13.07.2015 Views

O`zbekstannin` ekonomikaliq ha`m sotsialliq geografiyasi uzb

O`zbekstannin` ekonomikaliq ha`m sotsialliq geografiyasi uzb

O`zbekstannin` ekonomikaliq ha`m sotsialliq geografiyasi uzb

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

jarayonni yanada kuchaytirdi, ikkinchi tomondan, wlkada yanada chuqur wrnashib qolishmaqsadida metropoliyadan kuplab rus ishchi va dehqonlari, hunarmand kosiblar xamda ziyolilarkwchirib keltirilishiga olib keldi. Kwchirib keltiradiganlar wlkada tashkil etiladigan va Rossiyakapitalizim manfatlariga xizmat qiladigan dastlabki sanoat va transport korxonalarida xizmatqilish kuzda tutilgan edi. Rus kapitalistlari tashkil etgan dastlabki sanoat korxonalari va transportvositalari kiradi. Ulka iktisodiyotining kapitalistik bozor talblariga moslashtirilishi bosibolishning bevosita natijalari edi.XIX asr oxirgi 10 yilliklaridan boshlab wlkada sanoat karxonalarini qurish tezlashibbordi. Bu korxonalarning negizini asosan paxta tozalash pilla chuvish, jun yuvish, paxta yog`ikorxonalari tashkil qilar edi. Shungdek ulkadagi dastlabki elektr stantsiyalari va g`isht zavodlarixam xuddi shu davrda qurilgan edi. 1913 yilda hozirgi Uzbekiston xududida 425 ta sanoatkarxonasi bwlib, ularning 208 tasi paxta tozalash 80 tasi oziq-ovqat, 18 tasi objuvoz, 35 tasikunchilik, 29 tasi xumdon yasash, 14 tasi metallsozlik korxonalari edi. Ijtimoiy maxsulotning32% ishlab bergan sanoat tarmoqlarining tarkibi xam wziga xos edi. Yozning yalpi sanoatmaxsulotining 86% kishlok xujalik maxsulotlarini dastlabki qayta ishlovchi (paxta tozalash vausimlik yog`i ishlab chiqaruvchi) korxonalarda 12% oziq-ovqat (yog` ishlab chiqarishdanboshqa), kwpchilik korxonalarida, faqat 2% og`ir sanoat korxonalarida ishlab chiqarilardi. Og`irsanoat tarkibida metallsozlik, qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalardan tashqari uqadar katta bulmagan "Chimyon neft` va Shwrsuv" oltingugurt konlari xamda Oltiariqdajoylashgan Vannovskiy neftni qayta ishlash zavodlari bor edi. Barcha sanoat karxonalarining70% Farg`ona vodiysi shaharlarida twplangan edi. Uzbekistoning Sovet xokimiyati yillaridagisanoat taraqiyot jarayoni bir qator boskichlarni wz ichiga oladi. Birinchi bosqich- tiklanishdavri.bu davrda eski sanoat va xunarmandchilik korxonalari qayta tiklandi va bir qancha yangisanoat korxonalari qurildi. Jumladan, Toshkent va Farg`onada ipakchilik fabrikalari, BuzsuvGESi, sanoat qand va Quvasoyda dezil elektir stantsiyalari ishga tushurildi. Sanoattarahqiyotining ikkinchi bosqichi urushgacha bwlgan davrlar besh yilliklar wz ichiga oladi. Bubosqich respublikada yirik sanoat wchoqlarini barpo etish davri bwldi. Birinchi (1928-1932 yil)va ikkinchi (1933-1937 yy) besh yilliklar davridayoq Uzbekistonda 831 ta yangi zovod vafabrikalar ishga tushurildi. Bular orasida Toshkent qishlok xwjalik mashinasozlik zovodi,Chirchiq elektro kimyo, Toshkent twqimachilik kombinat kabilar bor edi. Ikkinchi beshyillikning oxiridayoq Uzbekiston industrial-agrar respublikaga aylangan edi. Bu xulosanijumxuriyat xalq xwjaligining yalpi maxsuloti tarkibi xam tastiqlaydi. Unda sanoatning xissasi1913 yildagi 32% dan 1940 yilda 70% gacha kwtarildi. Uchunchi bosqich Ulug` Vatan urushiyillarrini wz ichiga oldi. Bu davrda respublikaga harbiy rayonlardan 90 ta og`ir sanoatkorxonalari joylashtirilib ishga tushurildi. Shular jumlasiga Toshkent samalyotsozlik

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!