Raport Roczny Annual Report 2010 - Instytut Sztuki Polskiej PAN

CZASOPISMA z PERIODICALS
z nie zro zu mie nia za sad dys kur su fil mo we go.
Od wo ła nia do fi lo zo fii hi sto rii, na rra to lo gii, se miolo
gii i re to ry ki słu żą mu do roz poz na nia fil mo -
wych stra te gii twór czych.
Film czę sto słu żył wzmac nia niu mi to lo gii na ro -
do wej, jak w opi sy wa nych przez Ro ma na Włod ka
por tre tach ekra no wych Ta de u sza Koś ciusz ki, któ -
rych w ki nie przed wo jen nym by ło za ska ku ją co
wie le. Bar tosz Ka za na zwra ca uwa gę na fil my, któ -
rych bo ha ter ką jest Ma ria Stu art, waż ne z uwa gi
na ro lę szkoc kiej kró lo wej w hi sto rii Eu ro py. Ar ty -
kuł Ali cji Hel man do ty czy fil mo wych wi ze run ków
Pier wsze go Ce sa rza Q'in Shi Hu ang w kon tek ście
hi sto rii i kul ty wo wa nej le gen dy.
Ka ro li na Ko siń ska do wo dzi, że fil my sprzy ja ły
utrwa le niu mę skiej wi zji Po wsta nia War szaw skie -
go, usu wa jąc w cień rze czy wi stą sy tu a cję ko biet
bio rą cych udział w wal ce. O pa mię ci pi sze Sła wo mir
Si ko ra, od no sząc się do do ku men tu Gy um ri Ja ny
Ševčiko vej na te mat tra gicz ne go trzę sie nia zie mi
z 1988 ro ku, kie dy zgi nę ło kil ka dzie siąt ty się cy
Or mian, a ży cie se tek ty się cy zmie ni ło się. Pa weł
Uhe rek do strze ga w grze kom pu te ro wej zu peł nie
no wą i obie cu ją cą szan sę na po pu la ry za cję tre ści
hi sto rycz nych.
Prze kaz na te mat prze szło ści rzad ko by wa
ne u tral ny ide o lo gicz nie. Nie zwy kle istot ny jest
też kon tekst po li tycz ny re a li za cji i od bio ru fil mów
opo wia da ją cych o hi sto rii na ro do wej. Ani ta
Bie lań ska pi sze o wło skim fil mie okre su fa szy -
stow skie go. An na Mil ler ana li zu je film Mar co
Bel loc chia o za bój stwie Al do Mo ro, a Ewa Fiuk
śle dzi wą tek Frak cji Czer wo nej Ar mii w fil mie
nie miec kim. Wi zja klu czo wych dla te raź niej szo -
ści zda rzeń hi sto rycz nych na Wę grzech jest te ma -
tem tek stu Grze go rza Bu ba ka. Wresz cie Ar tur
Pa tek oma wia hi sto rię osad nic twa ży dow skie go
with Mary Stuart as the character, important in
view of the Scottish queen’s role in the history of
Europe. Alicja Helman’s article focuses on the first
film effigies of the First Emperor Q’in Shi Huang
in the context of history and cultivated legend.
Karolina Kosińska proves that films consolidated
the male vision of the Warsaw Uprising, keeping a
low profile of the real situation of women taking
part in the struggle. Sławomir Sikora writes about
memory in reference to Jana Ševčikova’s
documentary Gyumri on the tragic 1988 earthquake
when dozens of thousands of Armenias were
killed, while the life of hundreds of thousands
changed. Paweł Uherek finds in a computer game
a totally new and promising potential for
promoting the knowledge of history.
A message on the past is hardly ever ideologically
neutral. Of essential importance is also a
political context of the production and reception
of films speaking of national history. Anita
Bielańska writes on Italian film of the Fascist era.
Anna Miller analyzes Marco Mellocchio’s film on
the assassination of Aldo Moro, while Ewa Fiuk
follows the motif of the Red Army Fraction in
German film. Grzegorz Bubak analyzes the vision
of the historic events of key relevance to the present
day in Hungary. Finally, Artur Pater describes the
history of Jewish settlements in Palestine before
the establishment of the Israeli state.
70: The Avant-garde and Film (summer 2010)
An outstanding aesthetician, Prof. Stefan
Morawski wrote: ‘Avant-garde is thus a dialectic
syndrome of attitudes and aspirations which are
iconoclastic at the same time, opposed to the
ruling models and sets of artistic values (also
moral, political, lifestyle, religious, philosophical,
etc.) as well as constructive, proposing new
raport roczny is pan 2010 43