Fachowy Elektryk 2020/1

automatyka
i sterowanie
Najnowsze generacje sterowników
w instalacjach automatyki domowej.
Sterowniki PLC są urządzeniami o podobnych
gabarytach i wyglądzie co opisane
wyżej przekaźniki czasowe (wyświetlacze
LCD, mocowanie na szynach TH35), jednak
ich możliwości są znacznie szersze i po prostu
inne. Jak nazwa mówi, urządzenia te
sterują mechanizmami, napędami czy systemami,
działając w oparciu o wpisane w nie
programy. Dzięki temu realizują takie zadania
jak m.in. sterowanie działaniem rolet
okiennych, pracą oświetlenia w budynku,
systemu przeciwpożarowego (kontrola nad
siłownikami przy klapach pożarowych), czy
silnika w nagrzewnicy wprzęgniętej w instalację
inteligentnej wentylacji w budynku
wyposażonym w system BMS. Tego typu
standardowe sterowniki zostały już nie raz
opisane na łamach „Fachowego Elektryka”
i są czytelnikowi dobrze znane. Natomiast
w dużych budynkach coraz częściej pojawiają
się sterowniki wyższych generacji
i bardziej złożone, posiadające wiele wspólnego
z tymi, które z reguły kojarzone są
z zastosowaniami w przemyśle. Najnowsze
generacje tego rodzaju zaawansowanych
sterowników programowalnych dość często
wykorzystywane są na polu sterowania
złożonymi układami oświetlenia, wentylacji
czy ogrzewania w budynkach. Urządzenia
te posiadają po 100-150 cyfrowych wejść
/ wyjść, co zapewnia bardzo szeroki zakres
ich zastosowań. Cechują się m.in. opcjami
szerokiej rozbudowy z kilkoma modułami
rozszerzeń lokalnych na jednostkę podstawową
oraz praktycznie nieograniczonymi
możliwościami kombinacji jednostek
Fot. PIXABAY
Fot. 6.
Programowanie sterowników może
odbywać się z poziomu paneli obsługowych
montowanych natynkowo
lub podtynkowo.
Fot. RELPOL
Fot. 7.
Przekaźnik programowalny NEED
-230AC-22-08-4R-D to 8 wejśc, 4
wyjścia i zasilanie 230V (AC).
Fot. EATON
Fot. 8.
EasyE4 oferuje wizualizację dostępną
poprzez wyświetlacz, Web Server
oraz z wykorzystaniem Ethernet.
podstawowych i modułów rozszerzeń przy
ich mieszanym połączeniu(AC/DC/UC).
Doskonałym przykładem takiego „kombajnu”
jest seria urządzeń oferowanych na rynku
pod nazwą easyE4 i zdatnych do pracy
w zakresie od 110V do 240V zarówno dla
napięć AC jak i DC. Oprócz uzupełniania
modułów dedykowanych przemysłowi (pracujących
w sposób uniwersalny w zakresie
12…24 V AC/DC), urządzenia te zastępują
sterowniki programowalne (PLC) typowe
dla automatyki budowlanej opartej na systemach
o małej i średniej złożoności. EasyE4
jest bardzo ciekawym wyrobem z uwagi
na fakt, iż w rzeczywistości jest pierwszym
na rynku przekaźnikiem programowalnym,
który działa w obszarach wcześniej zarezerwowanych
dla sterowników PLC – właśnie
dlatego nazywany jest sterownikiem. Jednostka
podstawowa może być wyposażona
w maksymalnie jedenaście modułów rozszerzeń
o łącznej liczbie 188 wejść/wyjść
cyfrowych. Nawet osiem jednostek podstawowych
easyE4 może wymieniać między
sobą dane w ramach sieci, w której może
występować do 10 grup urządzeń. Co warto
podkreślić – wyjścia analogowe tego sterownika
mają wysoką rozdzielczość 12 bitów,
co pozwala na znacznie dokładniejsze sterowanie
(np. grzejnikami) niż to ma miejsce
w przypadku standardowych 10-bitowych
wyjść. Dzięki możliwości odczytu sygnałów
DCF77, informacja o czasie w urządzeniu
jest zawsze aktualna. Warte odnotowania
jest to, że sterownik easyE4 może
być programowany w czterech różnych
językach programowania: schemacie blokowym
funkcji, schemacie drabinkowym, tekście
strukturalnym i własnym (stworzonym
przez producenta) języku programowania
„easy”. Po utworzeniu i zapisaniu programów
można je załadować na urządzenie poprzez
sieć lub przez zintegrowane gniazdo
na kartę microSD. Ponadto sterownik może
być zintegrowany z rozwiązaniami wizualizacyjnymi,
co zapewnia centralny przegląd
wszystkich funkcji. Po połączeniu z lokalną
z siecią, sterownik easyE4 może również
wysyłać pocztą elektroniczną ostrzeżenia,
które otrzymuje od przyłączonych czujników,
dzięki czemu właściciele i mieszkańcy
budynku (lub serwisanci) mogą zostać
szybko poinformowani o awariach czy
nieprawidłowościach (otwarte okna, przedostawanie
się wody do piwnicy, awaria
nagrzewnicy itp.). Na korzyść tego sterownika
– który de facto jest programowalnym
przekaźnikiem, przemawia też cena rynkowa,
która w porównaniu do sterowników
PLC stanowiących względny odpowiednik
dla easyE4, jest znacząco niższa.
W świecie automatyki domowej funkcjonują
też sterowniki zaprojektowane do wykonywania
szeregu akcji powiązań w instalacjach
związanych z bezpieczeństwem,
takich jak choćby instalacje przeciwpożarowe.
Chodzi tu m.in. o sygnalizację pożaru
pomiędzy różnymi systemami w celu wykonania
całościowego scenariusza pożarowego
w budynku. Tego rodzaju programowalne
sterowniki, nazywane sterownikami PPOŻ
są projektowane w celu wsparcia funkcjonujących
już w obiekcie innych systemów
sygnalizacji pożaru i posiadają typowe
30 Fachowy Elektryk