ΚεφάλαιοΠΕΡΙΕ<strong>Χ</strong>ΟΜΕΝΑΗ Κλασική Ε<strong>π</strong>οχή478-<strong>323</strong> <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>.1. Ο ελληνικός κόσμος μετά τους Περσικούς Πολέμους — Ακμή και <strong>π</strong>αρακμή της ΑθήναςΗ+)/\* ±1 JJoVTff Λχ/VTwoZTw ~~ /\\JTIy\MlvTI Tlyc,U,0v\\M. §v(/,l 0T1Lt01vjJ(/,tl(/, 00Β. Η Πεντηκονταετία — Η Αθήνα <strong>π</strong>ολιτιστικό κέντρο του ελληνικού κόσμου 92Ι · Ά^01ν(Α)νΙ(<strong>Χ</strong>, §ν(<strong>Χ</strong>Λ 0l§Y0v0ltl(X, χΤΤΊΊν /\\JTIv\M. 9UΖΙ· C/ ίίί^Λι07ΐ0ννΤ1 \ΤΙ(<strong>Χ</strong>,1γ0ζ ίί0Λ,ί^Ι4.0ζ l^ijl.^^ifJ^r 7Ζ·2\.·β 1U02. Α<strong>π</strong>ό τον Πελο<strong>π</strong>οννησιακό Πόλεμο ως το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (404-<strong>323</strong> <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>.)/\* J.0 *€*Λ*0ζ ι(Α)ν Tlyc,U,0yl\xyV 1U0J.0 13(/,\ΤΙΛιί^10 ΤΤΙ ζ 1ψ±(/,§γί^00νΙ(/,ζ 1Ι · ±1 /TVol/MwZTIw# (mjuJTI §v(/,l 01 ι&Υνί^ζ 110Κεφάλαιο 6Ο ελληνιστικός κόσμος<strong>323</strong>-146 <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>.Η ε<strong>π</strong>έκταση «<strong>π</strong>ρος Ανατολάς»/\* ±1 1v/^T1jJ0r0Ltl(/, §ν(<strong>Χ</strong>Λ 01 1v/^T1jJ0r0Lt0l Τ0Ό 1ψ±ί/ν(ΑΑι0ΐ) /\Ac,Q >\MJVOtJ0T) 122Κ#>Α5· iu ο.ΑΑ##νΙ\ΤΤΤ§ν(<strong>Χ</strong>, §vjJ(/,Til Τ0ν J0 §ν(<strong>Χ</strong>Λ ι0 Ζι0 (/.ItDviX, 7C*J\* 12OI · Ksl§Y0V0ltl(X, Κί<strong>Χ</strong>,Ι §Y0lrtl)rl(X, 12DΖΙ· ±1 ±Ci)LtT1 §v(X,i(X,§Yi(X, T0v c,AfAM.OllC0 jfCi)jJ0 \Zi_Z J^JTTO 7C*J\*β 1O2Κεφάλαιο 7Η Ρώμη και ο ελληνικός κόσμος146 <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>. - 330 μ.<strong>Χ</strong>.H+)/\* ±1 \Tl)y§YJJ0Til\TT1 Τ0Ό iJtt)lt(X,l§Y0l) §νυ(<strong>Χ</strong>,ι0ΐ)ζ \"0ζ ~~ ί0ζ (<strong>Χ</strong>Λ(Α)ν(<strong>Χ</strong>,ζ 7Ζ·2\.·β 1ΟτΒ. Η αυτοκρατορική <strong>π</strong>ερίοδος (1ος αιώνας <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>. - 3ος αιώνας μ.<strong>Χ</strong>.)LΆ.Ι)€£Τ0ζ} §Y0lrtt)rl(X, §v(/,l 01§ν0ν01&1(<strong>Χ</strong>, 1 Ο 9Ο ελληνικός κόσμος κάτω α<strong>π</strong>ό την κυριαρχία της ΡώμηςΙ_Ζ0ζ (<strong>Χ</strong>Λ(Α)ν(<strong>Χ</strong>,ζ 7L*J\* ~~ 30ζ (<strong>Χ</strong>,1(Α)ν(<strong>Χ</strong>,ζ ΙΛ,*2\.*β 1""Α. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αντιμετω<strong>π</strong>ίζει εσωτερικά και εξωτερικά7LJJ0ij/^T1lt(X,i(X, \30ζ (<strong>Χ</strong>Λ(Α)ν(<strong>Χ</strong>,ζ ΙΛ,*2\.*β 1 τ0Ci* /\7L0 TIM ±(Α)ΙΙ(<strong>Χ</strong>Λ§ΥΤΊ (TTTJ XSl/^wVZTV## /\.J)t0§YJJ(/,t0jJl(/, 1 τ0
Πώς είναι το βιβλίο<strong>Χ</strong>ρώμα κεφαλαίου. Κάθε κεφάλαιο έχει διαφορετικό χρώμα.^^^^^ Αριθμός κεφαλαίου<strong>Χ</strong>ρώμα κεφαλαίου<strong>Χ</strong>ρονική <strong>π</strong>ερίοδος κεφαλαίου ^^ Αριθμός κεφαλαίουΚεφάλαιο 6Ο ελληνιστικός κόσμος<strong>323</strong>--146 <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>.Η ε<strong>π</strong>έκταση «<strong>π</strong>ρος Ανατολάς»>^mLΗ Ελληνιστική Ε<strong>π</strong>οχή ό<strong>π</strong>ως ονομάστηκε α<strong>π</strong>ο τους Γερμανούς ιστορικούς του 19ου αιωνα είναι η <strong>π</strong>ερίοδος στην ιστορία της ανατολικής Μεσογείου <strong>π</strong>ου ξεκινάει το <strong>323</strong> <strong>π</strong> <strong>Χ</strong>μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου Η Ελληνιστική Ε<strong>π</strong>οχή τελειώνει για κά<strong>π</strong>οιουςιστορικούς το 146 <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν οριστικά στον ελλαδικό χώρο καιγια άλλους το έτος 31 <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> όταν ο Οκταβιανός βγήκε νικητής στη μάχη στο Ακτιο Αυτήτην <strong>π</strong>ερίοδο η <strong>π</strong>όλη κράτος έχασε τη δύναμη της και ενισχύθηκε η μοναρχική εξουσίαΑνοίχτηκαν νέοι δρόμοι για εμ<strong>π</strong>ορεύματα ανθρώ<strong>π</strong>ους και ιδέες Οι άνθρω<strong>π</strong>οι άρχισαννα χρησιμο<strong>π</strong>οιούν ως γλωσσά ε<strong>π</strong>ικοινωνίας τα ελληνικά και σταδιακάενα μεγάλο μέρος της σημερινής Μέσης Ανατολής Ταυτόχρονα όμως οι συνέχεις διαμάχες οι ανταγωνισμοί και οι <strong>π</strong>όλεμοι μεταξύ των ελληνιστικών κρατών εξασθένησαντην οικονομία τους Α<strong>π</strong>ο την κατάσταση αυτή ωφελήθηκαν οι Ρωμαίοι <strong>π</strong>ου γρήγορακυριάρχησαν.ΤίτλοςκεφαλαίουΣημειώνεται<strong>π</strong>ού μιλάμεξανά για το ^ ^ίδιο θέμα.Εισαγωγικό— κουτίστο κεφάλαιο_ Α. Η άνοδος της <strong>π</strong>όλης-κράτουςΟ<strong>π</strong>ως είδαμε στο <strong>π</strong>ροηγούμενο κεφαλαιο <strong>π</strong>ριν α<strong>π</strong>ο τον 8ο αιώνα <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> ηκοινωνία ήταν οργανωμένη με βάση τιςφυλές Α<strong>π</strong>ο τα μεσάτου 8ου <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> αιώνασταδιακά σε <strong>π</strong>ολλά μέρη του αρχαίουελληνικού κόσμου οι άνθρω<strong>π</strong>οι συνδεονται μεταξύ τους οχι ε<strong>π</strong>ειδή είναι συγγενείς άλλα ε<strong>π</strong>ειδή είναι <strong>π</strong>ολίτες μέληδηλαδή της ίδιας <strong>π</strong>όλης κράτουςΤι είναι <strong>π</strong>όλη κράτοςΗ <strong>π</strong>όλη κράτος είναι μια ιδιαίτερη μορφή <strong>π</strong>ολιτικήςοργάνωσης <strong>π</strong>ου τη συναντάμε σε διάφορες <strong>π</strong>εριοχέςτου αρχαίου κόσμου ηδη α<strong>π</strong>ο την 3η χιλιετία <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>. (Μεσο<strong>π</strong>οταμίαΣυρο<strong>π</strong>αλαιστινη Ιταλική χερσόνησο)Μετονορο <strong>π</strong>όλη κράτος εννοούμε ενα μικρό σεέκταση κράτος Το κράτος αυτό α<strong>π</strong>οτελείται α<strong>π</strong>οτοUCJTU και τη χωρά δηλαδή την αγροτική <strong>π</strong>εριοχή<strong>π</strong>ου βρίσκεται γύρω α<strong>π</strong>ο το άστυΗ ελληνική <strong>π</strong>όλη-κράτος και τα χαρακτηριστικά της . ^ t — —Ο ορός <strong>π</strong>όλη-κράτος χρησιμο<strong>π</strong>οιείται για να <strong>π</strong>εριγράψει τα μικρά κράτη<strong>π</strong>ου υ<strong>π</strong>ήρχαν στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Η αύξηση του <strong>π</strong>ληθυσμούβοήθησε στη δημιουργία της <strong>π</strong>όλης-κράτους. Για να δημιουργηθεί η <strong>π</strong>οληκρατοςενώθηκαν σταδιακά οι διάφοροι οικισμοί Ο<strong>π</strong>ως είδαμε, ηδη α<strong>π</strong>οτη Γεωμετρική Ε<strong>π</strong>οχή η βασίλεια <strong>π</strong>αρακμάζει και η εξουσία <strong>π</strong>ερνάει σταχέρια μιας μικρής ομάδας, των αριστοκρατών Σε αρκετές όμως <strong>π</strong>εριοχέςτου ελλαδικού χώρου <strong>π</strong>αραμένει η βασίλεια μέχρι και τη Ρωμαϊκή Ε<strong>π</strong>οχήΣε άλλες <strong>π</strong>εριοχές <strong>π</strong>άλι το <strong>π</strong>ολίτευμα γίνεται άλλοτε ολιγαρχικό και άλλοτεδημοκρατικό.Στην "Ρ""γΠ)Γη τ η'-} ΤΊΛλ ηΡ κρ^" 1 "" βοήθησεκαι τ^η του νομίσματος^!ε το νόμισμαη <strong>π</strong>όλη κράτος Λειτουργούσε καλύτεραΣε νόμισμα <strong>π</strong>ληρα. ,ινταν <strong>π</strong>ια οι φόροι και τα<strong>π</strong>ρόστιμα Μεταχρημαι." 1αυταη<strong>π</strong>ολη κράτοςμ<strong>π</strong>ορούσε να χτίζει ναούς :-αι να <strong>π</strong>ληρώνειστρατό Το νόμισμα συμβόλιζε \,y ανεξαρτησιατης <strong>π</strong>όλης κράτους αφού μονό ο, ανεξαρτητες <strong>π</strong>όλεις κράτη μ<strong>π</strong>ορούσαν να έχουν ^ικοτους νόμισμα Σίγα σίγα το νόμισμα έγινε τομέσο για την ανά<strong>π</strong>τυξη του εμ<strong>π</strong>ορίου) <strong>π</strong>ληθυσμός της <strong>π</strong>οληι:-κοατουςι<strong>π</strong>οτελείταί αιΣτη^^ ^^ης <strong>π</strong>όλης κράτουςβοηθούν οΛοι ο καθένας όμως έχειδιαφ ορετικ^ ασχολίες.Το <strong>π</strong>οιος t'vai <strong>π</strong>ολίτης διαφέρει σεκάθε <strong>π</strong>όλη κράτος Γενικά μ<strong>π</strong>ορούμε να<strong>π</strong>ούμε οτι <strong>π</strong>ολιτι ς γίνονται όσοι ενήλικεςέχουν <strong>π</strong>άτερα <strong>π</strong>ο<strong>Χ</strong>είναι <strong>π</strong>ολίτης.Οι <strong>π</strong>ολίτες α<strong>π</strong>οτελε, JV το δήμο Εκείνητην ε<strong>π</strong>οχή ό<strong>π</strong>ως και - ις ε<strong>π</strong>όμενες οιγ.'ναικες δεν ανηκουν\τους <strong>π</strong>ολίτεςΙστορικήγραμμήΤίτλοςυ<strong>π</strong>οκεφαλαίουΕισαγωγικόκουτί στου<strong>π</strong>οκεφάλαιοΤίτλοςενότηταςΌροι/φράσειςμε έντονα•μαύραγράμματα:λέξεις κλειδιά62Αριθμός σελίδας Κουτί με σημαντικές Όροι/φράσεις με έντονα μ<strong>π</strong>λε<strong>π</strong>ληροφορίεςγράμματα. Παρα<strong>π</strong>έμ<strong>π</strong>ουν στη«Λίγη ακόμη ιστορία...» ό<strong>π</strong>ουεξηγούνται αναλυτικά.<strong>Χ</strong>ρώμα κεφαλαίου<strong>Χ</strong>ρονική <strong>π</strong>ερίοδοςκεφαλαίουΑριθμόςκεφαλαίουΤίτλοςενότηταςΤίτλοςκεφαλαίουΑρίθμηση <strong>π</strong>ηγής. Ο <strong>π</strong>ρώτοςαριθμός δηλώνει το κεφάλαιο καιο δεύτερος τον αύξοντα αριθμότης στο κεφάλαιο.ΛεζάνταΣημειώνεται<strong>π</strong>ού μιλάμεξανά για τοίδιο θέμα στη«Λίγη ακόμηιστορία...».ΤίτλοςενότηταςΚουτί μεσημαντικές<strong>π</strong>ληροφορίεςΕ<strong>π</strong>εξηγούνταιόροι, έννοιες, ·λέξεις.Σημειώνεται<strong>π</strong>ού μιλάμεξανά για τοίδιο θέμα.100ΣοφστκηΔ.δασκαίαατηςσοφάς <strong>π</strong>ουεχε κέντρο τοάνθρω<strong>π</strong>οΟ εκ<strong>π</strong>ρόσω<strong>π</strong>οτηςσοφοτκηςο ομαστηκασοφστεςΙστορία. Τον 5ο αιώνα <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>. γεννήθηκαν τα <strong>π</strong>ρώτα μεγάλα έργα της<strong>π</strong>εζογραφίας <strong>π</strong>ου σώζονται ολόκληρα Και τα δυο είναι ιστορικά καιασχολούνται με τη σύγχρονη τους ιστορίαΤους Περσικούς Πολέμους <strong>π</strong>εριέγραψε ο Ηρόδοτος και τον Πελο<strong>π</strong>οννησιακο Πόλεμο <strong>π</strong>εριέγραψε ο ΘουκυδίδηςΟ Οουκυδιδης είναι ο <strong>π</strong>ρώτος <strong>π</strong>ου μελέτησε συστηματικά το <strong>π</strong>αρελθόν.Οι <strong>π</strong>ολιτικές αναλύσεις του Οουκυδιδη εκφράζουν τη νεα φιλοσοφική σκέψητου 5ου αιώνα <strong>π</strong>.<strong>Χ</strong>.: τη σοφιστική.Φιλοσοφία Η σοφιστική ήταν η κυρία τάση της φιλοσοφίας στην Αθήνακατά την ΠεντηκονταετίαΟι σοφιστές ήταν σημαντικοί οχι μονό για τη φιλοσοφία, άλλα και για την<strong>π</strong>ολιτική αφού οι σημαντικότεροι <strong>π</strong>ολιτικοί την ε<strong>π</strong>οχή αυτή ήταν μαθητέςτους Σκο<strong>π</strong>ός της διδασκαλίας τους ήταν να ελευθερώσουν το ανθρω<strong>π</strong>ινό<strong>π</strong>νεύμα α<strong>π</strong>ο όλες τις δεσμεύσεις Ο άνθρω<strong>π</strong>ος είναι το μέτρο για ολα τα<strong>π</strong>ράγματα αυτό εί<strong>π</strong>ε ο Πρωταγόρας α<strong>π</strong>ο τα Αβδηρα Αμφισβήτησαν τιςαλήθειες <strong>π</strong>ου <strong>π</strong>αραδέχονταν μέχρι τότε οι άνθρω<strong>π</strong>οιΕί<strong>π</strong>αν μάλιστα οτι με την κριτική σκέψη μ<strong>π</strong>ορούνΓια το Σωκράτηκαι τοννα εξηγήσουν α<strong>π</strong>ο <strong>π</strong>ού κατάγονται οι θεοί. ΜεγάλοιΠλάτωνα θααντί<strong>π</strong>αλοι των α<strong>π</strong>όψεων των σοφιστών ήταν ομιλήσουμε στηΣωκράτης και ο μαθητής του Πλάτωνας.σ. 118. \Α<strong>π</strong>ο τον 5ο αιώνα <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> και μετά στην Αθήνα ανα<strong>π</strong>τύχθηκε η λογοτεχνία, το θέατρο και η φιλοσοφία Την ίδια ε<strong>π</strong>οχή η <strong>π</strong>όλη θαγίνει το κυριότερο κέντρο και για τις ε<strong>π</strong>ιστήμεςΟι αρχαίοι Ελληνες ενδιαφέρθηκαν για τις ε<strong>π</strong>ιστήμες και έμαθαν<strong>π</strong>ολλά α<strong>π</strong>ο τους Αιγυ<strong>π</strong>τίους και τους Βαβυλώνιους στα μαθηματικά,την αστρονομία και τη γεωγραφία Ο αστρονόμος Μέτωνας α<strong>π</strong>ο τηνΑθήνα μελέτησε με <strong>π</strong>ροσοχή τον ουρανό και υ<strong>π</strong>ολόγισε με μεγάληακρίβεια το ηλιακό έτος σε 365 μέρες και 5/19 της ημέρας <strong>π</strong>ερί<strong>π</strong>ουμίση ωρα λιγότερο α<strong>π</strong> ο τι ορίζεται σήμεραΤον 5ο αιώνα <strong>π</strong> <strong>Χ</strong> η ιατρική έγινε ε<strong>π</strong>ιστήμη Μέχρι τότε οι άνθρω<strong>π</strong>οι<strong>π</strong>ίστευαν οτι τις αρρώστιες τις <strong>π</strong>ροκαλούν τα κακά <strong>π</strong>νεύματα και Ανα<strong>π</strong>αράσταση αβακαη οργή των θέων Ο Ι<strong>π</strong><strong>π</strong>οκράτης α<strong>π</strong>ο την Κω ήταν ο <strong>π</strong>ρώτος <strong>π</strong>ου έδειξε °' °Ρ<strong>Χ</strong>°>°> Ελληνεςοτι αυτό ήταν λάθος Περιέγραψε ακόμη τα συμ<strong>π</strong>τώματα για <strong>π</strong>ολλές χρησιμο<strong>π</strong>οιούσαν τοναβακα για να κάνουνασθένειες και είναι ο <strong>π</strong>ρώτος <strong>π</strong>ου διέγνωσε την <strong>π</strong>νευμονία<strong>π</strong>ολύ<strong>π</strong>λοκους μαθηματικούςυ<strong>π</strong>ολογισμούςΗ οικονομίαΗ αγροτική <strong>π</strong>αραγωγή ήταν η <strong>π</strong>ιο σημαντική ασχολίαγια τους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι <strong>π</strong>ουλούσαν λάδι, ιδίως Το λάδι ήταν βασικό για τηνστην Κριμαία στο βόρειο Εύξεινο Πόντο καθώς και στην οικονομία και οι Αθηναίοι ήτανΑίγυ<strong>π</strong>το ο<strong>π</strong>ού δεν υ<strong>π</strong>ήρχαν ελιές Πουλούσαν ε<strong>π</strong>ίσης<strong>π</strong>ερήφανοι για την <strong>π</strong>οιότητακρασί σε διάφορα μέρη ό<strong>π</strong>ως στην Αίγυ<strong>π</strong>το και έκαναν του λαδιού τουςεξαγωγή αγγείων, <strong>π</strong>ου έχουν βρεθεί σεκάθε άκρη της ΜεσογείουΟταν αυξήθηκε ο <strong>π</strong>ληθυσμός της Αθήνας, οιΑθηναίοι έ<strong>π</strong>ρε<strong>π</strong>ε να εισάγουν σιτάρι Εκτος α<strong>π</strong>οτη Ορακη και την Αίγυ<strong>π</strong>το σιτάρι εισαγόταν α<strong>π</strong>οτις α<strong>π</strong>οικίες και α<strong>π</strong>ο τα βασίλεια <strong>π</strong>ου βρίσκοντανστις ακτές τουΗ κυριαρχία στοΑιγαίο με τη Συμμαχία της Δήλου ε<strong>π</strong>έτρε<strong>π</strong>ε στουςΑθηναίους να βρίσκουν σιτάρι για την <strong>π</strong>όλη τουςΕισαγωγικόκουτίστην ενότηταΛεζάνταΑριθμόςσελίδας