uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

wcześniej instrumentalna funkcja w tym znaczeniu, że zdolności i możliwości kulturowe
mogą być ważnymi narzędziami społeczno-gospodarczego rozwoju społeczeństw;
po drugie, kulturze przypisywana jest również wartość własna. Służy ona nie
tylko do realizowania innych celów, lecz jest sama społeczną podstawą tych celów.
Kultura określa między innymi, jak ludzie żyją i pracują ze sobą i jak obchodzą się ze
swoim środowiskiem naturalnym. W tym rozumieniu kultura jest najważniejszym
źródłem twórczości – niewątpliwie istotnym czynnikiem dla zrównoważonego rozwoju
– i dlatego wymaga zachowania w swojej różnorodności, i to wobec wielu zagrożeń
w postaci globalizacji i międzynarodowego ujednolicenia kultury. Kultura jest przy
tym rozumiana nie jako koncepcja statyczna, ale jako dynamiczny proces. W procesach
komunikacyjnych i negocjacyjnych należy ustalić, co należy uważać za warte
zachowania.
Druga zasada odnosząca się do sektora kultury to zachowanie kulturalnej funkcji
przyrody. Chodzi tutaj zasadniczo o to, aby, oprócz podtrzymującej życie funkcji przyrody
jako dostawcy surowców i odbiornika zanieczyszczeń, brać pod uwagę również
jej wzbogacającą życie funkcję jako przedmiotu zmysłowych, kontemplacyjnych lub
estetycznych przeżyć. Mimo wszystkich uwarunkowanych kulturą różnic, dla przyrody
można tu wymienić kilka quasi uniwersalnych kategorii wartości: wartość doznaniowa
lub rekreacyjna, wartość egzystencjalna (która wynika już z samej wiedzy
o istnieniu określonych dóbr naturalnych), wartość symboliczna, wartość sentymentalna
(która jest mocno związana z tożsamością indywidualną lub tożsamością grupy)
oraz wartość rzadkości jako kryterium ochrony. To na przykład, co ma stanowić warte
zachowania lub ochrony krajobrazy przyrodnicze i kulturowe, jest w dużej części regulowane
przez umowy międzynarodowe, w miarę możliwości z uwzględnieniem
miejscowej ludności oraz ważnych grup społeczeństwa obywatelskiego.
Na podstawie tych dwóch zasad kulturowych aspektom zrównoważonego rozwoju
w logice koncepcji integracyjnej HGF przypisywana jest funkcja własna, a innym
aspektom funkcja równowartościowa.
4. SPOŁECZEŃSTWO OPARTE NA WIEDZY
W strategii lizbońskiej Unii Europejskiej (2000) za cel postawiono stworzenie
w ciągu dziesięciu lat, to jest do 2010 roku, najbardziej konkurencyjnego i dynamicznego
obszaru gospodarczego świata opartego na wiedzy. Przynajmniej od tego momentu
„karierę” robi koncepcja społeczeństwa opartego na wiedzy, której początki
sięgają rozważań prowadzonych w latach sześćdziesiątych XX wieku. 26 Zastąpiła ona
w dużej mierze koncepcję „społeczeństwa informacyjnego”, a nawet ją wyparła.
Ludzie zawsze produkowali i przekazywali wiedzę. Społeczności i społeczeństwa
opierają się zasadniczo na wymianie informacji, szczególnie wiedzy. Wielokrotne
przypisywanie samej tylko współczesności cech społeczeństwa informacyjnego lub
26 por. również http://de.wikipedia.org/wiki/Wissensgesellschaft.
41