KERYKS - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

KERYKS GoϾ numeru
VII/2008
16
ró¿ni¹cy ich wiek czy odmienn¹ pozycjê spo³eczn¹. Zatem fundamentem,
a zarazem owym kluczem procesu pedagogicznego, jest
wzajemne po³¹czenie ich postaw¹ dialogu. Nasuwa siê teraz pytanie,
od czego rozpoczynaæ dzia³anie wychowawcze ukierunkowane
na dialog i jak je prowadziæ.
1. Wartoœci czy swobodna dyskusja?
Proponujê rozpocz¹æ od nawi¹zania do problematyki maj¹cej
zwi¹zek z nauczaniem etyki. Ka¿dy bowiem wychowawca, w tym
nauczyciel ka¿dego bez wyj¹tku przedmiotu, powinien zmierzyæ
siê z pytaniem, jak nale¿y postêpowaæ w codziennym ¿yciu. Dlatego
odwo³am siê do polemiki, która obecnie toczy siê pomiêdzy
Magdalen¹ Œrod¹, profesorem etyki Uniwersytetu Warszawskiego,
oraz Antonim Domaniewskim, autorem ksi¹¿ki Homo homini.
Ma³y traktat etyczny 5 . Do³¹czy³ siê do niej ostatnio Adam Kalbarczyk,
dyrektor jednego z prywatnych gimnazjów w Lublinie, adiunkt
w Instytucie Filologii Polskiej lubelskiego Uniwersytetu
Marii Curie-Sk³odowskiej, publikuj¹c artyku³ Ucz siê etyki
w s³odkich okowach 6 . Wymienieni autorzy ró¿ni¹ siê w ocenie
obowi¹zuj¹cego obecnie wyboru danego licealistom – wyboru nauki
religii lub etyki jako przedmiotu nauczania. Domaniewski
uwa¿a przeciwstawienie religia – etyka za „pomys³ poroniony” 7 ,
dwoje pozosta³ych cytowanych autorów jest odmiennego zdania.
Pominê istotê tego sporu, odnosz¹c siê jedynie do poruszonego
w powy¿szej polemice problemu metodycznego, poniewa¿ bêdzie
to bardziej przydatne dla naszych rozwa¿añ o pracy wychowawczej.
Otó¿ Œroda k³adzie nacisk na „swobodn¹ dyskusjê” 8 , natomiast
Domaniewski uwa¿a za bardziej istotne przekazanie
uczniom norm etycznych 9 . Nale¿a³oby jeszcze zacytowaæ jedn¹
wypowiedŸ wspomnianej wy¿ej autorki, zatytu³owan¹ Czym jest
wolnoœæ i godnoœæ. Etyka w szkole. Œroda odpowiada Domaniewskiemu
10 . W tym artykule znajduje siê stwierdzenie, ¿e „wartoœci”,
na których priorytet wskazuje dyskutant, mog¹ byæ rozumiane
przeciwstawnie i to w³aœnie powinno byæ przedmiotem
dyskusji.
Jakie wnioski praktyczne mo¿na wyci¹gn¹æ z zaznaczonej tu
ogólnie polemiki? Wydaje siê, ¿e „miejscem wyjœciowym” etycznych
rozwa¿añ nie tyle maj¹ byæ normy etyczne, co raczej obserwacje
i przeœwiadczenia naszych uczniów; potem dopiero bêdzie