qronika+6(227)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
gagrZeleba. dasawyisi ix.<br />
„qronika+~ ##3-5<br />
1917 wlis marti ori mniSvnelovani<br />
movleniT gamoirCa, rom-<br />
lebmac TiTqmis mTlianad gandevnes<br />
sxva cnobebi sagazeTo fur-<br />
clebidan: ruseTis Tebervlis<br />
revolucia da qarTuli eklesiis<br />
avtokefaliis aRdgena.<br />
24<br />
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
revolucia<br />
Tebervlis bolos ruseTis imperiaSi<br />
Seqmnilma mZime socialurekonomikurma<br />
viTarebam saxalxo<br />
mRelvareba gamoiwvia, romelic male<br />
revoluciaSi gadaizarda. gaze-<br />
Ti „saqarTvelo” ruseTis revolucias<br />
dawvrilebiT aSuqebda.<br />
marTalia, im periodSi ruseTidan<br />
saqarTveloSi informacia ramdenime<br />
dRis dagvianebiT modioda, magram<br />
saerTo suraTi gazeTSi mainc<br />
naTlad ixateba. 9 martis nomerSi<br />
gazeTi „revoluciis dRiurs” aqveynebs,<br />
sadac sakmaod detalurad<br />
aris gadmocemuli revoluciis<br />
qronologia. revolucia 24 Tebervals<br />
daiwyo da misi mizezi mZime<br />
ekonomikuri mdgomareoba da puris<br />
deficiti gaxda: „pirveli sarevolucio<br />
moZraoba petrogradSi 24<br />
Tebervals daiwyo viborgis mxares.<br />
iq furneebisa da sakonditorebis<br />
win dausrulebeli kudebi idga<br />
puris molodinSi, magram puri<br />
aRar iSoveboda. xalxma jguf-jgufad<br />
iwyo Tavis moyra. mere miesivnen<br />
furneebs yviriliT: „puri”,<br />
„puri” da quCaSi daiwyes siaruli.<br />
dabindebisas policiam gafanta<br />
xalxi”.<br />
meore dRes xalxi ukve petrogradis<br />
quCebSi gamovida. ruseTis<br />
dedaqalaqi TandaTan umarTavi<br />
xdeboda. aleqsandre mesamis Zegl-<br />
Tan uzarmazari wiTeli bairaRi<br />
afrialda. am dRes policiam da<br />
kazakTa cxenosanma razmma mitingis<br />
daSla moaxerxa, magram cxadi<br />
gaxda, rom mTavroba xalxs ZaliT<br />
veRar Seakavebda. pirveli msxverpli<br />
25 Tebervals dafiqsirda:<br />
„manifestantebs liteinis xidTan<br />
win Seegeba meore mxridan momdinare<br />
muSaTa talRa da erTad gaemarTnen.<br />
gamoCnda policielTa da<br />
kazakTa razmebi. maT xalxs urCies<br />
daiSaleniTo. xalxi gzas ganagr-<br />
Zobda. policiam iaraRs mihmarTa.<br />
ramdenime aTeuli kaci daiWra,<br />
bevri maTgani – mZimed”.<br />
saRamos ukve seriozuli Sejaxeba<br />
moxda: „pirvelad sisxli daiqca<br />
yazanis moedanze, sadac didZal<br />
xalxs jari gadaeRoba. pirvelad<br />
haerSi isroles. xalxi miwaze daemxo.<br />
jari pirqve damxobil xalxs<br />
Tofebs uSenda ukve gatenili patronebiT.<br />
60-mde mokluli da da-<br />
Wrilia”.<br />
sabolood, yvelaferi imiT dasrulda,<br />
rom nikolozi taxtidan<br />
gadadga. jariskacebi revolucias<br />
miemxrnen. Camoyalibda droebiTi<br />
mTavroba, romelsac saTaveSi Tavadi<br />
lvovi Caudga. mefe da misi<br />
ojaxi daapatimres.<br />
ruseTSi mTavrobis SecvlasTan<br />
erTad cvlileba moxda amierkavkasiis<br />
mmarTvelobaSic. kavkasiis mefisnacvalma<br />
Zalaufleba dakarga<br />
da ruseTSi gaemgzavra. mis nacvlad<br />
TbilisSi droebiTi mTavrobis<br />
warmomadgenlebi Camovidnen,<br />
romlebsac kavkasiis marTva-gamgeobis<br />
saqme unda moegvarebinaT.<br />
am faqts gazeTi „saqarTvelo” did<br />
reportaJs uZRvnis: „18 marts<br />
Tbilisi didis mouTmenlobiT moeloda<br />
ruseTis axal mTavrobis<br />
komisarebs. dilis 9 saaTidan auarebeli<br />
xalxi miawyda rkinis gzis<br />
vogzals...<br />
sruls 10 saaTsa da 13 wuTzed<br />
matarebeli movida. vagonidan pirvelad<br />
Camovida komisari – moqalaqe<br />
v. a. xarlamovi, mas mohyvnen<br />
b-ni jafarovi da papajanovi. al.<br />
xatisovma sityva uTxra komisarebs.<br />
am ukanasknelebma sapatio darajs<br />
Camouares da miesalmnen. Semdeg<br />
mSvenieri sityviT mihmarTa Sekrebil<br />
sazogadoebas b-nma xarlamovma.<br />
man brZana: tirani davsciT. Tavisufleba<br />
movipoveT, magram jer<br />
kidev didi Sroma mogvindeba<br />
Tavisuflebis SesanarCuneblado.<br />
komisarebi avtomobiliT wamovidnen<br />
sasaxleSi. zRva xalxi didis<br />
aRtacebiT egebeboda maT moednebsa<br />
da quCebSi...”<br />
qarTuli eklesiis mier avtoke-<br />
faliis aRdgena<br />
ruseTSi momxdari politikuri<br />
cvlilebiT yvelaze adre saqarTvelos<br />
samRvdeloebam isargebla.<br />
1917 wlis 12 marts mcxeTaSi, sveticxovlis<br />
Zvel sakaTedro taZar-<br />
Si uamravma moqalaqem moiyara Tavi.<br />
rogorc gazeT „saqarTvelos”<br />
15 martis nomerSi dabeWdili werilidan<br />
irkveva, qarTuli eklesiis<br />
avtokefaliis aRdgenas 10 aTasze<br />
meti adamiani daeswro. xalxi<br />
mcxeTisken adre dilidan daiZra.<br />
dResaswaulze daswrebis msurvel-<br />
Ta raodenoba imdenad didi iyo,<br />
rom mcxeTis mimarTulebiT im<br />
dRes ganrigiT gaTvaliswinebuli<br />
ori matareblis garda, damatebiT,<br />
kidev erTi samgzavro Semadgenloba<br />
dainiSna.<br />
sveticxovelSi Tavi moiyara qarTuli<br />
samRvdeloebis yvela mniSvnelovanma<br />
pirma, romelic im<br />
dros qveyanaSi imyofeboda. aq gaxldaT<br />
saqarTvelos oTxive mRvdelmTavari.<br />
episkoposebi: leonide,<br />
giorgi, antoni da pirosi; Tbilisisa<br />
da sruliad saqarTvelos sam-<br />
Rvdeloeba qarTl-kaxeTidan, guria-odiSidan;<br />
TavadaznaurTa sagubernio<br />
da samazro marSlebi;<br />
saqarTvelos gamoCenili sazogado<br />
moRvaweebi.<br />
dilis 10 saaTze daiwyo wirva,<br />
romelsac guria-odiSis mRvdelmTavari<br />
leonide oqropiriZe uZRveboda:<br />
„yovlad samRvdelo leonidem<br />
dResaswaulis Sesaferisi<br />
sityva warmosTqva da miuloca mlocvelT<br />
saqarTvelos daqvrivebuli<br />
eklesiis ganaxlebul cxovrebis<br />
dawyeba. nawirvebs taZris galavanSi<br />
gadaxdil iqmna samadlobeli<br />
paraklisi ruseTis Zvelis weswyobilebis<br />
Semusvrisa da Tavisuflebis<br />
damyarebisTvis. paraklisis<br />
1917 wlis<br />
gaTavebis Semdeg samRvdeloeba da<br />
mlocvelni isev taZarSi Sevidnen,<br />
moixsenies patara kaxi, giorgi<br />
saqarTvelos ukanaskneli mefe,<br />
poziciebsa da TavisuflebisaTvis<br />
brZolaSi daxocilni, adRegrZeles<br />
saqarTvelos eklesiisTvis<br />
wamebulni mRvdelTmTavari kirioni<br />
da daviTi da arqimandriti ambrosi,<br />
romelnic am sanetaro wamsac<br />
ki samSoblos gared arian xorcielad.<br />
amas mohyva wakiTxva oqmisa,<br />
romliTac gamocxadebul iqmna:<br />
gagrZeleba saqarTvelos avtokefaluris<br />
cxovrebisa, arCeva<br />
episkopos leonidesi saqarTvelos<br />
eklesiis droebiT gamged da aRmasrulebel<br />
komitetisa, romelmac<br />
unda Caibaros saqarTvelos eklesiis<br />
saqmeebi...”<br />
wirvis Semdeg sveticxovelis<br />
ezoSi erTgvari mitingi gaimarTa,<br />
sadac oratorebma xalxs saqarTvelos<br />
sruli damoukideblobis mopovebisken<br />
mouwodes. gaSlili iyo<br />
sazeimo sufra. dResaswaulma sa-<br />
Ramos Svid saaTamde gastana.<br />
amave nomerSi dabeWdilia specialuri<br />
oqmi, romelic qarTvelma<br />
mRvdelmTavreba miiRes avtokefaliis<br />
aRdgenasTan dakavSirebiT:<br />
„vinaidan saqarTvelos eklesia arsebobda<br />
damoukideblad, romelsac<br />
hqonda msoflio krebaTa dasturi,<br />
romlis mospoba, anu gauqmeba<br />
ar eqvemdebareboda araviTar<br />
Zalas, garda msoflio krebaTa da<br />
sruliad arakanonikurad SeuCeres<br />
misi avtokefaluri marTva-gamgeoba,<br />
romelsac aRar Seesabameba saqarTvelos<br />
eklesiis ufleba-axdilad<br />
yofna, amisaTvis aucileblad<br />
vscaniT erTxmad da erTsulovnad<br />
davadginoT:<br />
a) saCqarod gangrZobili iqmnes<br />
saqarTvelos eklesiis avtokefaluri<br />
marTva-gamgeoba, xolo vidre<br />
srul-kanonikur niadagze moxdebodes<br />
saqarTvelos eklesiis ka-<br />
Tolikozis arCeva, droebiT dainiSnos<br />
kaTolikozis adgilis aRmavseblad<br />
saqarTvelos eklesiis<br />
gamged samRvdelo da saero pirTagan<br />
Semdgari droebiT aRmasrulebeli<br />
komiteti guria-samegrelos<br />
episkopozis leonides TavmjdomareobiT.<br />
b) vinaidgan saqarTvelo gulwrfelad<br />
aRiarebs ruseTis axal<br />
mTavrobasTan srul solidarobas<br />
Tvisis arsebobis qvakuTxedad, amisTvis<br />
es dadgenileba moxsendes<br />
ruseTis axal mTavrobis Tavmjdomares<br />
b. rodziankos, ministrTa<br />
sabWos Tavmjdomares Tavad lvovs,<br />
sinodis ober prokurors b.<br />
lvovs da ecnobos TbilisSi kavkasiis<br />
komisariats”.<br />
avtokefaliis aRdgenis Sesaxeb<br />
cnobebs gazeT „saqarTvelos” martis<br />
TiTqmis yvela nomerSi waawydebiT.<br />
aq gadmocemuli informacia<br />
saSualebas gvaZlevs, yoveld-<br />
Riur reJimSi Tvalyuri vadevnoT,<br />
Tu rogor xdeboda qarTuli eklesiis<br />
ruseTisgan CamoSoreba. 17<br />
martis nomerSi gamoqveynebulia<br />
mcxeTaSi arCeuli sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikosis mosaydris<br />
episkopos leonides werili, romelic<br />
saqarTvelos egzarqos platonisTvis<br />
aris gankuTvnili. leonide<br />
aRniSnavs, rom ruseTSi revoluciis<br />
Sedegad mosulma axalma<br />
xelisuflebam sajarod aRiara<br />
sindisisa da sarwmunoebis Tavisufleba<br />
da amis gaTvaliswinebiT,<br />
saqarTvelos eklesiis mRvdelmTavarTa<br />
da saero pirTa warmomadgenelTa<br />
krebam qarTuli eklesiis<br />
avtokefalia aRadgina.<br />
amave weriliT episkoposi leonide<br />
egzarqos platons uTvlis,<br />
rom saqarTveloSi misi Zalaufleba<br />
dasrulebulia: „amieridan<br />
Tqven iuridiulaT da faqtiurad<br />
aRara brZandebiT saqarTvelos<br />
eqsarxosad da qarTl-kaxeTis mTavar-episkoposad,<br />
gerTmevaT ufleba<br />
ganagoT saqarTvelos eparqiebi<br />
da mrevlebi, sasuliero saswavleblebi<br />
da saeklesio dawesebulebani<br />
saeqsarxososi, saqarTvelos<br />
sakaTolikosos sazRvrebSi, agreTve<br />
gerTmevaT is krediti, saqar-<br />
Tvelos eklesiis Sesanaxad rom<br />
unda gadaidos xolme; saqarTvelos<br />
eklesiis marTva-gamgeobas, ka-<br />
Tolikosis arCevamde, amieridan,<br />
krebis dadgenilebiT, viwyeb me”.<br />
18 martis nomerSi gamoqveynda<br />
leonides gankarguleba, romelic<br />
yvela qarTvel mRvdelmsaxurs<br />
egzavneboda. am gankargulebis<br />
mixedviT: wydeboda yvela kavSiri<br />
saegzarqososTan da sasinodo kantorasTan;<br />
amieridan, TxovnebiTa<br />
da moxsenebebiT qarTvel sasuliero<br />
pirebs mxolod saqarTvelos<br />
kaTalikosis mosaydres, guria-samegrelos<br />
episkoposs leonidesTvis<br />
unda miemarTaT; saqarTvelos eklesiaSi<br />
aikrZala rusul enaze saqmis<br />
warmoeba; qarTul taZrebSi unda<br />
Sewyvetiliyo ruseTis sinodisa<br />
da egzarqos platonis moxseneba.<br />
19 marts sionis sakaTedro ta-<br />
ZarSi saqarTvelos eklesiis kaTalikos-patriarqis<br />
mosaydre le-<br />
onidem, qarTveli samRvdeloebis<br />
TanxlebiT, wirva qarTul enaze<br />
Caatara, romelsac uamravi morw-<br />
mune daeswro. sionis eklesiaSi es<br />
iyo pirveli qarTuli wirva uka-<br />
naskneli 15 wlis manZilze. wirvis<br />
Semdeg leonidem mrevls brwyin-<br />
vale sityviT mimarTa. gazeTi<br />
„saqarTvelo”. 1917 wlis 24 mar-<br />
ti: „dakodili da daCagruli guli<br />
Cvenis eklesiis gamTeldeba da<br />
gaixarebs im SemTxvevaSi, Tu yvelani<br />
qarTulis eniT visaubrebT,<br />
qarTul enas gavamefebT rogorc<br />
ojaxSi, ise gareT, Tu mTeli Cveni<br />
cxovreba iqneba qarTuli xasiaTisa<br />
da ierisa, Tu SeviTvisebT sam-<br />
Soblos warsuls, vicxovrebT sam-<br />
Soblos bednierebisaTvis, qarTul<br />
miwa-wyalis dacva-Senaxvas aRviarebT<br />
Cvenis moqalaqeobis usamR-<br />
Toes valad. ratom? imitom, rom<br />
dRes ganTavisuflebuli eklesia<br />
dafuZnda, ayvavda da gaZlierda<br />
saqarTvelos teritoriaze da<br />
momavalSiac am teritoriaze unda<br />
ebjinos, saqarTvelos niadagis<br />
siRrmeSi unda edgas fesvebi, am<br />
qveynis mzis da sxivebiT unda icocxlos,<br />
unda irwyos amave qveynis<br />
mdinareebiT da saqarTvelos haeriT<br />
unda isuldgmulos man.<br />
rogor moxerxdeba yvela es, Tu<br />
Cven, Tavisufali eklesiis Svilebi,<br />
moqalaqobrivad isev monebad<br />
davrCebiT, Tu isev sxvis Tvaleb-<br />
Si Semacqeralni viqnebiT, Tu Tvi-<br />
Ton Cven ar gavxdiT Cveni bedis<br />
gamWedni, Tu mTeli samSoblo ar<br />
gavanTavisufleT. Tavisufali eklesia<br />
monobaSi myofi eriT, dameTanxmeT,<br />
ara bunebrivi movlenaa.<br />
aseT mdgomareobaSi myofi eklesia<br />
verasodes ver ayvavdeba, frTebs<br />
ver gaSlis da Zirs ver moimagrebs.<br />
Tavisufali eklesia Tavisufal<br />
erSio – ai, ras gvkarnaxobs es<br />
Cveni dRevandeli kreba, ai, ras gadmogvcemen<br />
es mama-papaTagan<br />
naanderZevi Zveli xatebi”.<br />
saqarTvelos avtokefaliis<br />
aRdgenas mTeli eri didi sixaruliT<br />
Sexvda. qarTuli eklesiis<br />
mosawyobad daiwyo Semowirulobebis<br />
Segroveba. 24 martis gazeTSi<br />
gamoqveynebulia ruisis sakaTedro<br />
taZris keTilmowese mRvdel<br />
irodion TurqaZisa da amave eklesiis<br />
medaviTne giorgi baxturiZis<br />
gancxadeba: „mzad varT mtlad davedoT<br />
sayvarel da kopwia iveriis<br />
eklesias da mis aRorZinebuls avtokefalias.<br />
me, Raribi soflis<br />
mRvdeli, Cemis medaviTniT – giorgi<br />
baxturiZiTurT, vwiravT oTx<br />
Tumans Cvenis sakuTari jibidan da<br />
eqvs Tumansac eklesiis Tanxidan,<br />
sul as maneTs Cvens sasiqadulo<br />
saqarTvelos sakaTalikoso mar-<br />
TvelobisaTvis. imedi maqvs sxvebic<br />
mogvbaZaven da ar daiSureben xsenebul<br />
dawesebulebisaTvis Tavis<br />
wvlils”.<br />
ekonomikuri mdgomareoba<br />
puris deficits 1917 wlis martSi<br />
Saqris deficitic daerTo.<br />
rogorc gazeTi iuwyeba, erT moqalaqeze<br />
sami girvanqa Saqari daw-<br />
24 N6 (<strong>227</strong>) 27.02-05.03.2018 w.
Change language