22 advision acron 50, 100, 200 - brilum
22 advision acron 50, 100, 200 - brilum
22 advision acron 50, 100, 200 - brilum
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
78<br />
Widmowa czułość oka (lm/W)<br />
ZASTOSOWANIA<br />
Nawet przy założeniu, że w praktycznych<br />
warunkach użytkowania trwałość<br />
ta wynosi tylko 12.000 godzin to i tak<br />
oczekiwana trwałość LED jest wyższa<br />
tylko około 5 krotnie, przy czym<br />
trwałość lamp sodowych jest dobrze<br />
przebadana w ciągu wielu lat ich rozwoju,<br />
a trwałość LED i zasilających je<br />
układów elektronicznych w praktycznych<br />
warunkach eksploatacji w oprawach<br />
ulicznych jest jedynie wartością<br />
przewidywaną.<br />
Czy mogą oświetlać lepiej?<br />
Na koniec warto przyjrzeć się uważnie<br />
często spotykanemu twierdzeniu, że „stosowanie<br />
opraw oświetleniowych z diodami<br />
LED w oświetleniu ulicznym pozwala<br />
na osiągnięcie <strong>50</strong>% do 80% oszczędności<br />
energii elektrycznej”. Niektóre firmy oferujące<br />
takie oprawy twierdzą, że możliwe jest<br />
zastąpienie oprawy z wysokoprężną lampą<br />
sodową o mocy 1<strong>50</strong> W, a nawet 2<strong>50</strong> W,<br />
oprawą LED o mocy około 90 – <strong>100</strong> W.<br />
Porównując skuteczności świetlne wysokoprężnych<br />
lamp sodowych i diod LED,<br />
na pierwszy rzut oka twierdzenie takie<br />
wydaje się całkowicie bezpodstawne<br />
i nieuzasadnione.<br />
1<strong>50</strong>0<br />
<strong>100</strong>0<br />
<strong>50</strong>0<br />
400<br />
1700 lm/W<br />
<strong>50</strong>7nm<br />
555 nm<br />
683 lm/W<br />
<strong>50</strong>0 600 700<br />
Długośc fali (nm)<br />
Widzenie skotoskopowe (nocne)<br />
Widzenie fotopowe (dzienne)<br />
Rys.1. Krzywe czułości widmowej oka (skuteczności świetlnej<br />
promieniowania) dla oka przystosowanego do jasności<br />
(widzenie fotopowe) i ciemności (widzenie skotopowe).<br />
Do porównywania wydajności energetyczne<br />
źródeł światła powszechnie używane<br />
jest pojęcie skuteczności świetlnej<br />
określanej, jako stosunek strumienia<br />
świetlnego emitowanego przez źródło<br />
światła do pobieranej przez nie mocy<br />
elektrycznej.<br />
Należy jednak pamiętać, że:<br />
� w zakresie widma widzialnego oczy<br />
reagują silniej na jedne długości fal<br />
niż na inne,<br />
� w zależności od stanu adaptacji wzroku<br />
do niskiego bądź wysokiego natężenia<br />
oświetlenia w procesie widzenia<br />
biorą udział inne receptory oka o różnej<br />
czułości widmowej.<br />
W warunkach dziennych, przy wysokich<br />
poziomach natężenia oświetlenia,<br />
mamy do czynienia z tzw. widzeniem<br />
fotopowym, przy którym istnieje możliwość<br />
widzenia dużej liczby szczegółów<br />
i barw. W tym rodzaju widzenia udział<br />
biorą głównie receptory ludzkiego oka<br />
nazywane czopkami. Maksymalna czułość<br />
widmowa oka w warunkach widzenia<br />
fotopowego (dziennego) ma miejsce<br />
dla promieniowania o długości fali<br />
555 nm, czyli o barwie żółtej. Tak więc<br />
przy jasnym, dziennym oświetleniu źródło<br />
światła może osiągnąć najwyższą<br />
widmową skuteczność świetlną<br />
wynoszącą 683 lm/W, emitując<br />
promieniowanie o długości fali<br />
555 nm.<br />
Inaczej jest przy widzeniu w warunkach<br />
nocnych, przy bardzo<br />
niskich poziomach natężenia<br />
oświetlenia. Mówimy wtedy<br />
o widzeniu skotopowym, które<br />
odbywa się za pomocą innego<br />
rodzaju receptorów oka – pręcików.<br />
Widzenie nocne zapewnia<br />
jedynie małą rozdzielczość i słabe<br />
rozróżnianie barw. Przy widzeniu<br />
skotopowym maksymalna<br />
czułość oka przesuwa się w kierunku<br />
fal krótszych i występuje<br />
przy długości fali <strong>50</strong>7 nm, czyli dla<br />
barwy zielono-żółtej. Maksymal-<br />
na możliwa wartość skuteczności<br />
świetlnej źródła światła w warunkach<br />
widzenia skotopowego<br />
(nocnego) wzrasta natomiast<br />
do wartości 1.700 lm/W.<br />
Oczywiście istnieje także sytuacja<br />
pośrednia, gdy w procesie widzenia<br />
biorą udział czopki i pręciki, nazywana<br />
widzeniem mezopowym.<br />
Krzywe czułości widmowej oka w fotopowych<br />
i skotopowych warunkach widzenie<br />
przedstawia rysunek 1.<br />
Upraszczając oznacza to, że w warunkach<br />
nocnych źródło światła białego zawierające<br />
w promieniowanym widmie m.in. fale<br />
o niższej długości, przy tej samej mocy<br />
promieniowania wywoła silniejsze wrażenie<br />
wzrokowe niż lampa głównie o żółtej<br />
barwie promieniowania z wyższego zakresu<br />
widma.<br />
W praktyce może oznaczać to, że oprawa<br />
oświetleniowa ze źródłem światła białego,<br />
np. z diodami LED, ale także z lampą metalohalogenkową,<br />
o strumieniu świetlnym<br />
zmierzonym w warunkach dziennych (fotopowych)<br />
na poziomie niższym niż oprawa<br />
z wysokoprężną lampą sodową, przy<br />
widzeniu nocnym (skotopowym) może<br />
rzeczywiście zapewniać lepsze widzenie.<br />
Dzieje się tak dlatego, że w warunkach<br />
nocnych wzrok jest czulszy na światło<br />
białe niż żółte. Dodatkowo białe światło<br />
LED zapewnia lepsze oddawanie barw.<br />
Warto dbać o rzetelność<br />
Diody świecące LED i wykorzystujące je<br />
oprawy oświetleniowe rozwijają się tak<br />
dynamicznie, że informacja techniczna<br />
o ich właściwościach nie nadąża za rozwojem<br />
sytuacji. Dodatkowo zetknięcie<br />
dwóch dyscyplin technicznych - elektroniki<br />
i techniki świetlnej, przynosi kłopotliwe<br />
nieporozumienia. Nie pomaga też<br />
brak normalizacji w zakresie używania<br />
diod LED do celów oświetleniowych. Taka<br />
sytuacja połączona z aurą rewolucyjnej<br />
nowości technicznej nie powinna być<br />
wykorzystywana do marketingowego<br />
bełkotu mającego na celu sprzedanie niskiej<br />
jakości wyrobu za wszelką cenę.<br />
Ta sytuacja z pewnością będzie się wkrótce<br />
zmieniać na korzyść, zwłaszcza w miarę<br />
zdobywania doświadczeń w wyniku kolejnych<br />
badań i konstrukcji oraz profesjonalnych<br />
aplikacji. Do tej pory warto jednak<br />
dbać o możliwie rzetelne prezentowanie<br />
danych technicznych, bez rażących błędów<br />
i trudnych do uzasadnienia sloganów<br />
reklamowych.<br />
Dobrze także uświadomić sobie, że istniejąca<br />
jeszcze dziś bariera cenowa ograniczająca<br />
stosowanie opraw LED w oświetleniu<br />
ulic i terenów miejskich wkrótce<br />
zostanie przezwyciężona, a oświetlenie<br />
ledowe stanie się codziennością.<br />
Marek Kołakowski
Change language