[low res].pdf

4 listopada w 1956 r. w Êwiàtyni rozległ si´ ogólny szloch radoÊci, kiedy pojawił si´ po powrocie z wi´zieniaPrymas Polski, kardynał Stefan Wyszyƒski. Okna wszystkich okolicznych domów, parkany i dachy samochodówoblepione były ludêmi.Przez koÊciół w ciàgu wieków przewin´ła si´ galeria wybitnych postaci. Modlili si´ tutaj królowie, prezydenci,hierarchowie, w tym nuncjusz apostolski abp Achilles Ratii, póêniejszy papie˝ Pius XI, który bardzo lubił uczestniczyçw nabo˝eƒstwie pasyjnym „Gorzkich ˝alów”. Tu otrzymał Êwi´cenia kapłaƒskie ojciec Honorat Koêmiƒski,póêniejszy błogosławiony, a Êwi´cenia subdiakonatu – ks. Ignacy Skorupka, bohater wojny polsko-bolszewickiejw 1920 r. Na ambonie koÊcioła Êwi´tokrzyskiego stawali płomienni kaznodzieje, wielcy zasłu˝eni dla Polski duchownijak ks. Hugo Kołłàtaj i prymas Jan Paweł Woronicz, a w czasach współczesnych – kard. Stefan Wyszyƒski,który głosił tutaj słynne „kazania Êwi´tokrzyskie”, ks. Karol Wojtyła, ks. Jan Zieja i ks. prof. Józef Tischner.W koÊciele fetowano równie˝ wielkich twórców. W 1900 r. odbyła si´ podniosła uroczystoÊç z okazji 25-leciapracy twórczej Henryka Sienkiewicza, laureata literackiej Nagrody Nobla. Po ceremonii tłum ruszył do ratusza,gdzie pisarzowi przekazano akt poÊwiadczajàcy dar narodu dworek w Obl´gorku.5Sztuka przez du˝e SÂwiàtynia zapisała si´ tak˝e w dziejach polskiej kultury religijnej. W parafii ksi´˝y misjonarzy powstało i rozprzestrzeniłosi´ na cały kraj nabo˝eƒstwo pasyjne „Gorzkie ˝ale”, bardzo popularne wÊród wiernych. Wydało jepo raz pierwszy w 1707 r. działajàce przy Êwiàtyni Bractwo Êw. Rocha pod tytułem „Snopek Miry z OgroduGethsemaƒskiego albo ˝ałosne Gorzkiej M´ki Syna Bo˝ego rozpami´tywanie”. „Gorzkie ˝ale” nie sà jedyniezabytkiem pobo˝nej literatury i sà odprawiane w koÊciele Êw. Krzy˝a i innych polskich Êwiàtyniach niemal w niezmienionejformie do dziÊ w okresie Wielkiego Postu.W parafii Êwi´tokrzyskiej zawsze dbano o odpowiednià opraw´ muzycznà. Od 1866 r. działa tu najstarszywarszawski chór koÊcielny „Sursum corda”. Z zespołem wyst´powali wielcy polscy Êpiewacy jak Stefania Woytowiczczy Bernard Ładysz. Dyrygentami chóru byli tak znakomici muzycy jak wybitny kompozytor Jan Maklakiewiczczy wirtuoz muzyki organowej, prof. Feliks Ràczkowski, który pracował tutaj przez wiele lat jako tytularnyorganista. Pomagali mu znani muzycy i kompozytorzy Augustyn Bloch i Marian Sawa.Od lat bazylika Êwi´tokrzyska znana jest warszawskim melomanom z racji licznych wydarzeƒ artystycznychdu˝ej rangi, takich jak letnie koncerty organowe, zainicjowane przez Wiktora Łyjaka, czy koncerty pasyjne, którychpomysłodawcà był wieloletni dyrygent chóru Êwi´tokrzyskiego Stanisław Kurczewski. Koncertami w tutejszymkoÊciele dyrygowali artyÊci tej miary co Krzysztof Penderecki czy Agnieszka Duczmal, która z Orkiestrà KameralnàAmadeus zainaugurowała w 2002 r., jak na Êwiàtyni´ z sercem Chopina przystało, pierwszy festiwal Chopiniana.Ostatnim znaczàcym wydarzeniem artystycznym było wykonanie z okazji 171. rocznicy Êmierci Chopina17 paêdziernika 2010 r. „Requiem” Mozarta w wersji liturgicznej. PublicznoÊç goràco oklaskiwała muzykówzagranicznych: Orchestre des Champs-Elysées, chóry Collegium Vocale Gent i Accademia Chigiana Siena oraz solistów,którzy wystàpili pod dyrekcjà słynnego belgijskiego dyrygenta Philippe’a Herreweghe’a.5 Widok en face Êrodkowej cz´Êci fasady koÊcioła Âwi´tegoKrzy˝a, fot. archiwalna sprzed 1929 r.6 Fasada koÊcioła Âwi´tego Krzy˝a nocà od strony pomnikaMikołaja Kopernika.136