uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

wać się racjonalnie na poziomie makroekonomicznym i jednocześnie, możliwa jest sytuacja
odwrotna, jak to zostało wykazane powyżej na przykładzie teorii gier 22 .
Tabela 1.1.
Racjonalizm ludzkich zachowań z perspektywy teorii gier na przykładzie dylematu więźnia
i polowania na jelenia
Table 1.1.
Rationality of human behaviors from the perspective of game theory using the example
of the prisoner’s dilemma and stag hunt
Więzień I
Dylemat więźnia
Więzień II
Myśliwy II
Polowanie na jelenia
Współpraca Dezercja Jeleń Zając
Współpraca (A) 2 (B) 0
Jeleń (A) 4 (B) 0
Myśliwy I
Dezercja (C) 3 (D) 1 Zając (C) 3 (D) 1
Dylemat więźnia opisuje korzyści z perspektywy Więźnia I
podejmującego się współpracy z kolegą (Więźniem II) lub
wskazującego na winę kolegi (dezercja) na przesłuchaniu
policyjnym. Jeśli oboje będą współpracować to dostaną jednakowe
kary więzienia (2). Jeśli jednak Więzień I podejmie się
współpracy z policją (dezercja wobec kolegi) podczas, gdy
Więzień II nie będzie współpracował z policją to otrzyma
złagodzoną karę (korzyści 3). Jeśli oboje będą współpracować
z policją (dezercja) to kara się rozłoży jednakowo na obydwu
(1). W końcu, gdy Więzień I będzie współpracował z Więźniem
II podczas, gdy ten drugi podejmie współpracę z policją
to otrzyma najwyższą karę (0 korzyści).
Zgodnie z założeniami teorii gier preferencje graczy będą
zmierzać do dezercji obydwu graczy, gdyż każda inna opcja
wiąże się z dużym ryzykiem braku współpracy drugiej osoby
i pokusą uzyskania większych korzyści przez jednego z graczy
(dezercja przynosi najwyższe korzyści). Strategia D będzie
preferowaną strategią tej gry.
Polowanie na jelenia opisuje korzyści
z perspektywy Myśliwego I polującego na
większą zwierzynę (jelenia) wymagającą
współpracy dwóch osób. Upolowanie
jelenia to największe korzyści dla obydwu
myśliwych (4). Myśliwy I może się zdecydować
na upolowanie zająca nie podejmując
współpracy i zwiększając szanse na
posiadanie jakiejkolwiek zdobyczy (zająca
jest łatwiej upolować) pomimo, że drugi
myśliwy będzie kontynuował polowanie na
jelenia (3). W końcu oboje mogą polować
jedynie na zające, ale korzyści znacznie
spadają (1 – większa konkurencja) lub
Myśliwy I będzie polował na jelenia podczas,
gdy Myśliwy II podejmie polowanie na
zająca. W tym ostatnim przypadku nie
upoluje ani jelenia ani zająca (0).
Zgodnie z założeniami teorii gier preferencje
graczy będą zmierzać do współpracy,
gdyż upolowanie jelenia maksymalizuje
korzyści obydwu graczy. Strategia A będzie
preferowaną strategią tej gry.
W obu przypadkach gracze zachowują się egoistycznie i racjonalnie (maksymalizując swoje korzyści). Obie
gry zakładają jedną rundę (brak możliwości odegrania się na partnerze) oraz brak możliwości porozumiewania
się graczy. Gracze zakładają jednakowe motywy zachowań swoich partnerów i posiadają pełną informację
o warunkach gry – strukturze korzyści i strat.
Źródło: R. Axelrod, D. O. Keohane,. Achieving cooperation under anarchy, „World Politics” 1985,
No. 38, p. 226-254; B.Skyrms, The Stag Hunt and the Evolution of Social Structure, University
Press, Cambridge 2004, p. 166.
22 T. Kwarciński, Racjonalność ekonomiczna i zasady moralne, w: Człowiek i jego decyzje, red.
K. A. Kłosiński, A. Biela, Wyd. KUL, Lublin 2009, s. 145-155.
21