Fachowy Elektryk 2020/1

oświetlenie
elektryka
kopalni. Ważna jest również tabela światła
intruzyjnego oraz pomiary luminancji.
Wybór
Na etapie wyboru odpowiedniego luksomierza
trzeba wziąć pod uwagę typ czujnika.
Musi on bowiem postrzegać światło
otoczenia w sposób, który odpowiada
ludzkiemu oku. Oprócz tego nie mniej
istotna jest krzywa V-Lambda. Luksomierze
pozwalające na ocenę oświetlenia
w oparciu o krzywą V-Lambda (krzywa
czułości widmowej) gwarantują pomiar
praktycznie wszystkich obecnie używanych
źródeł światła. Nie mniej ważna jest
intuicyjna obsługa wynikająca z dużego
wyświetlacza. To właśnie dzięki niemu
wyniki pomiarów można odczytać szybko
i dokładnie. Unika się przy tym błędów
przy zapisywaniu wartości pomiarowych.
Z kolei dobra struktura menu
pomiarowego to gwarancja intuicyjnej
obsługi.
Rejestratory
Na rynku oferowane są rejestratory służące
do ciągłego monitorowania natężenia
światła. Ciekawe rozwiązanie stanowią
urządzenia pozwalające na dodatkowy
pomiar temperatury i wilgotności oraz
promieniowania UV. Przy instalowaniu
i programowaniu rejestratorów używa się
rozwiązań w chmurze. Dostęp do danych
z możliwością ich analizowania zyskuje
się również z poziomu urządzeń mobilnych.
Rozwiązania tego typu bardzo często
znajdują zastosowanie w muzeach,
gablotach wystawienniczych czy magazynach.
Opcjonalnie może być również przeprowadzana
rejestracja wstrząsów, pomiar
stężenia CO 2 i CO oraz ciśnienia.
Użytkownik może być powiadomiony
o przekroczeniu określonych wartości.
Rejestratory umożliwiają bowiem ustawienie
alarmów w przypadku przekroczenia
wartości granicznych. W efekcie
nie ma potrzeby bieżącego kontrolowania
parametrów klimatu wewnętrznego.
Wykonywanie pomiaru
Przed wykonaniem pomiaru koniecznie
trzeba sprawdzić czy głowica luksomierza
jest czysta oraz czy przyrząd wyzerowano.
Ważne jest aby pomiar odbywał
się warunkach jakie przewidział producent
miernika. Na wymagania w tym zakresie
należy szczególną uwagę zwrócić
podczas pomiarów wykonywanych zimą
oraz w pełnym słońcu. Podczas pomiaru
nie należy zasłaniać światła. Stąd też zaleca
się aby położyć głowicę w miejscu
wykonywania pomiaru a następnie odsunąć
się od niej. Jeżeli nie jest to możliwe
to należy oddalić głowicę i trzymać
wyciągniętą ręką. Zaleca się również aby
osoba wykonująca pomiar miała ciemne
ubranie bowiem jasne barwy odbijają
światło.
Wykonując pomiary światła pochodzącego
od źródeł wyładowczych należy poczekać
do momentu aż uzyskają one pełną
moc świecenia. Lampy wyładowcze
nie mogą być nowe - powinny pracować
co najmniej 100 godzin przed pomiarami,
gdzie dla żarówek i oświetlenia halogenowego
jest to tylko godzina. Mierząc
natężenie oświetlenia elektrycznego należy
wyeliminować udział światła dziennego.
Stąd też należy zasłonić okna lub
pomiary wykonać w nocy. Nie można zapomnieć
o tym, że luksomierz powinien
mieć aktualne świadectwo wzorcowania.
Parametry pozwalające na oceną warunków
oświetlenia mierzy się na potrzeby
odbiorów nowych urządzeń oświetleniowych,
podczas modernizacji istniejących
lub okresowo co 5 lat.
Należy pamiętać, że wymagania co
do przeprowadzania pomiarów bardzo
często wynikają z norm branżowych.
Np. w przypadku oświetlenia awaryjnego
droga ewakuacyjna do 2 m szerokości
powinna być oświetlona natężeniem
przynajmniej 1 lx w miejscu mierzonym
w środku tej drogi przy podłodze. Ponadto
w przypadku miejsc gdzie znajdują się
urządzenia przeciwpożarowe lub punkty
pierwszej pomocy natężenie oświetlenia
mierzonego przy podłodze powinno
wynosić przynajmniej 5 lx – jeśli nie
znajduje się ono na drodze ewakuacyjnej
lub w strefie otwartej. Wartość wskaźnika
oddawania barw Ra, który określa
w jakim stopniu odwzorowywane są kolory
widzialnych przedmiotów powinien
wynosić przynajmniej 40/100. Z kolei
stosunek maksymalnego i minimalnego
natężenia światła mierzonego w linii
przebiegającej przez środek drogi ewakuacyjnej
nie może przekraczać 40:1. Pełne
natężenie światła awaryjnego na drodze
ewakuacyjnej powinno wytworzyć się
w czasie 1 minuty. Ważne jest aby w ciągu
pierwszych 5 sekund od uruchomienia
oświetlenia awaryjnego powinno wytworzyć
się w 50% minimalnego natężenia
wymaganego. Strefy wysokiego ryzyka
muszą zapewnić natężenie oświetlenia
awaryjnego wynoszącego przynajmniej
10% natężenia podstawowego, jednak ta
wielkość nie może być mniejsza niż 15 lx.
Znaki bezpieczeństwa umieszczone
na drogach i przy wyjściach ewakuacyjnych
powinny być oświetlone w ataki
sposób, aby luminacja każdej barwnej
części znaku wynosiła przynajmniej
2 cd/m 2 widzianych z każdego kierunku,
jaki ma znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa.
Pomiary oświetlenia ewakuacyjnego
przeprowadza się miejscach, które są
oznaczone jako droga ewakuacyjna.
Zgodnie z normą PN-EN 1838 droga
ewakuacyjna na całej długości musi być
oświetlona światłem o natężeniu min. 1 lx.
Na etapie doboru punktów pomiarowych
zaleca się aby odległości między
mieściły się pomiędzy 1 a 2 m. Jak wiadomo
wraz ze wzrostem ilości punktów
pomiarowych zwiększana jest również
wiarygodność pomiarów strefach wysokiego
ryzyka natężenia oświetleni bada
się na wybranej płaszczyźnie, która jest
oznaczona jako strefa niebezpieczna.
Podsumowanie
Warto przypomnieć, że oświetlenie definiują
takie parametry jak luminacja (L),
sprawność źródła światła (η), strumień
świetlny (Φ), a także natężenie światła
(światłość) (I) i natężenie oświetlenia (E).
Nowoczesne przyrządy przeznaczone
do pomiaru parametrów oświetlenia
cechują się kompaktową konstrukcją.
Stąd też urządzenia tego typu są idealne
do szybkich pomiarów. Stosowane czujniki
odpowiadają czułości spektralnej
ludzkiego oka. Na uwagę zasługuje wygodny
odczyt wyniku pomiaru z funkcją
Hold. Pomiar wykonywany jest zaledwie
w kilka sekund.
Damian Żabicki
Fachowy Elektryk
63