ПРАВНАТА ЗАШТИТА НА ЧОВЕКОВИТЕ ПРАВА

ДЕЛ 2: СТУДИИ НА СЛУЧАИ
СЛУЧАЈ 1 – ВРАЌАЊЕ ОД
ГРАНИЦА
Спречување на излез од државата со давање (усно)
образложение дека лицата ќе го злоупотребат визниот
режим и ќе бараат азил во државите членки на ЕУ
Контекст:
Во декември 2009 година граѓаните на Република Македонија се стекнаа
со право 31 да патуваат без виза во земјите од т.н „Шенген“ 32 зона.
Безвизниот режим овозможи граѓаните на РМ кои поседуваат важечка
биометриска патна исправа да можат да престојуваат во земјите од
Шенген зоната најмногу до 90 дена без право на работа или школување.
Визната либерализација следеше по успешно оценетите реформи на РМ
кои се однесуваа на граничната контрола, воведувањето на биометрските
патни исправи и склучувањето на договори за реадмисија (враќање и
прифаќање назад во земјата). Во 2010 година, во Белгија, Шведска и особено
во С.Р. Германија беа забележани два брана на голем број баратели на
азил од РМ, Србија и Црна Гора, што во споредба со претходните искуства
претставуваше огромен пораст на бројот на неосновани барања на азил
од овие држави 33 . Значителен дел од овие лица беа со ромска етничка
припадност 34 . Со цел да се спречат неоснованите барања за азил, следуваше
засилена билатерална комуникација и состаноци помеѓу припадниците на
Министерствата за внатрешни работи на Белгија и С.Р. Германија од една и
Министерството за внатрешни работи на РМ од друга страна, при што беше
извршен дипломатски притисок врз РМ да го реши проблемот. По ова МВР
започна со политика на зајакнати контроли на граничните премини при
излез на организирани групи граѓани. Политиката на МВР резултираше
со значителен број на граѓани на РМ кои при обид да излезат од земјата
беа спречувани од страна на МВР, со образложение дека не ги исполнуваат
условите за влез во ЕУ поради постоење на индиции дека ќе го злоупотребат
правото на азил.
30
31 Визната либерализација од правна гледна точка се спроведе со стапување на сила на Регулативата бр. 1244/2009 на Советот на Европската Унија со која
се измени Регулативата бр.539/2001 и РМ се избриша од листата на земји за кои е потребна виза при патување во државите од Шенген зоната.
32 Визната либерализација се однесува за патување во земјите од Шенген зоната кои иако во најголем дел се членки на ЕУ сепак двете зони не се целосно
поклопуваат (Пр. Велика Британија е членка на ЕУ, а не на Шенген, а од друга страна Норвешка и Швајцарија не се членки на ЕУ се дел од Шенген зоната).
33 Commission staff working paper on the post-visa liberalisation monitoring for the Western Balkan countries in accordance with the Commission Statement of 8
November 2010
34 http://www.spiegel.de/international/germany/from-serbia-to-germany-and-back-wave-of-roma-rejected-as-asylum-seekers-a-764630.html