ฉบับสมบูรณ์ - สถาบันพระปกเกล้า

สถาบันพระปกเกลา : การศึกษาเพื่อเสริมสรางความซื่อตรงในสังคมไทย
เสนอ : ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม
ภายนอก คือประชาชนผูมาติดตอ และสภาพสังคมรอบตัว ซึ่งเจาหนาที่ที่ดีมีความซื่อสัตย
อาจหวั่นไหวไปสูแนวโนมของการประพฤติมิชอบได เริ่มจากการมีผูบังคับบัญชามีพฤติกรรม
ไมซื่อสัตยใหเห็นเปนแบบอยาง เพื่อนรวมงานเบี่ยงเบนและประชาชนสมยอม รวมทั้งลักษณะ
งานที่มีขั้นตอนมากและมีระเบียบปฏิบัติที่เปดชองใหเจาหนาที่ใชวิจารณญาณสวนบุคคล และ
ปญหาทางเศรษฐกิจของตนเองที่มีความรุนแรงในชวงนั้นเปนสิ่งกระตุนใหเกิดพฤติกรรม
ไมซื่อสัตยไดงาย
ทั้งนี้ศูนยรัฐสภาแหงแคนาดา (2000) ศึกษาถึงระบบความซื่อสัตยสุจริต
แหงชาติ (National Integrity Systems) พบวาการทุจริตเปนประเด็นที่ซับซอนและหยั่งฐาน
อยูในประวัติศาสตรสังคมและวัฒนธรรมของประเทศ ในการพัฒนาการเมือง และเศรษฐกิจ
ทั้งในประเพณี และนโยบายของระบบราชการของประเทศ โดยทั่วไป การทุจริตมีแนวโนม
ที่จะขยายตัวเมื่อสถาบันตางๆ ออนแอ
Kitgaard (1996) (อางถึงใน ศูนยรัฐสภาแหงแคนาดา, 2000) ไดสราง
ตัวแบบงายๆ ที่จะอธิบายพลวัตของการทุจริตไวดังนี้
C (การทุจริต) = M (อํานาจผูกขาด)+ D (ดุลยพินิจ)– A (ความรับผิดชอบ)
ปริมาณของการทุจริต จึงขึ้นอยูกับปริมาณของอํานาจผูกขาดและอํานาจในการใช
ดุลยพินิจที่เจาหนาที่มี รวมทั้งระดับความรับผิดชอบในการกระทําของเขาดวย อํานาจผูกขาด
อาจกวางใหญในระบบเศรษฐกิจที่มีระเบียบขอบังคับมาก อํานาจในการใชดุลยพินิจมักจะ
กวางใหญในประเทศกําลังพัฒนา และขณะที่กําลังเปลี่ยนระบบเศรษฐกิจ อันเปนระยะที่กฎ
และระเบียบขอบังคับในการบริหารมักจะกําหนดไวไมคอยชัดเจน และความรับผิดชอบ
อาจออน และระบบการคลังออนแอ หรือหนวยงานที่ควบคุมไรประสิทธิผล
ยุทธศาสตรตอตานการทุจริต ที่ประสบความสําเร็จ จะมองหาลูทางลดอํานาจผูกขาด
ของเจาหนาที่ลง (การปฏิรูปแบบมุงตลาด) ลดอํานาจการใชดุลยพินิจ (การปฏิรูปการ
บริหาร) และใหความสําคัญเรื่องความรับผิดชอบ (อาศัยหนวยงานควบคุมดูแล)
กลไกดังกลาวเมื่อกําหนดใหรวมอยูในความพยายามระดับชาติที่จะลดการทุจริต
ในภาครัฐ จะประกอบกันเปนระบบความซื่อสัตยสุจริตแหงชาติ กลาวอีกนัยหนึ่งคือระบบ
ความซื่อสัตยสุจริตแหงชาติจะสรางระบบคานอํานาจที่จะจํากัดสถานการณที่ทําใหเกิดความ
ขัดแยงดานผลประโยชน หรือมีผลกระทบในทางลบตอความผาสุกของสวนรวม ดังนั้นจะตอง
มีทั้งการปองกันและการลงโทษ ระบบความซื่อสัตยสุจริตประกอบดวยทัศนะประสมของการ
26