Michał Wardzyński, IHS UWPrace rzeêbiarskieprzy rekonstrukcjifigur w ołtarzubocznymNajÊwi´tszegoSakramentu(OłtarzuOjczyzny)Jesienià 2008 r. w gronie Komisji OdbudowyOłtarza Ojczyzny, działajàcej przyparafii Misjonarzy Âwi´tego Krzy˝a zapadłypierwsze decyzje dotyczàce odtworzeniapełnej dekoracji figuralnej tej nastawy.Komisja w składzie: ks. dr Marek Białkowski– proboszcz parafii i Inwestor, AnnaGrochowska (artysta-plastyk), KatarzynaWardzyƒska (IHS UW), prof. dr hab. AdamRoman (ASP Warszawa), dr Wiesław Procyk(ASP Warszawa), dr Jakub Sito (ISPAN), dr Zbigniew Michalczyk (IS PAN),dr Michał Wardzyƒski (IHS UW), IreneuszChmurzyƒski (Fundacja „Sursum Corda”)i Eugeniusz Nawrocki (sekretarz Komisji),podj´ła decyzj´ o rozpisaniu konkursu nai Jerzego Sikorskiego. Komisja zaproponowała obojgurzeêbiarzy zadanie przedstawienia oferty terminowofinansowejna wykonanie całego zespołu rzeêb w ołtarzuNajÊwi´tszego Sakramentu. Zwyci´zcy konkursuprzedło˝yli preliminarze kosztów, których całkowitakwota przekroczyła w sposób znaczàcy oczekiwania Inwestorai Komisji. Na skutek interwencji wspomnianegogremium w kwietniu 2009 r. doszło do negocjacjiz przyszłymi wykonawcami, jednakowo˝ ze wzgl´duna wcià˝ wygórowane oczekiwania finansowe nie osiàgni´toporozumienia. Z tego powodu decyzjà Inwestorai Komisji cały konkurs anu<strong>low</strong>ano.W lecie 2009 r. Inwestor i Komisja zapoznała si´z nadesłanym dossier artysty plastyka Zygfryda Grossaz LeÊnicy Opolskiej, figuralisty specjalizujàcego si´w pastiszu historycznych rzeêb i dekoracji ornamen-Michaela Bröse) oraz ÊÊ. Piotra i Pawła (autorstwasamego Johannesa Söffrensa), Mariusz Makowiecki –czwórka figur Ojców KoÊcioła w zwieƒczeniu, na osiachkolumn oraz para figur anielskich na szczycie, ujmujàcychkrzy˝ – Znak Syna Człowieczego. Wszystkie posàgimiano wykonaç wg Êcisłych wytycznych Komisji,na podstawie dostarczonej archiwalnej dokumentacjifotograficznej, z oddaniem odpowiednich wymiarówi proporcji na podstawie przedło˝onego pomiaru ołtarzaoraz własnych obliczeƒ. Z powodu niedostatecznejikonografii najwy˝szej pary anielskiej Komisja zdecydowałao ich zastàpieniu kopiami analogicznych postaci zeszczytu naprzeciwległej nastawy bocznej ÊÊ. Felicissimyi Genowefy, przy jednoczesnym zachowaniu oryginalnegoukładu ich skrzydeł.Poniewa˝ wybrani do realizacji zlecenia artyÊci posługiwalisi´ odr´bnymi regułami poszczególnych etapuprocesu projektowania rzeêb, Komisja przyj´łazasad´ dwutorowego ich nadzoru i akceptacji, w przypadkup. Grossa było to przyj´cie glinianych modellifigur o wysokoÊci 0,5 metra, natomiast w przypadkuatelier p. Makowieckiego – akceptacja kolejno modeliglinanych, nast´pnie odlewów tych˝e z gipsu, słu˝àcychjako wzorce do przekuwania w lipin´. Obaj arty-w latachÊci przedstawili gotowe modele, a po ich zatwierdzeniuprzez Komisj´, przystàpili do realizacji figur w drewnie.Ze wzgl´du na bliskoÊç pracowni p. Makowieckie-2008-2010go w podwarszawskich Łomiankach Komisja czterokrotnieodbywała posiedzenia konsultacyjne majàce doprecyzowaçzak<strong>res</strong> rekonstrukcji poszczególnych figur.W zwiàzku z tym p. Makowiecki odbył kilkudniowy ob-2jazd terenowy po okolicach Elblàga i ˚uław WiÊlanych,gdzie zapoznał si´ z innymi pracami rzeêbiarskimiwarsztatu Johannesa Söffrensa. Co wi´cej, na potrzebyprac w Warszawie wypo˝yczono na mocy porozumieniami´dzy arcybiskupem warszawskim, prymasemPolski Józefem kard. Glempem i administratorem die-wykonanie zespołu dzieci´ciu figur: ÊÊ. Piotrai Pawła, Ojców KoÊcioła oraz czterechpostaci anielskich (pary archaniołów w dolnejkondygnacji i pary w zwieƒczeniu).WÊród zainte<strong>res</strong>owanych projektem artystówplastyków rozesłano w listopadzie2008 r. zapytania ofertowe, obejmujàceprezentacj´ dossiers, na które odpowiedziałodziesi´cioro artystów.W grudniu tego roku Komisja po zapoznaniu si´z przedstawionà dokumentacjà przygotowała wytycznepierwszego etapu konkursu, który miał objàç wykonaniewg dostarczonej dokumentacji archiwalnejsprzed 1939 r. posàgu Êw. Piotra w odlewie gipsowymw skali 1:1 do wysokoÊci kolan (wysokoÊci około1,20 m). Kreacje takie w wymaganym terminie nadesłałosiedmioro twórców. 10 marca 2009 r. nastàpiłakomisyjna, anonimowa ocena prac, dzi´ki którejdo drugiego etapu zakwalifikowano dzieła Alicji S´ktalnych z epoki nowo˝ytnej, w szczególnoÊci rzeêby Êlàskieji południowoniemieckiej doby dojrzałego barokui rokoka. JednoczeÊnie powtórne zainte<strong>res</strong>owanie całymprzedsi´wzi´ciem wyraził Mariusz Makowiecki,który jako kierownik prywatnego przedsi´biorstwakonserwacji <strong>res</strong>tauracji i zabytków przedło˝ył Komisjinowà dokumentacjà poÊwiadczajàcà doÊwiadczeniew prowadzeniu podobnych, trudnych zadaƒ. W 2008 r.Inwestor i Komisja zdecydowała o rozpocz´ciu negocjacjiz oboma wspomnianymi osobami, planujàc jednoczeÊnierozdzielenie całego zamówienia na dwie cz´Êci,które po wielu konsultacjach ostatecznie przyj´ły nast´pujàcyzak<strong>res</strong>: Zygfryd Gross – rekonstrukcja czterechnajwa˝niejszych, ustawionych w dolnej kondygnacjifigur archanielskich (dłuta pomocnika mistrza –1 Warszawa, 9.09.2010, godz. 1.30, Kazimierz SztarbałłowÊród figur Ojców KoÊcioła na chwil´ przed ich monta˝emna strukturze Ołtarza Ojczyzny, fot. M. Wardzyƒski.1Prace rzeêbiarskie przy rekonstrukcji figur w ołtarzu bocznym NajÊw. Sakramentu (Ołtarzu Ojczyzny) w latach 2008-2010249cezji elblàskiej bp. Janem Styrnà z koÊcioła filialnegow Jasnej na ˚uławach dwie figury ÊÊ. Stanisława i Mikołaja.Postaci te posłu˝yły za probierz indywidualnejmaniery rzeêbiarskiej Söffrensa oraz wzór formalno--stylistyczny dla trzech spoÊród czterech figur OjcówKoÊcioła. Zygfryd Gross działał samodzielnie, bazujàcna dokumentacji archiwalnej i, w ograniczonym zak<strong>res</strong>ie,na wskazówkach Komisji.2 Warszawa, czerwiec 2009, prezentacja modella rzeêbiarskiegofigury Archanioła autorstwa Zygfryda Grossa, fot. M. Wardzyƒski.3 LeÊnica Opolska, grudzieƒ 2009, gotowa figura Archanioław pracowni rzeêbiarskiej Zygfryda Grossa, fot. M. Wardzyƒski.3
W grudniu 2009 r. Komisja na posiedzeniu w LeÊnicyOpolskiej przyj´ła odbiór pary figur anielskich dłutap. Grossa, w tym samym miesiàcu nastàpił równie˝ostateczny odbiór zespołu szeÊciu posàgów wykonanychprzez pracowni´ p. Makowieckiego. Z uwagina nieprzedło˝enie w wymaganym terminie modellifigur ÊÊ. Piotra i Pawła oraz pewne rozbie˝noÊci dotyczàceprzyj´tych metod rekonstrukcyjnych – nastàpiłoto dopiero na posiedzeniu Komisji i p. Grossa w marcu2010 r. – do koƒca maja br. prace rekonstrukcyjnewymienionych posàgów nie zakoƒczyły si´ jeszcze. Ichostateczny odbiór przewidziano najpóêniej na grudzieƒ2010 r.104913115 67144 Warszawa, marzec-kwiecieƒ 2009, prace tynkarskie i malarskiena Êcianach w prezbiterium, fot. K. Makuch.5 Warszawa, marzec-kwiecieƒ 2009, prace tynkarskie i malarskiena Êcianach w prezbiterium, fot. K. Makuch.6 Warszawa, kwiecieƒ 2009, prace tynkarskie i malarskiena Êcianach w prawym ramieniu transeptu, fot. K. Makuch.7 Warszawa, kwiecieƒ 2009, prace tynkarskie i malarskiena Êcianach w prawym ramieniu, fot. K. Makuch.8 Warszawa, maj-czerwiec 2009, prace tynkarskie i malarskiena Êcianach w kaplicy Êw. Rocha, fot. K. Makuch.129 Warszawa, listopad 2010, zachodnia elewacja domu zakonnegopo remoncie, fot. M. Wardzyƒski.10 Warszawa, wrzesieƒ 2010, panoramiczny widok elementówstruktury architektonicznej zrekonstruowanego Ołtarza Ojczyzny,fot. M. Wardzyƒski.11 Warszawa, listopad 2010, prace przy betonowaniu komorysystemu wentylacji wn´trza koÊcioła na dziedziƒcu domuzakonnego, fot. M. Wardzyƒski.12 Warszawa, listopad 2010, zakoƒczenie remontu elewacjidziedziƒca domu zakonnego, fot. M. Wardzyƒski.13 Warszawa, listopad 2010, strojenie instrumentu organowego– organmistrz Aleksander LeÊniczuk, fot. M. Wardzyƒski.14 Warszawa, wrzesieƒ 2010, tablice informacyjne projektu,,Renowacja KoÊcioła Âwi´tego Krzy˝a wraz z zabudowaniamipoklasztornymi w Warszawie, jako wa˝nego obiektu dziedzictwakultury narodowej – projekt realizowany w ramach RegionalnegoProgramu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013”,fot. M. Wardzyƒski.2518Prace rzeêbiarskie
- Page 1 and 2:
S E R C E M I A S T AS E R C EM I A
- Page 3 and 4:
Renowacja koÊcioła Âwi´tego Krz
- Page 5 and 6:
Szanowni Paƒstwo,z wielkà radoÊc
- Page 7 and 8:
4 KoÊciół Âwi´tego Krzy˝a od
- Page 9 and 10:
7 Panorama Krakowskiego PrzedmieÊc
- Page 11 and 12:
Serce Chopina- skarb nie tylko Pola
- Page 13 and 14:
12 Perspektywiczne uj´cie fasady z
- Page 15 and 16:
14 Twarz Chrystusa niosàcego krzy
- Page 17 and 18:
17 Perspektywiczny widok portalu g
- Page 19 and 20:
Istotnie, zbli˝ajàca si´ dwusetn
- Page 21 and 22:
23 Naczółek wieƒczàcy Êrodkow
- Page 23 and 24:
25, 26 Postument z krzy˝em w glori
- Page 25 and 26:
28 Hełm wie˝y południowej, przed
- Page 27 and 28:
31 Perspektywiczne uj´cie podział
- Page 29 and 30:
34, 35 Figury ÊÊ. Piotra i Pawła
- Page 31 and 32:
37 Widok ogólny wn´trza koÊcioł
- Page 33 and 34:
40 Panoramiczny widok Êcienno-fila
- Page 35 and 36:
43 Panorama wn´trza koÊcioła z k
- Page 37 and 38:
45 Panoramiczny widok prezbiterium
- Page 39 and 40:
48 Fragment belkowania lewej kolumn
- Page 41 and 42:
52 Zespół trzech medalionów w le
- Page 43 and 44:
55 Koryncki kapitel kolumny ołtarz
- Page 45 and 46:
58 Północny segment stalli semina
- Page 47 and 48:
62 Sklepienie północnego ramienia
- Page 49 and 50:
64 Ołtarz boczny w kaplicy NajÊwi
- Page 51 and 52:
747574 Postaç aniołka ze zwieƒcz
- Page 53 and 54:
787978 Posàg Êw. Jana Kantego w o
- Page 55 and 56:
82 Krucyfiks z dawnej ˝elaznej kra
- Page 57 and 58:
86 Panoramiczny widok sklepienia na
- Page 59 and 60:
88 Figury muzykujàcych aniołów n
- Page 61 and 62:
91 Widok ambony, portalu kaplicy NM
- Page 63 and 64:
95 Postaci ÊÊ. Agnieszki i nieust
- Page 65 and 66:
99 Posàg Êw. Augustyna w ołtarzu
- Page 67 and 68:
102 Ołtarz boczny w kaplicy Micha
- Page 69 and 70:
108107 Panorama cz´Êci ołtarzowe
- Page 71 and 72:
110 Wn´trze krypty Zgromadzenia Si
- Page 73 and 74:
W 1880 r. nad wmurowanym sercem Cho
- Page 75 and 76: Jakub Sito, IS PANHistoria fundacji
- Page 77 and 78: Nic tedy dziwnego, ˝e właÊnie Fo
- Page 79 and 80: Jakub Sito, IS PANArchitekturakoÊc
- Page 81 and 82: wym obramieniu: „Deo a ligno regn
- Page 83 and 84: Jednym z najwa˝niejszych dokument
- Page 85 and 86: Êw. Jerzego, 1696 oraz ÊÊ. Judy
- Page 87 and 88: wizerunek Êw. Antoniego stanowi an
- Page 89 and 90: 25Nie spod r´ki Söffrensa wyszły
- Page 91 and 92: Program ołtarza Êw. Felicissimy -
- Page 93 and 94: odrysów przedstawiajàcych podobne
- Page 95 and 96: Ró˝nice w stosunku do ołtarzaÊw
- Page 97 and 98: w dłoni drugà poł´ oraz sukni´
- Page 99 and 100: 44 Warszawa, koÊciół Âwi´tego
- Page 101 and 102: Katarzyna i MichałWardzyńscy, IHS
- Page 103 and 104: Katarzyna i MichałWardzyńscy, IHS
- Page 105 and 106: domniemanych uczniów: Jerzego Judy
- Page 107 and 108: Krat´ przegrodowà, którà brat T
- Page 109 and 110: Michał Wardzyński, IHS UWNagrobek
- Page 111 and 112: 12 Rytwiany, koÊciół Kamedułów
- Page 113 and 114: Jakub Sito, IS PANNagrobekkardynał
- Page 115 and 116: Jakub Sito, IS PANOłtarze boczne:P
- Page 117 and 118: od maniery warszawskiego mistrza. O
- Page 119 and 120: Jakub Sito, IS PANLo˝ew prezbiteri
- Page 121 and 122: w Pary˝u, piastowaniu najwy˝szych
- Page 123 and 124: Krypta jest tak˝e nekropolià rodz
- Page 125: Obecnie w koÊciele górnym znajduj
- Page 129 and 130: S P I S T R E Â C ISłowo wst´pne