mości chorąży komisarzu, ja tu do pana umyślnie!Był to Barabasz, pułkownik czerkaski.— To chodźże waszmość do mnie na kwaterę — rzekł Zaćwilichowski. — Tujuż się tak ze łbów kurzy²⁰¹, że i świata nie widać.Wyszli razem, a Skrzetuski z nimi. Zaraz za progiem Barabasz spytał:— Czy nie ma wieści o Chmielnickim?— Są. Uciekł na Sicz²⁰². Oto ten oficer spotkał go wczoraj na stepie.— To nie wodą pojechał? Pchnąłem gońca do Kudaku²⁰³, by go łapano, ale jeślitak, to na próżno.To rzekłszy Barabasz zatknął rękami oczy i począł powtarzać:— Ej! spasi Chryste! spasi Chryste²⁰⁴!— Czego wać trwożysz?— A czy waszmość wiesz, co on mi zdradą wydarł? Czy wiesz, co to znaczy takiedokumenta²⁰⁵ w Siczy²⁰⁶ opublikować? Spasi Chryste! Jeśli król wojny z bisurmanem²⁰⁷nie uczyni, to iskra na prochy…— Rebelię waszmość przepowiadasz?— Nie przepowiadam, bo ją widzę, a Chmielnicki lepszy od Nalewajki²⁰⁸ i odŁobody²⁰⁹.— A kto za nim pójdzie?— Kto? Zaporoże²¹⁰, regestrowi²¹¹, mieszczanie, czerń²¹², futornicy²¹³ — i tacyot!Tu pan Barabasz wskazał na rynek i na uwijających się po nim ludzi. Cały rynekbył zapchany wielkimi siwymi wołami pędzonymi ku Korsuniowi²¹⁴ dla wojska,²⁰⁰en (z łac. ecne: wspierać, popierać) — pomagać.²⁰¹ze i z — żartobliwie o pijanych.²⁰²icz — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnegoDniepru.²⁰³ (nazwa z tur.) — twierdza nad brzegiem Dniepru, zbudowana w 1635 r. z inicjatywy hetmanaStanisława Koniecpolskiego, nazywana „kluczem do Zaporoża”, dziś w granicach miasta Dniepropietrowska.²⁰⁴i e (ukr.) — ratuj, Chryste.²⁰⁵men — dziś popr. forma B. lm: dokumenty.²⁰⁶icz — wędrowna stolica Kozaków Zaporoskich, obóz warowny na jednej z wysp dolnegoDniepru.²⁰⁷imnin (przest. pogard.) — muzułmanin; tu: sułtan turecki i chan tatarski.²⁰⁸e emen (zm. w 1597) — ataman kozacki (znany również pod imieniem Seweryn), przywódcapowstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanisława Żółkiewskiegoi ścięty.²⁰⁹ (zm. w 1596) — ataman kozacki, drugi przywódca powstania Nalewajki1595–1596.²¹⁰e — tu: kozacy z Zaporoża, nie pozostający stale na niczyim żołdzie.²¹¹egei — Kozacy pozostający na żołdzie Rzeczypospolitej.²¹²cze — tu: tłum, biedota.²¹³nic — mieszkańcy futorów, drobna szlachta.²¹⁴ (dziś ukr.: zeczeni) — miasto na środkowej Ukrainie nad rzeką Roś, w średniowieczuzamek władców kijowskich, w XVII w. rezydencja Wiśniowieckich; w bitwie pod Korsuniem(1648) Kozacy Chmielnickiego wraz z Tatarami zwyciężyli wojska polskie. 21