[low res].pdf

More documents

Recommendations

Info

28 Tylman van Gameren, projekt ołtarza ÊÊ. Felicissimyi Genowefy do koÊcioła Âwi´tego Krzy˝a,AT nr 837 recto, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie.Ołtarze: główny 1699-1700, ÊÊ. Felicissimy i Genowefy1704, Trójcy Âwi´tej i NajÊwi´tszego Sakramentu 1720-172117728 2929 Tylman van Gameren, projekt ołtarza ÊÊ. Felicissimyi Genowefy do koÊcioła Âwi´tego Krzy˝a,AT nr 845, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie.
Program ołtarza Êw. Felicissimy –dekoracja figuralna i ornamentalnaUltraklasyczna forma architektury ołtarza Êw. Felicissimy,b´dàca popisem znajomoÊci zasad architekturyantycznej, ma uzasadnienie w wymowie ideowejołtarza, stanowiàcego sanktuarium relikwii wczesnochrzeÊcijaƒskiejrzymskiej mćzennicy Felicissimy 136 .Główna kondygnacja nastawy stanowi niejako przeniesionàze staro˝ytnego Rzymu sceneri´ miejsca jejÊmierci – i „chwały”. Przedstawione na malowidlew głównej kondygnacji anioły rzucajàce kwiaty w kierunkurzeczywistej trumny relikwiarzowej ustawionejna mensie, oraz Êwi´te niewiasty-mćzennice: Barbaraz wie˝à w dłoni i Katarzyna wsparta o koło, sà Êwiadkamimomentu przyjćia Felicissimy w ich poczet.Cała nastawa stanowi panteon dziewic, które poniosłymćzeƒskà Êmierç za wiar´, a którym patronujeÊw. Genowefa (równie˝ opiekunka Pary˝a i Francji),W zwiàzku z obecnoÊcià Êwi´tych dziewic celowejest kilkakrotne powtórzenie w dekoracji nastawy motywumuszli, której symbolika jest tłumaczona w znaczeniu„honoru jako pancerza cnotliwej kobiety” 137 .Muszle, uj´te po bokach w kunsztownie ukształtowaneodcinki wici akantowej, nie wyst´pujà w samodzielnejtwórczoÊci Söffrensa, w ołtarzach Êwi´tokrzyskichsà one z całà pewnoÊcià inwencjà projektanta, Tylmanavan Gameren. Takiego samego motywu u˝ył w projekciedekoracji sufitu pałacu Ujazdowskiego (AT nr636) 138 . Autorstwa Tylmana nie trzeba tu udowadniaç,warto jednak wspomnieç i˝ identyczne wazy, jakustawione nad skrajnymi kolunami nastawy wyst´pujàz kolei w rysunkach przedstawiajàcych puttoz wazà przeznaczonych do koÊcioła na Czerniakowie(AT nr 882) 139 .Kolejnym elementem obcym bujnemu i przestrzennemucharakterowi ornamentyki Söffrensowskiej jestdecydujàcy. Za przykłady niech posłu˝à grafiki ukazujàceowalnà ram´ z dekoracjà akantowà, autorstwa J.C.Reuttimanna z 1678 r. 140 –wtypie uszaka ołta- rzaÊw. Jerzego we Fromborku, oraz Matthiasa Echtera-141– która mogła posłu˝yç za wzór dla liÊcienia w kluczuobrazu Chwały Êw. Felicissimy.3231przedstawiona na malowidle w górnej kondygnacji.wiç akantowa na fryzie belkowania ołtarza Êw. Felici-W szeregu posàgów (z których dwa w prawej osi za-ssimy, ukształtowana niewàtpliwie pod dyktando pro-mieniono miejscami w porównaniu ze stanem z 1927 r.,jektanta na wzór antycznej – suchej, schematycznej,prawdopodobnie podczas konserwacji w latach 80.uło˝onej płaszczyznowo w regularnych kolistych splo-XX w.) rozpoznaç mo˝a posiadajàce czytelne atrybutytach. Söffrens jednak zinterpretował jà po swojemu –– Êw. Agnieszk´ z aniołkiem podajàcym kosz kwiatówjako po prostu nierozwini´tà, niedojrzałà; w rzeczywis-33i Êw. Dorot´ z barankiem. Dekoracyjnie wykoƒczonytoÊci wyobraził wiç o stulonych jeszcze liÊciach, o koliÊ-pojemnik le˝àcy płasko na dłoni trzeciej z kobiet przy-cie zwini´tych, kiełkujàcych dopiero czubkach. Pozapomina opraw´ ksi´gi, ale ewentualnie mo˝e to byçtym liÊcie akantu sà w dekoracji ołtarza wszechobec-pojemnik z oczami – atrybutem Êw. Łucji, lub z piersia-ne, choç w sposób powÊciàgliwy – oplatajà kartusze,30Ołtarze: główny 1699-1700, ÊÊ. Felicissimy i Genowefy1704, Trójcy Âwi´tej i NajÊwi´tszego Sakramentu 1720-1721179mi – Êw. Agaty, z obc´gami i j´zykiem – Êw. Apolonii,których nie ukazano bezpoÊrednio, gdy˝ weryzmnaruszyłby decorum ołtarza. Czwarta niewiasta o r´kachwysuni´tych do przodu powinna przedstawiaçÊw. Małgorzat´ wspomo˝ycielk´, nie posiada jednakatrybutu (smoka), byç mo˝e równie˝ z wy˝ej wspomnianegopowodu.muszle, ramy obrazów. Niewàtpliwie pewne wzorygraficzne ornamentu akantowego oddziałały na twórczoÊçSöffrensa (jak i Tylmana), jednak nie w sposób136Mączyński 1993, s. 183.137Karpowicz 1974, s. 130. Por. S. Petrasancta, De symbolis HeroicisLibri IX, Antwerpiae 1634, s. 63 i 455.138Mossakowski 1973, il. 47.139Mossakowski 1994, il. 118.140Johann Conrad Reuttimann, seria wzorów graficznych z 1678 r.141Matthias Echter, Raccoltà di varij cappricij et nove inventionij difogilamij romane, Graz 1679.30 Warszawa, koÊciół Âwi´tego Krzy˝a, ołtarz ÊÊ. Felicissimyi Genowefy, proj. Tylman van Gameren, wyk. Johannes Söffrens(atryb.), 1704, figura Êw. Małgorzaty (?) i muszla w akancie,fot. M. Wardzyƒski, 2010.31 Warszawa, koÊciół Âwi´tego Krzy˝a, ołtarz ÊÊ. Felicissimyi Genowefy, proj. Tylman van Gameren, wyk. Johannes Söffrens(atryb.), 1704, belkowanie portyku kolumnowego,fot. M. Wardzyƒski, 2010.32 Johann Conrad Reuttimann, projekt uszaka akantowegoz ramà w formie wieƒca, 1678, repr. M. Wardzyƒski, 2006.33 Frombork, katedra Wniebowzićia NajÊwi´tszej Marii Pannyi Êw. Andrezja, ołtarz ÊÊ. Judy Tadeusza i Szymona, JohannesSöffrens (atryb.), około 1697, lewy uszak, fot. M. Wardzyƒski, 2008.
Page 1 and 2:
S E R C E M I A S T AS E R C EM I A
Page 3 and 4:
Renowacja koÊcioła Âwi´tego Krz
Page 5 and 6:
Szanowni Paƒstwo,z wielkà radoÊc
Page 7 and 8:
4 KoÊciół Âwi´tego Krzy˝a od
Page 9 and 10:
7 Panorama Krakowskiego PrzedmieÊc
Page 11 and 12:
Serce Chopina- skarb nie tylko Pola
Page 13 and 14:
12 Perspektywiczne ujćie fasady z
Page 15 and 16:
14 Twarz Chrystusa niosàcego krzy
Page 17 and 18:
17 Perspektywiczny widok portalu g
Page 19 and 20:
Istotnie, zbli˝ajàca si´ dwusetn
Page 21 and 22:
23 Naczółek wieƒczàcy Êrodkow
Page 23 and 24:
25, 26 Postument z krzy˝em w glori
Page 25 and 26:
28 Hełm wie˝y południowej, przed
Page 27 and 28:
31 Perspektywiczne ujćie podział
Page 29 and 30:
34, 35 Figury ÊÊ. Piotra i Pawła
Page 31 and 32:
37 Widok ogólny wn´trza koÊcioł
Page 33 and 34:
40 Panoramiczny widok Êcienno-fila
Page 35 and 36:
43 Panorama wn´trza koÊcioła z k
Page 37 and 38:
45 Panoramiczny widok prezbiterium
Page 39 and 40: 48 Fragment belkowania lewej kolumn
Page 41 and 42: 52 Zespół trzech medalionów w le
Page 43 and 44: 55 Koryncki kapitel kolumny ołtarz
Page 45 and 46: 58 Północny segment stalli semina
Page 47 and 48: 62 Sklepienie północnego ramienia
Page 49 and 50: 64 Ołtarz boczny w kaplicy NajÊwi
Page 51 and 52: 747574 Postaç aniołka ze zwieƒcz
Page 53 and 54: 787978 Posàg Êw. Jana Kantego w o
Page 55 and 56: 82 Krucyfiks z dawnej ˝elaznej kra
Page 57 and 58: 86 Panoramiczny widok sklepienia na
Page 59 and 60: 88 Figury muzykujàcych aniołów n
Page 61 and 62: 91 Widok ambony, portalu kaplicy NM
Page 63 and 64: 95 Postaci ÊÊ. Agnieszki i nieust
Page 65 and 66: 99 Posàg Êw. Augustyna w ołtarzu
Page 67 and 68: 102 Ołtarz boczny w kaplicy Micha
Page 69 and 70: 108107 Panorama cz´Êci ołtarzowe
Page 71 and 72: 110 Wn´trze krypty Zgromadzenia Si
Page 73 and 74: W 1880 r. nad wmurowanym sercem Cho
Page 75 and 76: Jakub Sito, IS PANHistoria fundacji
Page 77 and 78: Nic tedy dziwnego, ˝e właÊnie Fo
Page 79 and 80: Jakub Sito, IS PANArchitekturakoÊc
Page 81 and 82: wym obramieniu: „Deo a ligno regn
Page 83 and 84: Jednym z najwa˝niejszych dokument
Page 85 and 86: Êw. Jerzego, 1696 oraz ÊÊ. Judy
Page 87 and 88: wizerunek Êw. Antoniego stanowi an
Page 89: 25Nie spod r´ki Söffrensa wyszły
Page 93 and 94: odrysów przedstawiajàcych podobne
Page 95 and 96: Ró˝nice w stosunku do ołtarzaÊw
Page 97 and 98: w dłoni drugà poł´ oraz sukni´
Page 99 and 100: 44 Warszawa, koÊciół Âwi´tego
Page 101 and 102: Katarzyna i MichałWardzyńscy, IHS
Page 103 and 104: Katarzyna i MichałWardzyńscy, IHS
Page 105 and 106: domniemanych uczniów: Jerzego Judy
Page 107 and 108: Krat´ przegrodowà, którà brat T
Page 109 and 110: Michał Wardzyński, IHS UWNagrobek
Page 111 and 112: 12 Rytwiany, koÊciół Kamedułów
Page 113 and 114: Jakub Sito, IS PANNagrobekkardynał
Page 115 and 116: Jakub Sito, IS PANOłtarze boczne:P
Page 117 and 118: od maniery warszawskiego mistrza. O
Page 119 and 120: Jakub Sito, IS PANLo˝ew prezbiteri
Page 121 and 122: w Pary˝u, piastowaniu najwy˝szych
Page 123 and 124: Krypta jest tak˝e nekropolià rodz
Page 125 and 126: Obecnie w koÊciele górnym znajduj
Page 127 and 128: W grudniu 2009 r. Komisja na posied
Page 129 and 130: S P I S T R E Â C ISłowo wst´pne
show all

[low res].pdf

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?