Untitled - eBooks

spowodował. W obozie królewskim przejęto list pisany do Szehina, podpisany nazwiskiemkniazia i przypieczętowany Kurczem⁴³⁶. Tak jawny dowód zdrady ze stronyrycerza, który aż dotąd nieskazitelnej sławy używał, zdumiał i przeraził wszystkich.Na próżno Wasyl świadczył się Bogiem, że ni ręka, ni podpis na liście nie są jego —herb Kurcz na pieczęci usuwał wszelkie wątpliwości, w zgubienie zaś sygnetu, czymsię kniaź tłumaczył, nikt wierzyć nie chciał — ostatecznie nieszczęśliwy kniaź, cimine eeini⁴³⁷ skazany na utratę czci i gardła, musiał się ucieczką salwować.Przybywszy nocą do Rozłogów, zaklął brata Konstantyna na wszystkie świętości, byjak ojciec opiekował się jego córką — i odjechał na zawsze. Mówiono, że raz jeszczez Baru pisał list do księcia Jeremiego⁴³⁸ z prośbą, by nie odejmował kawałka chlebaHelenie i spokojnie ją w Rozłogach na opiece Konstantyna zostawił; potem głoso nim zaginął. Były wieści, że zmarł zaraz, to że przystał do cesarskich i zginął nawojnie w Niemczech — ale któż mógł co wiedzieć na pewno? Musiał zginąć, skorosię więcej o córkę nie pytał. Wkrótce przestano o nim mówić, a przypomnianogo sobie dopiero, gdy wyszła na jaw jego niewinność. Niejaki Kupcewicz, Witebszczanin⁴³⁹,umierając zeznał, jako on pisał pod Smoleńskiem list do Szehina i znalezionymw obozie sygnetem go przypieczętował. Wobec takiego świadectwa żałośći konsternacja ogarnęła wszystkie serca. Wyrok został zmieniony, imię księcia Wasylado sławy przywrócone, ale dla niego samego nagroda za mękę przyszła za późno.Co do Rozłogów, to Jeremi nie myślał ich zagarniać, bo Wiśniowieccy, znając lepiejWasyla, nigdy o jego winie nie byli zupełnie przekonani. Mógłby on był nawet zostaći drwić z wyroku pod ich potężną opieką i jeżeli uszedł, to dlatego, że niesławy znieśćnie umiał.Helena chowała się więc spokojnie w Rozłogach pod czułą opieką stryja — i dopieropo jego śmierci zaczęły się dla niej ciężkie czasy. Żona Konstantyna, z rodzinywątpliwego pochodzenia, była to kobieta surowa, popędliwa a energiczna, którą mążjeden utrzymać w ryzie umiał. Po jego śmierci zagarnęła w żelazne ręce rządy w Rozłogach.Służba drżała przed nią — dworzyszczowi bali się jej jak ognia, sąsiadom dałasię wkrótce we znaki. W trzecim roku swych rządów po dwakroć zbrojno najeżdżałaSiwińskich w Browarkach, sama przebrana po męsku, konno przywodząc czeladzii najętym Kozakom. Gdy raz pułki księcia Jeremiego⁴⁴⁰ pogromiły watahę⁴⁴¹ Tatarówswawolącą koło Siedmiu Mogił⁴⁴², kniahini na czele swoich ludzi zniosła ze szczętemkupę niedobitków, która się aż pod Rozłogi zapędziła. W Rozłogach też usadowiłasię na dobre i poczęła je uważać za swoją i swoich synów własność. Synów tych kochałajak wilczyca młode, ale sama będąc prostaczką, nie pomyślała o przystojnymdla nich wychowaniu. Mnich greckiego obrządku, sprowadzony z Kijowa, wyuczyłich czytać i pisać — na czym też skończyła się edukacja. A przecie niedaleko byłyŁubnie⁴⁴³, a w nich dwór książęcy, na którym by młodzi kniaziowie mogli nabraćpoloru, wyćwiczyć się w kancelarii w sprawach publicznych lub — zaciągnąwszy się⁴³⁶zieczn czem — listy zaklejano dawniej woskiem lub lakiem, w którym nadawcaodciskał pieczęć z sygnetu ze swoim herbem.⁴³⁷ cimine eeini (łac.) — za zdradę stanu.⁴³⁸iniieci eemi ic e (1612–1651) — książę, dowódca wojsk polskich w walkachz kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673).⁴³⁹iezcznin — mieszkaniec Witebska, miasta położonego nad rzeką Dźwiną, w płn.-wsch. częścidzisiejszej Białorusi.⁴⁴⁰iniieci eemi ic e (1612–1651) — książę, dowódca wojsk polskich w walkachz kozakami; ojciec późniejszego króla polskiego, Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1640–1673).⁴⁴¹ — tu: oddział tatarski.⁴⁴²ieem gi (ukr. em a. emm) — osada na połtawszczyźnie, w środkowo-wsch.części Ukrainy.⁴⁴³nie — miasto na Połtawszczyźnie, na śr.-wsch. Ukrainie, rezydencja książąt Wiśniowieckich. 41