uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

danej kultury i na nią wpływa. Pytanie, jak takie trendy lub ruchy powoli przyjmą się
jako instytucja kulturalna i staną się określającym (lub kształtującym) elementem
kultury, narzuca z perspektywy kulturowo-naukowej interesujące aspekty i dalsze
pytania badawcze. Drugi kierunek oznacza podniesienie pytania, jak można zintegrować
kulturowe aspekty z istniejącymi, normatywnymi koncepcjami zrównoważonego
rozwoju. Dotychczas nie miało to miejsca: chociaż pojęcie kultury pojawia się często
w koncepcjach jako istotny element zrównoważonego rozwoju, w rzadkich przypadkach
staje się ono jednak wyraźne 15 . Duże znaczenie kontekstów kulturowych dla
ustanowienia rozwiązań problemów (na przykład technicznych lub organizacyjnych),
mających na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju, nie było do tej pory prawie
w ogóle rozważane w środowisku technicznym „badaczy zrównoważonego rozwoju”.
Spojrzenie na badania z zakresu kultury i techniki pokazałoby, że techniczne systemy
rzeczowe osadzone są w kontekstach kulturowych, z którymi są skorelowane 16 .
W szczególności przykłady z zakresu transferu technologii pokazują, że jeżeli takich
kontekstów nie bierze się w ogóle lub w zbyt małym stopniu pod uwagę, prowadzi to
często do częściowego lub całkowitego niepowodzenia techniki 17 . To samo odnosi się
z pewnością do struktur organizacyjnych (zarówno wewnątrz, jak i poza gospodarką),
choć kwestia ta wciąż jest słabo zbadana.
3. ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY
Model „sustainability” (zrównoważonego rozwoju) wyznacza aktualne cele.
Ze względu na widoczną rozbieżność pomiędzy współczesnym sposobem życia części
ludzkości opartym na ogromnym wykorzystaniu przyrody i zanieczyszczeniu środowiska
naturalnego z jednej strony, a już dziś dającym się przewidzieć wymogom dla
zapewnienia warunków bytu i rozwoju przyszłych pokoleń z drugiej, potrzebne są
koncepcje, które mogą orientować i wspierać zarówno polityczne, jak i naukowe, indywidualne
i społeczne działanie w jego „trwałości” Celem jest pogodzenie zachowania
lub poprawy ekonomicznych i społecznych warunków życia z długotrwałą ochroną
naturalnych podstaw życiowych i stworzenie do tego odpowiednich warunków
instytucjonalnych i politycznych.
15 J. Kopfmüller, Von der kulturellen Dimension nachhaltiger Entwicklung zur Kultur nachhaltiger
Entwicklung, in: Wechselspiele: Kultur und …, op. cit. S. 43-57.
16 R. Hauser, Technische Kulturen oder …, op. cit.; O. Parodi, Technik am Fluss. Philosophische und
kulturwissenschaftliche Betrachtungen zum Wasserbau als kulturelle Unternehmung, München
2008.
17 M. Hermeking, Kulturen und Technik. Techniktransfer als Arbeitsfeld der Interkulturellen
Kommunikation. Beispiele aus der arabischen, russischen und lateinamerikanischen Region, München.
2001; G. Banse, Im Fokus der Sicherheitsforschung: Sicherheitskulturen, in: Kulturelle Diversität
und Neue Medien. Entwicklungen – Interdependenzen – Resonanzen. Hg. G. Banse, I. Krebs,
Berlin: trafo 2011, S. 207-227 (e-Culture – Network Cultural Diversity and New Media, Bd. 16),
2011, s. 174.
37