uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

tej ogólnej płaszczyźnie odpowiada konieczności integracyjnego rozpatrywania ekologicznego,
ekonomicznego i społecznego wymiaru zrównoważonego rozwoju. I rzeczywiście
o trwałości nie decyduje się tylko w jednym z tych wymiarów, ale w obrębie
złożonego połączenia między nimi. Pojawia się również konieczność wyraźnego
uwzględnienia wymiaru instytucjonalno-politycznego.
Wyjściowym założeniem jest zatem zasadniczo równorzędne i zintegrowane
traktowanie ekologicznego, ekonomicznego, społecznego i polityczno-instytucjonalnego
wymiaru zrównoważonego rozwoju. Celem takiej koncepcji zrównoważonego
rozwoju jest pogodzenie zachowania lub poprawy ekonomicznych i społecznych warunków
życia z długotrwałą ochroną naturalnych podstaw życiowych oraz stworzenie
do tego odpowiednich warunków instytucjonalno-politycznych.
W odniesieniu do strategii działania wymaganych do osiągnięcia celów zrównoważonego
rozwoju zakłada się, że wymaga to odpowiedniego połączenia trzech podejść
odnoszących się do tej pory głównie do ekologicznego wymiaru problemu: efektywności
(to jest zmniejszenia zużycia materiałów i energii na jednostkę wyprodukowanych
towarów lub usług), wystarczalności (zmniejszania produkowanych ilości
i wykorzystania towarów/usług) i spójności (zwiększenia zgodności antropogenicznych
i naturalnych przepływów materiałowych). Przyjmuje się zatem następujące trzy
ogólne elementy konstytutywne wizji zrównoważonego rozwoju 22 :
• sprawiedliwość wewnątrzpokoleniowa i międzypokoleniowa;
• globalna orientacja;
• podejście antropogeniczne.
Z tych trzech przesłanek (elementów konstytutywnych) wynikają w pierwszej
fazie operacjonalizacji następujące trzy ogólne cele zrównoważonego rozwoju 23 :
• zapewnienie ludzkiej egzystencji;
• zachowanie społecznego potencjału produkcyjnego;
• zachowanie możliwości rozwoju i działania.
Cele te zostały przedstawione na podstawie wytycznych działania lub zasad,
które stanowią rdzeń koncepcji (tabela 1). Obejmują one z jednej strony zasady materialne,
które stanowią minimalne wymagania dla realizacji ogólnych celów, z drugiej
zaś zasady instrumentalne, które opisują sposoby realizacji tych wymagań minimalnych.
nie jak zarzutu o kontekstualiźmie, który ignoruje uniwersalistyczną istotę żądania ‚sprawiedliwości,
(…) Sprawiedliwe zasady to (…) takie, które są powszechnie i bezstronnie uzasadnione,
jako że w odpowiedni sposób odpowiadają konkretnym interesom, potrzebom i wartościom
dotkniętych nimi R. Forst, Kontexte der Gerechtigkeit. Politische Philosophie jenseits von Liberalismus
und Kommunitarismus, Frankfurt am Main 1994, S. 10, 348. – Autorzy raportu Brundtland
byli prawdopodobnie świadomi tej trudności, ponieważ uniknęli dalszego wyjaśniania tej ważnej
dla ich sprawy (zapewnienia zrównoważonego rozwoju) podstawy teoretyczno-koncepcyjnej
(sprawiedliwości).
22 J. Kopfmüller, V. Brandl, J. Jörissen, M. Paetau, G. Banse, R. Coenen, A. Grunwald, Nachhaltige
Entwicklung integrativ betrachtet. Konstitutive Elemente, Regeln, Indikatoren. Berlin 2001, S. 129.
23Ibidem, S. 163.
39