HISTORI TE REJA TE MIQVE TE VJETER

Paskal Milo
Zoti Paskal Milo, si politikan ka kontakte të gjera me Kinën, ndërsa si historian,
ai ka dhe një horizont të veçantë për këtë vend të lashtë.
Kur ishte ministër i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, por edhe për shkak të
aktivitetit shkencor, zoti Milo ka pasur mundësinë të ketë kontakte të gjera
me përfaqësues zyrtarë të Kinës, por edhe me kolegë historianë në mjaft konferenca
ndërkombëtare.
Nga këndvështrimi i z. Milo, “Kina është një vend i madh dhe madhësia e saj nuk
është vetëm gjeografike, por edhe nga pikëpamja e rolit që ajo luan në arenën
ndërkombëtare, nga pozicioni i saj si fuqi globale, nga fuqia e saj e madhe ekonomike,
nga roli që ajo kryen si anëtare e Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe si një
aktor i pazëvendësueshëm në botën e sotme. Gjithashtu dua të theksoj se Kina ka
një histori të madhe, duke u rritur nga një fuqi rajonale në një fuqi globale. Sot Kina
ka një zhvillim të gjithanshëm dhe një sipërmarrje politike”.
Duke folur për zhvillimin e shpejtë të Kinës, z.Milo përmendi vizitat e tij të para në
Kinë. “Në vizitën time të parë në Kinë, në fillim të nëntorit të vitit 1997 si ministër
i Punëve të Jashtme të Shqipërisë, kur udhëtova nga aeroporti për në Pekin, vura
re shumë shtëpi të vjetra që përveç stilit të ndërtimit nuk më bëri përshtypje gjë
tjetër, por kur u riktheva në Kinë në dhjetor të vitit 1998, vura re ndryshime dhe nuk
e besova se e njëjta rrugë ishte transformuar tërësisht. Në vend të atyre shtëpive
të vjetra që kisha parë në fillim tani ngriheshin ndërtesa të mëdha shumëkatëshe.
Ishte një ndryshim dramatik që mua më bëri përshtypje. Madje në vizitat e mëvonshme
mendoje se nuk gjendeshe në Kinë, por në një vend të Europës Perëndimore
apo të Shteteve të Bashkuara. Është diçka e jashtëzakonshme dhe unë e kam
konstatuar me sytë e mi atë zhvillim ato ritme të shpejta zhvillimi sa që dhe brenda
një viti kur kam shkruar në Kinë kam parë ndryshime të mëdha aq as imagjinata
nuk mund t’i rrokte.”
Z. Milo mendon se ndryshime të tilla mund t’i bëjë një vend që ka dinamikë të
madhe zhvillimi dhe një vizion të qartë për të ardhmen e tij. Pa mëdyshje këto
mund t’i bëjë një popull që e ka të qartë rrugën e tij të së ardhmes.
Gjatë një interviste për Radion e Jashtme të Kinës, zoti Milo tha se Kina “më
tërheq në mënyrë të veçantë si politikan”. Në fakt, kjo tërheqje nga Kina është jo
vetëm për zotin Milo, por edhe për shqiptarët. “Në sytë e shqiptarëve, sidomos
pas viteve 1990, Kina është ridimensionuar si një fuqi e madhe botërore, politike
15