BRAKI PROJEKTOWE - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

technologieNowości w zakresie oświetlenia ulicznegoWojciech ŻaganPolitechnika WarszawskaWydział ElektrycznyZakład Techniki ŚwietlnejNie należy zachłystywać się możliwością sterowania oświetleniem,skutkującą oszczędnością energetyczną. Na pierwszymmiejscu trzeba dostrzegać kwestię bezpieczeństwa ruchu.Oświetlenie uliczne stanowi zauważalnąi bardzo ważną część ogólnie pojmowanegooświetlenia publicznego.Jest to związane z bezpieczeństwemruchu, a także ze znaczną ilością energiielektrycznej zużywanej na ten cel. Niebez znaczenia jest też strona wizualna,estetyka oświetlenia ulicznego,które w znaczący sposób decydujeo wizerunku miasta w porze nocnej.Jak oświetla się ulice?Pojęcie oświetlenia ulicznego powinnobyć rozumiane szeroko. Zawiera sięw nim oświetlenie: jezdni, chodników,tzw. stref konfliktowych (przejścia dlapieszych, skrzyżowania itp.). Oświetlenieuliczne umożliwia ruch dziękirozpoznawaniu drogi (przebiegu ulicy,jej szerokości, krawężników, przeszkód– przedmiotów nieoświetlonych, znaków).W odniesieniu do oświetleniachodników, poza rozpoznawaniem drogi,urządzenia oświetleniowe powinnyumożliwiać rozpoznawanie twarzy.Nie wszystkie ulice są jednakowoważne z punktu widzenia potrzebyoświetlenia. Przede wszystkim oświetleniepowinno być realizowane w obrębieaglomeracji miejskiej i terenuzamieszkanego. Poza tym różne ulice,ze względu na swoistą funkcję komunikacyjnąi urbanistyczną, a takżecharakterystykę techniczną, natężenieruchu i strukturę uczestników, powinnybyć oświetlone w różny sposób[2]. Tu dochodzi się do pojęcia standarduoświetlenia. Określenie standarduoświetlenia każdej ulicy precyzujenorma [2], która uwzględniawszystkie możliwe sytuacje ruchowe(natężenie ruchu, funkcja ulicy, rodzajruchu, rozwiązanie techniczne ulicy),przypisując im określone parametryoświetleniowe.Każdy standard oświetlenia zagwarantowanyjest przez ściśle określony:■ poziom oświetlenia (luminancja lubnatężenie oświetlenia),■ równomierność oświetlenia (ogólnai wzdłużna),■ poziom olśnienia.Powyższe informacje, choć bardzoistotne jako cechy oświetlenia ulicy, niewyjaśniają jednak precyzyjnie jednejbardzo istotnej kwestii. Jak ma być zrealizowanyproces spostrzegania na ulicy?Jak ma być wprowadzone światłow przestrzeń ulicy? Jak ma dostrzegaćkierowca potencjalne przeszkody? Odpowiedźna powyższe kwestie stanowio istocie oświetlenia ulicznego i rzutujena wybór rozwiązań. Jak się okazuje,jest to dla niefachowców w zakresieoświetlenia ulicznego odkryciem. Tymbardziej warto o tym napisać.Fot. 1Istota oświetlenia ulicznego polegana tym, żeby tak skierowaćświatło w przestrzeń ulicy, abyuzyskać efekt kontrastu negatywowego– jezdnia musi być dlakierującego pojazdem jasnymtłem, na którym potencjalne przeszkodyzostaną dostrzeżone jakociemne plamy.Z efektem kontrastu negatywowegomamy do czynienia, np. pisząc czarnymmazakiem tekst na jasnej tablicy. Ideawykorzystania kontrastu negatywowegodo oświetlenia ulicznego wynika z kilkuprzesłanek, między innymi z potrzebyunikania zbyt dużego olśnienia i zbytgęstego rozstawiania latarni.Kierowca jadący po oświetlonej ulicydostrzega zatem jej przebieg, szerokość,dzięki odpowiedniej jasności (luminancji)nawierzchni, dzięki dostrzeganiukrawężników, dzięki łańcuchowipunktów świetlnych (opraw oświetleniowychna latarniach) rozlokowanychwzdłuż jej przebiegu, ale spostrzeganieIstota oświetlenia ulicznego polega na stworzeniu z nawierzchni jezdni równomiernego, jasnegotła, a także na poprawnym prowadzeniu optycznym, dzięki łańcuchowi punktów świetlnychutworzonych przez oprawy oświetleniowepaździernik 12 [99]49