Bez tytu u-1 - UJK
Bez tytu u-1 - UJK
Bez tytu u-1 - UJK
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
126 Beata Wo¿akowska-Kap³on<br />
od aorty bezpoœrednio nad zastawkê aortaln¹, po³o¿one s¹ na powierzchni serca<br />
i oplataj¹ je w kszta³cie wieñca (st¹d ich nazwa). Wyró¿niamy praw¹ i wiêksz¹<br />
lew¹ têtnicê wieñcow¹, która rozga³êzia siê na ga³¹Ÿ miêdzykomorow¹ przedni¹<br />
i ga³¹Ÿ okalaj¹c¹. Ich œrednica wynosi przeciêtnie 2–4 mm. Najwa¿niejsz¹ têtnic¹<br />
wieñcow¹ jest ga³¹Ÿ miêdzykomorowa przednia, która zaopatruje wiêksz¹ czêœæ<br />
serca, a zw³aszcza lew¹ komorê, i jest nazywana têtnic¹ ¿ycia lub têtnic¹ wdów,<br />
gdy¿ jej nag³e zamkniêcie prowadzi do rozleg³ego zawa³u serca a nawet zgonu.<br />
Im wiêksze jest zapotrzebowanie serca na tlen, np. w czasie wysi³ku fizycznego,<br />
stresu, tachykardii, tym wiêkszy jest przep³yw przez naczynia wieñcowe.<br />
Wzrost przep³ywu krwi przez naczynia wieñcowe w zale¿noœci od zapotrzebowania<br />
nazywany jest rezerw¹ wieñcow¹ i w zdrowych naczyniach mo¿e zwiêkszyæ<br />
siê nawet piêciokrotnie. Zdrowe têtnice wieñcowe s¹ elastyczne, o g³adkiej powierzchni<br />
i pozwalaj¹ na autoregulacjê przep³ywu krwi w zale¿noœci od zapotrzebowania<br />
serca.<br />
Œciana têtnic jest wyœcielona od wewn¹trz œródb³onkiem i w prawid³owych<br />
warunkach jest idealnie g³adka i nieprzepuszczalna dla zwi¹zków t³uszczowych<br />
i komórek krwi. W przypadku uszkodzenia b³ony wewnêtrznej têtnicy dochodzi<br />
do przenikania i gromadzenia siê w œcianie naczynia cz¹steczek cholesterolu, p³ytek<br />
krwi, odk³adania soli wapnia i w³óknika. Powstaje blaszka mia¿d¿ycowa, która<br />
wpukla siê do œwiat³a naczynia i powoduje jego zwê¿enie. Gdy blaszka mia¿d¿ycowa<br />
ulegnie uszkodzeniu w miejscu pêkniêcia tworzy siê zakrzep, który mo¿e<br />
spowodowaæ ca³kowite zamkniêcie œwiat³a naczynia i powstanie zawa³u serca.<br />
Najczêstszymi czynnikami uszkadzaj¹cymi b³onê wewnêtrzn¹ têtnic s¹ sk³adniki<br />
dymu tytoniowego, podwy¿szony poziom cholesterolu we krwi i nadciœnienie<br />
têtnicze. Organiczne zmiany przede wszystkim mia¿d¿ycowe, a tak¿e zakrzepy<br />
naczyniowe, wzglêdnie wylewy œródœcienne zwê¿aj¹ce œwiat³o têtnic powoduj¹<br />
utrudniony przep³yw krwi, upoœledzenie dostarczania tlenu do serca, zmniejszenie<br />
rezerwy wieñcowej i ujawnienie siê klinicznych objawów niedokrwienia, tj.<br />
bólu d³awicowego wysi³kowego lub spoczynkowego.<br />
Poza przewlek³ymi zmianami mia¿d¿ycowymi wa¿n¹ rolê w etiopatogenezie<br />
choroby niedokrwiennej serca odgrywaj¹ zaburzenia w napiêciu œcian têtnic i nieprawid³owa<br />
funkcja œródb³onka naczyñ, który na skutek uszkodzeñ traci swoje<br />
zdolnoœci relaksacyjne i nie równowa¿y dzia³ania substancji kurcz¹cych naczynie<br />
i sprzyjaj¹cym wykrzepianiu. Wymienione wy¿ej trzy elementy (zwê¿enie<br />
organiczne têtnic wieñcowych, kurcz têtnicy i lokalne zmiany zakrzepowo-zatorowe)<br />
sk³adaj¹ siê na chorobê du¿ych têtnic wieñcowych. Mo¿e przebiegaæ ona<br />
zarówno w postaci przewlek³ej choroby wieñcowej, jak i zespo³ów ostrego niedokrwienia<br />
jako niestabilna dusznica bolesna lub ostry zawa³ serca.
Change language