technologieTynki renowacyjnemgr inż. Maciej Rokielmgr inż. Cezariusz MagottPolskie Stowarzyszenie Mykologów <strong>Budownictwa</strong>Zdjęcia i rysunki: M. RokielTynk renowacyjny wchłania wilgoć znajdującą się w murze,oddaje ją do otoczenia pod postacią pary wodnej,jednocześnie magazynując w sobie szkodliwe sole.Wykonanie wtórnych izolacji w zawilgoconymi zasolonym obiekciezapobiega dalszemu zwiększeniu zawilgoceniai zasolenia muru, nie usuwajednak soli zawartych w murze.Wiadomo także, że tradycyjne tynkicementowe, cementowo-wapienne,wapienne czy gipsowe nie nadają siędo stosowania na zawilgoconych i zasolonychmurach (fot. 1, 2).Tradycyjny tynk wapienny jest materiałemcechującym się silnym podciąganiemkapilarnym, pozwala on natransport rozpuszczonych soli do strefyprzypowierzchniowej, gdzie następujeich krystalizacja i niszczenie strukturytynku. Rozrastające się kryształy soli naskutek swych higroskopijnych właściwościzwiększają zawilgocenie tynkui jednocześnie znacznie zmniejszająFot. 1, 2Tradycyjne tynki położone na ścianiebezskutecznie działających powłok wodochronnychzdolności dyfuzyjne, co tylko przyspieszaprocesy destrukcji.Tynki cementowe zachowują się inaczej.Przede wszystkim są one szczelne, likwidująwięc na pewien czas wizualne objawydestrukcji, lecz dodatkowo działająjak „komin”, zwiększając w konsekwencjizawilgocenie muru. Dalsza destrukcja,zwłaszcza w połączeniu z ujemnymitemperaturami i przejściami temperaturprzez zero, jest tylko kwestią czasu.Schemat działania tynku renowacyjnego,choć lepiej jest użyć określenia systemutynków renowacyjnych, pokazanyjest na rys. 1. Istotą tego systemu jestspecyficzny sposób jego zachowania się.Na skutek swoich właściwości tynkwchłania wilgoć znajdującą się w murze,oddaje ją do otoczenia pod postaciąpary wodnej, jednocześniemagazynując w sobie w postaci skrystalizowanejszkodliwe sole, a przesuwającstrefę odparowania do wnętrzatynku, nie dopuszcza do powstawaniawykwitów na powierzchni. Sole krystalizująw porach tynku renowacyjnego,nie powodując widocznych uszkodzeń.Takie działanie trwa oczywiście do momentuzapełnienia porów przez kryształysoli, przy czym przeciętna trwałośćtynku renowacyjnego jest kilkanaścierazy dłuższa niż tradycyjnego. Aby wymusićna znajdującej się w murze wilgocitaki sposób zachowania się i jednocześniepełnić funkcję „podręcznegomagazynu soli”, tynk renowacyjnymusi charakteryzować się ściśleokreślonymi parametrami.Według instrukcji WTA nr 2-9-04 tynkiemrenowacyjnym WTA nazywamyRys. 1tynk renowacyjny WTAstrefa krystalizacji soliSchematyczny sposób działania tynku renowacyjnego(opis w tekście)tynk zgodny z EN 998-1(PN-EN 998-1)i spełniający wymogi cytowanej instrukcjiWTA. Jest to o tyle istotne, że niema tu bezpośrednio sformułowanegowymogu klasyfikacji tynku jako renowacyjnegowg EN 998-1. Wymóg badaniatynku na zgodność z PN-EN 998-1 jestw Polsce wymogiem obligatoryjnym(formalnym), natomiast o skutecznościtynku decydują także inne parametryi pozostałe składniki systemu, o którychnie wspomina PN-EN 998-1. Normata tylko opisuje tynk jako wyrób budowlanyz uwagi na jego podstawowewłasności i parametry związane z zastosowaniemna wilgotnych i zasolonychmurach. Nic nie mówi na tematzastosowania tynków renowacyjnychczy ograniczeniach w ich zastosowaniu,nie wspominając o niezbędnychbadaniach na etapie opracowywaniatechnologii prac renowacyjnych (szerzejzagadnienie to omówiono w częścidotyczącej diagnostyki – „IB” nr 11/2011i 12/2011), a przecież sposób działania(zachowania się) tynku renowacyjnegojest zupełnie inny i nieporównywalnyz tynkami na spoiwach cementowymi/lub wapiennym (wiążącym zarównohydraulicznie, jak i powietrznie).42INŻYNIER BUDOWNICTWA
technologieTab. 1Wymagania stawiane poszczególnym składnikom systemu przez instrukcję WTA nr 2-9-04 Sanierputzsysteme oraz PN-EN 998-1:2010 Wymagania dotyczące zaprawdo murów – Część 1: Zaprawa tynkarskaObrzutka półkryjąca (pokrywająca maks. 50% powierzchni)Wymogi wg instrukcji WTAWymogiParametr2-9-04wg PN-EN 998-1:2010Grubość [mm] ≤ 0,5 – –Metodyka badańObrzutka całopowierzchniowaParametrWymogi wg instrukcji WTAWymogi2-9-04wg PN-EN 998-1:2010Metodyka badańGrubość [mm] ≤ 0,5 – –Głębokość wnikania wody [mm]– po 1 godzinie– po 24 godzinach> 5na całej grubości––PN-EN 1015-18PN-EN 1015-18Tynk podkładowyParametrWymogi wg instrukcji WTA2-9-04Wymogiwg PN-EN 998-1:2010Metodyka badańŚwieża zaprawaKonsystencja (rozpływ) w mm 170±5 – EN 1015-3Zawartość porów powietrza w % > 20 Wartość deklarowana EN 1015-7Czas zachowania własności roboczychw minutach– Wartość deklarowana EN 1015-9Stwardniała zaprawaGęstość w kg/m 3 Wartość deklarowana – EN 1015-10Wytrzymałość na ściskanie> Wytrzymałości na ściskaniew N/mm 2tynku renowacyjnegoKategoria CS II EN 1015-11Przyczepność w N/mm 2–Wartość deklarowanaSymbol modeluEN 1015-12pęknięcia–A, B lub CAbsorpcja wody spowodowanapodciąganiem kapilarnym– ≥ 0,3 EN 1015-18w ciągu 24 godzin w kg/m 2Absorpcja wody spowodowanapodciąganiem kapilarnym w ciągu 24 > 1 – DIN V 18550godzin w kg/m 2 (badana na krążkach)Głębokość wnikania wody w mm – ≤ 5 EN 1015-18Głębokość wnikania wody w mm > 5 – p. 6.3.7 instr. WTA 2-9-04Współczynnik przepuszczalności parywodnej μ–< 18Wartość deklarowana–EN 1015-19DIN 52615Porowatość w % obj.– tynk stosowany jako podkładowy(magazynujący sole)> 45p. 6.3.9 instr. WTA 2-9-04– tynk stosowany tylko jakowyrównujący podłoże> 35Współczynnik przewodzenia ciepław W/mK– Wartość tabelaryczna EN 1745, tab. A.12Reakcja na ogień Klasa EN 13501-1Trwałość –Ocena i deklaracja napodstawie uznanych przepisóww miejscu przewidzianegoEN 998-1stosowania zaprawyDodatkowe właściwości dla zaprawy nakładanej natryskowoZawartość porów powietrza w % Wartość deklarowana – EN 1015-7Gęstość świeżej zaprawy w kg/m 3 Wartość deklarowana – EN 1015-6Porowatość w % obj.– tynk stosowany jako podkładowy(magazynujący sole)– tynk stosowany tylko jakowyrównujący podłoże> 45> 35– p. 6.3.9 instr. WTA 2-9-04październik 12 [99]43