uwarunkowania rozwoju zrównoważonej gospodarki opartej

teoretycznej podczas, gdy analizy zachowań ludzkich wymagają bardziej złożonej
koncepcji podejmującej szeroko cały wachlarz możliwych ludzkich zachowań 50 .
* * *
Gospodarka oparta na wiedzy jest współcześnie jednym z priorytetów rozwoju
społeczeństwa informacyjnego Unii Europejskiej. Wiedza jest wyższą formą przetwarzania
informacji, która stanowi jeden z podstawowych kapitałów współczesnego
kreowania rozwoju społeczno-gospodarczego. Wiedza obejmuje zgromadzone w umyśle,
przeanalizowane, uporządkowane – i w pewnym zakresie ocenione – dane i informacje
o rzeczach, faktach i zjawiskach, które istnieją w otaczającej człowieka rzeczywistości,
a także obrazy, projekty, koncepcje, modele, które powstają i istnieją w umyśle
w formie wirtualnej 51 . Przy czym, jak zauważa Bazyli Poskrobko w swoim modelu
kształtowania wiedzy człowieka, najwyższym poziomem rozwoju wiedzy człowieka
jest mądrość rozumiana, jako przewidywanie i projektowanie przyszłości, tworzenie
obrazów (idei, koncepcji, modeli) pod przyszłe potrzeby 52 . Informacja i wiedza stają się
więc podstawowym kapitałem, który kształtuje zachowania gospodarcze, a edukacja,
badania czy innowacje stają się najważniejszymi elementami procesu kształtowania
wiedzy i mądrości. Konsekwencją procesów kształtowania wiedzy jest mądrość, która
jest formą przetwarzania danych i informacji zgodnie z potrzebami, celami i wartościami
jednostki.
W modelowym ujęciu homo oeconomicus aktorów rynkowych charakteryzuje
symetria informacji. Jednostki posiadają pełną informację oraz jednakowe zdolności
jej przetwarzania. Równowaga rynkowa jest elementem realizacji egoistycznych preferencji
aktorów rynkowych w warunkach jednakowych zasobów wiedzy. Racjonalność
kieruje się zasadą maksymalizacji zysku jednostkowego. Współczesne rozważania
ekonomiczne szkół głównego nurtu szeroko zaakceptowały koncepcje neointytucjonalistów,
które za O. Williamsonem przyjmują ograniczoną racjonalność aktorów
rynkowych. Zgodnie z tą koncepcją, jednostki w rzeczywistości nie posiadają ani jednakowej
informacji, ani jednakowych zdolności przetwarzania tej informacji. W konsekwencji
rynek charakteryzuje się asymetrią informacji i wiedzy, która znacząco
determinuje pozycję jednostki na rynku, a w warunkach społeczeństwa informacyjnego
i gospodarki opartej na wiedzy, staje się kluczowym elementem konkurencji o zasoby.
Przy czym, w odróżnieniu od twórcy koncepcji ograniczonej racjonalności
w ekonomii (bounded rationality) H. Simona, O. Williamson podkreśla, że w warunkach
powszechnego egoizmu ludzkich zachowań, aktorzy rynkowi mogą celowo zmierzać
do tej asymetrii czy dezinformacji partnerów wymiany w warunkach konkurencji.
Racjonalność jest więc nadal maksymalizacją zysków, ale w warunkach asymetrii
informacji i określonych zdolności kreowania wiedzy, co znacznie ogranicza przewidywalność
ludzkich zachowań rynkowych.
50 C. Becker, The human actor …, op. cit., p. 17-23.
51 Poskrobko, B., Wiedza i gospodarka oparta na wiedzy, w: B. Poskrobko, Gospodarka oparta na
wiedzy; Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok 2011, s. 27.
52 Ibidem.
29