ฉบับสมบูรณ์ - สถาบันพระปกเกล้า

สถาบันพระปกเกลา : การศึกษาเพื่อเสริมสรางความซื่อตรงในสังคมไทย
เสนอ : ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม
คือ จริยธรรมที่แยกเปนรายละเอียดแตละประเภท หากประพฤติปฏิบัติอยางสม่ําเสมอ ก็จะ
เปนสภาพคุณงามความดีทางความประพฤติและจิตใจของผูนั้น คลายคลึงกับ สํานักงาน
การศึกษานอกโรงเรียน (2553) ที่ระบุวา คุณธรรม คือ ธรรมะที่อยูในจิตสํานึกหรืออุปนิสัย
ของบุคคล เปนคุณงามความดีที่บริสุทธิ์ภายในตัวตนผูมีจิตใจที่บริสุทธิ์ในการรับรู ในการคิด
ในการทํางาน ในการพูด ในการประกอบอาชีพ มีธรรมะเปนหลักยึดของจิตใจ มีจิตใจซื่อสัตย
สุจริต ยึดมั่นเมตตาธรรมเปนสรณะและอุดมคติ
ทั้งนี้ดุจเดือน พันธุมนาวิน (2550) กลาววาคุณธรรม (Morality/Virtue) หมายถึง
คุณงามความดีที่เปนธรรมชาติ กอใหเกิด ประโยชนตอตนเองและสังคม เปนสิ่งที่บุคคลเห็น
วาดีงามมาก มีประโยชนมาก และเลวนอย มีประโยชนนอย ในกาลเทศะหนึ่ง ๆ เชน ความ
เอื้อเฟอ ความอดทน ความขยันขันแข็ง ความซื่อสัตย ความรับผิดชอบตอหนาที่ การมี
ระเบียบ วินัย เปนตน สิ่งที่เปนคุณธรรมในแตละสังคมอาจจะแตกตางกัน การที่บุคคลใน
สังคมจะเห็นวาสิ่งใด สิ่งหนึ่ง เปนสิ่งที่ดีหรือไมนั้น ขึ้นอยูกับวัฒนธรรม เศรษฐกิจ ศาสนา
และการศึกษาของสังคม นักวิชาการจึงเห็นวาการนําเอาคุณธรรมในสังคมหนึ่งไปยัดเยียด
ตัดสินคุณธรรมอีกสังคมหนึ่งยอมไมเหมาะสม ซึ่งโดยสวนมากแลว คุณธรรมมักมีความ
เกี่ยวของกับหลักทางศาสนา อยางไรก็ตาม ลักษณะบางดานอาจเปนไดทั ้งคุณธรรมและ
คานิยมในเวลาเดียวกัน เนื่องจากสังคมเห็นวาลักษณะดานนั้นเปนสิ่งที่ดีงามและมีความสําคัญ
มากดวย เชน “รูรักสามัคคี” ในสมัยกอน “รูรักสามัคคี” เปนเพียงแคคุณธรรมที่ทุกคน
ยอมรับวาเปนสิ่งที่ดีงาม ตอมาพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลที่ 9 ไดทรงตระหนักถึง
ความสําคัญของคุณธรรมตัวนี้ ดังนั้น ในปจจุบันจึงอาจกลาวไดวา “รูรักสามัคคี” เปนทั้ง
คุณธรรมและคานิยม (อางถึงใน สํานักงาน ก.พ., 2551) ซึ่งสอดคลองกับแนวคิดของสัญญา
สัญญาวิวัฒน (2547) ที่กลาววาคุณธรรม คือคุณความดี คนที่มีคุณธรรม คือ คนดี คนดีจะ
มองเห็นคนอื่นเปนคนเหมือนเขา จะไมเอารัดเอาเปรียบ ดูถูก เหยียดหยาม และเมตตา
กรุณา กตัญู รูคุณ
สวนคําวา จริยธรรม นั้นไดมีนักวิชาการอธิบายถึงที่มาและความหมายของคํา คือ
จรวยพร ธรณินทร (2552) กลาววามีที่มาจากภาษากรีกวา “Ethos” ซึ่งแปลวา ลักษณะนิสัย
ที่สามารถตัดสินคุณคาได ตามความดี ความงาม และความสุข ความประพฤติที่เปนธรรมชาติ
เกิดจากคุณธรรมในตัวเอง กอใหเกิดความสงบเรียบรอยในสังคม ขอควรประพฤติปฏิบัติ
ความเปนผูมีจิตใจสะอาด บริสุทธิ์ เสียสละหรือประพฤติดีงาม
17