uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

sadniczym celem w zakresie tworzenia warunków równowagi jest symetria informacji,
która powinna prowadzić do unifikacji zachowań poszczególnych jednostek. Jednak
te metodologiczne założenia ekonomii głównego nurtu są częstokroć podważane
w wielu rozważaniach podejmowanych wokół kwestii motywów ludzkich zachowań
zmierzających do stworzenia innego modelu ludzkich zachowań społeczno-gospodarczych.
Na przykład Malte Faber, Thomas Petersen i Johannes Schiller 35 zaproponowali
koncepcję homo politicus opierającą się na teorii Kennetha J. Arrowa 36 i Kima R. Nyborga
37 . Zasadniczym elementem tej koncepcji jest rozróżnienie pomiędzy gustami a wartościami.
Gusty odzwierciedlają ludzkie preferencje bezpośrednio w konsumpcji podczas,
gdy wartości są preferencjami dla sytuacji społecznych odzwierciedlających
ogólne standardy sprawiedliwości (czy właściwie w ujęciu K. Arrowa równości) społecznej.
Według K. Nyborga, ludzie mają dwa porządki preferencji i dwie funkcje użyteczności.
Jedna jest osobistą funkcją dobrobytu jednostki jako konsumenta, a druga
subiektywną funkcją społeczną dobrobytu, która ujawnia się, gdy konsumenci występują
w roli obywateli. Jednostki mają w konsekwencji dwie natury jednocześnie: ekonomiczną
(homo oeconomicus) i społeczną (homo politicus) szukającego rozwiązań
najlepszych dla społeczeństwa. Przy czym, te preferencje polityczne są zazwyczaj
zewnętrzne, kształtowane społecznie. Z kolei, w ujęciu Petera Söderbauma 38 polityczna
ekonomiczna osoba odzwierciedla w swoich wyborach rynkowych swoje systemy
wartości kształtowane w ciągu jej całego życia społecznego kształtujące jej styl życia.
W tym ujęciu preferencje ekonomiczne kształtowane są poprzez preferencje społeczne
w codziennych wyborach rynkowych, stanowiąc niejako nieodłączny element każdego
działania ekonomicznego.
Malte Faber, T. Petersen i J. Schiller 39 definiują homo politicus jako ludzką istotę
próbującą rozważać, co jest społecznie pożądane w odniesieniu do dobra wspólnego
i przyjętych koncepcji sprawiedliwości, nawiązując do koncepcji filozofii politycznej
Arystotelesa 40 , który uważał, że sprawiedliwość powinna tworzyć i zachowywać
szczęście i jego komponenty dla politycznego społeczeństwa. Swoją koncepcję sprawiedliwości
społecznej opierają na pojęciu zrównoważenia. W ujęciu autorów, zrównoważenie
zakłada sprawiedliwość wewnątrzgeneracyjną i międzygeneracyjną opierającą
się na trzech zasadniczych charakterystykach:
• celem homo politicus jest dobro wspólne osiągane z poszanowaniem wolności,
demokracji i społecznego porządku, realizowane konsekwentnie i adekwatnie do
stawianych warunków realizacji tego celu;
35 M. Faber, T. Petersen, J. Schiller, Homo oeconomicus and homo politicus, „Ecological Economics”
2002, No. 40(3), p. 323-333.
36 J. K. Arrow, Social choice and individual values, J. Wiley & Sons, New York 1963, 123 pp.
37 K. R. Nyborg, Homo economicus and homo politicus: interpretation and aggregation of environmenal
values, „Journal of Economic Behaviour & Organization”, 2000 No. 42(3), p. 305-322.
38 P. Söderbaum, Ecological economics, Earthscan Publication Ltd., London 2000.
39 M. Faber, T. Petersen, J. Schiller, Homo oeconomicus and …, op. cit.
40 Aristoteles, The Nichomachean Ethics, Oxford University Press, Oxford 1992.
25