01.10.2018 Views

ud#74 (25689)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2<br />

№<br />

74 (<strong>25689</strong>)<br />

2018-тӥ ар 2-тӥ коньывуон<br />

КИБАШЛЫОС<br />

Киужъёс<br />

АДӞЫТОН<br />

Палэзё пужыос<br />

СИНМАСЬКЫМОН<br />

Вите лымыямез<br />

Якшур-Бӧдьяысь Л. Щиновалэн<br />

ковёръёсыз.<br />

Азвесь но зарни<br />

Любовь МИХАЙЛОВА<br />

Якшур-Бӧдьяысь киужъёсъя<br />

центрлы туэ<br />

25 ар тырмиз. Соин сэрен<br />

Ижысь Киужъёсъя<br />

элькун центрын «Палэзё<br />

пужыос» адӟытон<br />

радъяськоз. Ужъёсты<br />

учкыны луоз 31-тӥ октябрёзь.<br />

0+<br />

- Туэ адӟытонын возьматэмын<br />

луозы методистъёсмылэн<br />

3 ар ӵоже тыршемзы,<br />

- шуиз Якшур-Бӧдьялась киужъёсъя<br />

центрен кивалтӥсь<br />

Ангелина Исаева. - Центрамы<br />

ми 12 кузя тыршиськомы,<br />

со туж ӧжыт, соин ик кибашлыосмы<br />

огвакытэ кӧня<br />

ке удысэз нуо. Кылсярысь,<br />

Людмила Щинова куэ но,<br />

керттӥське но, пужыятӥське<br />

но. Ӵапак со, экспедицие потаса,<br />

улӟытӥз кемалась вунэм<br />

пужыез. Адӟытонын<br />

возьматэмын луозы 2<br />

бадӟым ковёръёсыз. Соос<br />

бордын Л. Щинова быдэн<br />

толэзь но ӝыны тыршиз.<br />

Озьы ик адӟыны луоз нылкышнолы<br />

керттэм 4 люкетлэсь<br />

(кышет, кофта, юбка,<br />

гетры) дӥсьёссэ. Людмила<br />

Петровналэн ужъёсыз туж<br />

трос люкаськемын ини, соос<br />

адӟытонын валтӥсь инты<br />

басьтозы.<br />

Ужасьёсмы ваньзы мылокыдоесь.<br />

Кылсярысь, Анжелика<br />

Шуминалэн коллекциосыз<br />

элькун конкурсъёсын<br />

котькуд ар вормись луо. Котькуд<br />

мастер, калык амалъёсты<br />

кутыса, туала дизайнъя<br />

аспӧртэм арбериос, дӥсьёс<br />

пӧрмытэ. Соос пӧлы пыро<br />

пужыятӥськемъёс, удмурт<br />

дӥсьёс, керттӥськемъёс, ву-<br />

Светлана ЗАГРЕБИНА,<br />

Якшур-Бӧдьялась киужъёсъя<br />

центрысь методист<br />

Зарнивуам но азвесям<br />

сӥньысъёсын<br />

пужыятскон вашкала<br />

дырысен быдэс<br />

Россиын вӧлмемын.<br />

Тужгес но паськыт со<br />

кутӥськем Москва но<br />

Волга котырын.<br />

Л. Савельева «Искусство<br />

Удмуртии» книгаяз гожтэ:<br />

«Зарниен но азвесен пужыятскон<br />

тужгес но паськыт<br />

кутӥське Волга котырын<br />

но Урал гурезьёс палась удмуртъёс<br />

пӧлын гинэ. Со вакытэ<br />

ик уйпалась удмурт<br />

нылкышноослэн пужыятскемазы<br />

пыӵамын ӟуч шӧм,<br />

нош лымшоръёслэназ - бигер.<br />

Зэмос удмурт пужыос<br />

возиськемын шор ёросъёсысь<br />

удмуртъёслэн ужъёсазы<br />

гинэ».<br />

С. Лебедева «Удмурт калык<br />

пужыятскон» книгаяз<br />

шор удмуртъёслэн пужыятскемзы<br />

сярысь тазьы<br />

гожтэ: «Азвесь яке зарни<br />

сӥньысэз дэра борды<br />

етӥн сӥньысэн юнматон<br />

тужгес но вашкалаез луэ,<br />

со пумиськылӥз Якшур-<br />

Бӧдья, Шаркан ёросъёсын,<br />

Эгра но Вотка ёросъёсысь<br />

куд-ог гуртъёсын».<br />

Шор удмуртъёслэн кӧня<br />

ке шортдэремъёссы элькунысьтымы<br />

Национальной<br />

музейын но Петербургысь<br />

музейын утисько. Якшур-<br />

Бӧдьяысь музеямы но вань<br />

сыӵе пужыосын чеберъям<br />

кӧня ке шортдэремъёс,<br />

3 сэрего кышетъёс, ныпъетъёс.<br />

Жаляса верано, пужыятэм<br />

саесо дэремъёсмы<br />

ӧвӧл.<br />

Кытысь меда вуэмын<br />

та паймымон пужыятскон<br />

амал? Оло, та сярысь<br />

лыдӟисьёс мар ке тодо яке<br />

кинлэн ке шыкысаз вашкала<br />

шортдэрем кылле? Пужы<br />

кесэгез гинэ кылемын ке но,<br />

вазиське вал милям центрамы.<br />

Оло, нош, соку тодыны<br />

луысал, малы дэремлэн<br />

сӧзыяз кутӥськись пужы кышетлэн<br />

дураз уг пуктӥськы,<br />

риськемъёс, горд сюйлэсь<br />

шудонъёс, туйлэсь тусьты-пуньыос,<br />

куролэсь мунёос,<br />

футляръёс, калайлэсь<br />

(жесть) пӧртэм арбериос, калык<br />

крезьгуро инструментъёс.<br />

Калык искусство пыр тодматскыны<br />

луэ калыклэн<br />

историеныз, тодыны, кызьы<br />

азьло улӥзы, кыӵе дӥськут<br />

нуллӥзы песянай-песятайёсмы.<br />

Якшур-бӧдьяос шор<br />

удмуртъёс пӧлы пыро бере,<br />

адӟытон сӥземын шор удмуртъёслэн<br />

творчествозылы.<br />

Дасям ужъёс пӧлын<br />

валтӥсь инты басьтэ горд<br />

палэзь, солэн яркыт тусыз.<br />

Угось удмуртъёс палэзьпуэз<br />

вӧсяськон писпуэн лыдъязы.<br />

Со возьматэ ныло-пиё шудо<br />

семьяез но юртэз урод кужымъёслэсь<br />

уте.<br />

нош сӧзы вылысез - мӧля<br />

вылэ?<br />

Куд-ог эскерисьёс малпало:<br />

котькуд пужы выжыысьвыжые<br />

потылӥз, воршудэз<br />

возьматылӥз шуыса, угось<br />

азвесь но зарни сӥньысъёсын<br />

пужыятылӥзы сюан дэремъёсты<br />

гинэ. Валтӥсь методистмы<br />

Людмила Щинова<br />

бырыны кутскем пужыятскон<br />

амалэз улӟытэмез понна<br />

2013-тӥ арын Удмуртиысь<br />

Правительстволэн «Признание»<br />

премиеныз дунъямын<br />

вал.<br />

Якшур-Бӧдьялась киужъёсъя<br />

центрысьтызы<br />

ужасьёс выль экспонатъёсты<br />

шедьтон вылысь котькуд<br />

ар гуртъёсы экспедициосы<br />

потало. Адӟылымтэ<br />

пужыос шедё арысь аре.<br />

Ӵапак соосты усточиос ужъёсазы<br />

пыӵато: дӥськут но<br />

валес шобретъёс кылдыто,<br />

пуйыос, салфеткаос, сумкаос,<br />

рюкзакъёс, ежедневникъёслы<br />

но паспортъёслы<br />

обложкаос, сарваос но трос<br />

мукетсэ дасяло.<br />

Шарканысь Е. Перевозчикова.<br />

Любовь МИХАЙЛОВА<br />

Елена Перевозчикова - синмаськымон нылкышно.<br />

Солэн уж дураз но ваньмыз рос-прос лэсьтэмын,<br />

сад-бакчаез но чылк-чылк, нош киужъёсыз синмез<br />

мальдыто.<br />

Елена Перевозчикова вордӥськиз Шаркан ёросысь Быги<br />

гуртын. Йылпумъяз Дэбес педучилищеез, Удмурт кун университетын<br />

заочной амалэн вылӥ образование басьтӥз на.<br />

Кема аръёс ӵоже тыршиз дышетон удысын, нош 2014-тӥ<br />

арысен Шаркан муниципал кылдытэтлэн йырыз луиз.<br />

- Шутэтскисько, киужен вырыса, - шуэ Елена Леонидовна.<br />

- Журналъёсъя салфеткаос, шальёс чильпасько, нош<br />

кофтаосылы пужы ачим малпасько. Созэ-тазэ пужыез ӵош<br />

карыса, тунсыко модельёс кылдо. Бадӟымез нылы бисерен<br />

выронъя кружоке ветлӥз. Мон солы та киужъя трос гинэ<br />

книгаос басьяй. Но Лизае мынам туж чупырес, интыяз пукыны<br />

чидасьтэм. Соин кружоксэ пумен куштӥз. Нош пичиез<br />

нылы воксё мукет. Книгаосме адӟыса, бисерен киужъёслы<br />

синмаськиз. Айда но айда, бисерен вырыны ӵош дышетском,<br />

шуэ. Озьы ми писпуос лэсьтылыны кутскимы. Дорамы<br />

кылем ужъёсмы ӧжыт, ваньзэ сямен кузьмаськомы. Туж<br />

потэ на вал бисерен суред пужыятыны дышетскеме. Но солы<br />

трос дыр кулэ. Гужем сад-бакчаын но уж лачак, Шарканын<br />

музъеммы сыӵе бадӟым ӧвӧл, соин ӵемысь Быгие бертаськомы,<br />

анай-атай дорын уж уг бырылы. Тани киуж борды кутскем<br />

потыса, киос-чиньыос ик лыдо ини. Лымыяз ке, сюлэмме<br />

буйгато ни, - шуэ Елена Леонидовна.<br />

Е. Перевозчиковалэн бисерлэсь<br />

лэсьтэм киужъёсыз.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!