Μελέτη Βελτίωσης 

Αποδοτικότητας των 

Επενδύσεων σε 

Τεχνολογίες 

Πληροφορικής στη 

Δημόσια Διοίκηση 

Παραδοτέο Π1 

Πλαίσιο αξιολόγησης της 

αποδοτικότητας των επενδύσεων 

σε τεχνολογίες πληροφορικής 

στο δημόσιο τομέα

Παραδοτέο Π1: Πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής στο 

δημόσιο τομέα 

Τίτλος Μελέτης: 

Μελέτη Βελτίωσης Αποδοτικότητας των Επενδύσεων σε 

Τεχνολογίες Πληροφορικής στη Δημόσια Διοίκηση 

Παραδοτέο Π1: 

Πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επενδύσεων 

σε τεχνολογίες πληροφορικής στο δημόσιο τομέα 

Φορέας Ανάθεσης: 

Φορέας Υλοποίησης: 

Παρατηρητήριο για την ΚτΠ 

ΕΠΙΣΕΥ-ΕΜΠ 

Έκδοση: Δεύτερη (2 η ) 

Ημερομηνία: Νοέμβριος 2007 

Σχόλια: 

Έκδοση 2 η 

Νοέμβριος 2007 2



Πίνακας Περιεχομένων 

1.1. Γενικά......................................................................................................................... 4 

1.2. Δομή παραδοτέου...................................................................................................... 4 

2. ΜΕΡΟΣ Α: Προσδιορισμός της επίδρασης της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε 

τεχνολογίες πληροφορικής ...............................................................................................6 

2.1. Εισαγωγή................................................................................................................... 6 

2.2. Οφέλη των Επενδύσεων Πληροφορικής στο Δημόσιο Τομέα................................... 8 

2.2.1. Η προσέγγιση της μελέτης σε σχέση με τα οφέλη................................................. 8 

2.2.2. Άμεσα Οικονομικά Οφέλη.................................................................................... 15 

2.2.2.1. Οφέλη για τους Πολίτες και τις Επιχειρήσεις ....................................................... 15 

2.2.2.2. Οφέλη για τη Δημόσια Διοίκηση .......................................................................... 17 

2.2.3. Άμεση μη οικονομικά οφέλη ................................................................................ 18 

2.2.3.1. Οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις ........................................................ 18 


2.2.4. Έμμεσα οφέλη και κόστη: η καλή διακυβέρνηση ως κοινό αγαθό....................... 21 

2.2.4.1. Οφέλη για τους Πολίτες και τις Επιχειρήσεις ....................................................... 21 


2.3. Η Συνεισφορά των ΤΠΕ στη Βελτίωση της Ποιότητας της Ζωής του Πολίτη .......... 24 

2.4. Η Συνεισφορά των ΤΠΕ στην Ανταγωνιστικότητα ................................................... 24 

2.5. Σύνοψη .................................................................................................................... 26 

3. ΜΕΡΟΣ Β: Το πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε τεχνολογίες 

πληροφορικής στο δημόσιο τομέα .................................................................................. 28 

3.1. Οι συσχετιζόμενες μεθοδολογίες ............................................................................. 28 

3.2. Το μεθοδολογικό πλαίσιο της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων..................... 31 

3.2.1. Μαθηματικό πρότυπο της βάσης αξιοποίησης των δεικτών και της ανάπτυξης 

μοντέλου αξιολόγησης ......................................................................................................... 31 

3.2.2. Το μεθοδολογικό πλαίσιο της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής......................... 36 

3.3. Η μεθοδολογία για την αξιολόγηση των δημοσίων επενδύσεων Πληροφορικής .... 40 

3.3.1. Η προτεινόμενη μεθοδολογία .............................................................................. 40 

3.3.2. Καθορισμός βαρών.............................................................................................. 45 

3.3.2.1. Γενικά................................................................................................................... 45 

3.3.2.2. Το μοντέλο καθορισμού βαρών στάθμισης ......................................................... 46 

3.3.3. Καθορισμός κατωφλίων....................................................................................... 47 

3.4. Διευκρινήσεις - Συμπεράσματα ............................................................................... 48 

4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ...................................................................................................... 50 

4.1. Παράρτημα 1: Πλέγμα Δεικτών Αξιολόγησης Δημοσίων Επενδύσεων ΤΠΕ........... 50 

4.1.1. Δείκτες Κόστους................................................................................................... 50 

4.1.2. Δείκτες Άμεσων Αποτελεσμάτων Επένδυσης ..................................................... 53 

4.1.3. Δείκτες Αξιολόγησης Επιδόσεων Επένδυσης ..................................................... 56 

4.1.4. Δείκτες Αξιολόγησης Επιδόσεων Για Πολίτες/Επιχειρήσεις ................................ 60 

4.1.5. Δείκτες σε Σχέση με Προγράμματα Εκπαίδευσης/Κατάρτισης............................ 63 

4.2. Παράρτημα 2: Βιβλιογραφία και αναφορές.............................................................. 65 

4.3. The methodological framework for enhancing the efficiency of ICT investments in 

the Greek public sector (Executive Summary - Απόδοση στην Αγγλική Γλώσσα)............. 66 





Εισαγωγή 

1.1. Γενικά 

Οι επενδύσεις του Δημοσίου Τομέα αποτελούν σημαντική συνιστώσα της Ελληνικής 

εθνικής οικονομίας, κυρίως σε ότι αφορά στις υποδομές και στην παροχή υπηρεσιών. 

Ο Δημόσιος Τομέας στην Ελλάδα αποτελεί βασικό αποδέκτη προϊόντων τεχνολογιών 

πληροφορικής τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, γεγονός που έχει οδηγήσει στη 

δημιουργία ενός σημαντικού αποθέματος παγίου κεφαλαίου και στην αύξηση της 

παραγωγικότητας εργασίας στο Δημόσιο Τομέα. Δεδομένου του μη κερδοσκοπικού 

χαρακτήρα του Δημοσίου Τομέα καθώς και των περιορισμών στις δημοσιοποιούμενες 

οικονομικές καταστάσεις, η εύρεση του υλικού σκέλους της αποδοτικότητας των 

επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής σχετίζεται κυρίως με τη βελτίωση που 

επέφεραν στην παραγωγικότητα της εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, η υπό εκπόνηση 

«Μελέτη Βελτίωσης Αποδοτικότητας των Επενδύσεων σε Τεχνολογίες Πληροφορικής 

στη Δημόσια Διοίκηση» έρχεται να εξετάσει τις μεταβολές στην παραγωγικότητα της 

εργασίας όσο και στη γενικότερη αποδοτικότητα των επενδύσεων πληροφορικής του 

δημοσίου, αφού νωρίτερα πραγματοποιήσει συγκριτική αξιολόγηση μεταξύ της 

Ελλάδας και άλλων χωρών και προσδιορίσει τη σημασία των επενδύσεων 

πληροφορικής για μία χώρα όπως η Ελλάδα. Το παρόν τεύχος αποτελεί παραδοτέο 

της προαναφερθείσας μελέτης και αποτελεί ένα διακριτό τμήμα αυτής τα 

αποτελέσματα του οποίου θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια της μελέτης 

προκειμένου να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση των επενδύσεων πληροφορικής σε 

οργανισμούς του Δημοσίου Τομέα και να εντοπιστούν σημεία που χρήζουν βελτίωσης 

προκειμένου να αυξηθεί μελλοντικά η αποδοτικότητα των σχεδιαζόμενων 

επενδύσεων και έργων πληροφορικής. 

1.2. Δομή παραδοτέου 

Το παρόν παραδοτέο αποτελείται από δύο μέρη τα οποία είναι τα εξής: 

• Το μέρος Α του παραδοτέου έχει ως τίτλο «Προσδιορισμός της επίδρασης της 

αποδοτικότητας των επενδύσεων σε τεχνολογίες». Το μέρος αυτό αποτελεί 

την καταγραφή των αποτελεσμάτων της Φάσης Α του έργου της εκπόνησης 

της παρούσας μελέτης και έχει, κατά κύριο λόγο, ποιοτικό χαρακτήρα καθώς 

αφορά στην τεκμηρίωση της σημασίας των επενδύσεων πληροφορικής για το 

δημόσιο τομέα μιας χώρας όπως η Ελλάδα και συγκεκριμένα στο τμήμα της 





αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Με τον τρόπο αυτό συμβάλει 

στον εντοπισμό των ζητημάτων που κρίνεται απαραίτητο να μελετηθούν στα 

πλαίσια μιας μελέτης όπως η εκπονούμενη. 

• Το μέρος Β του παραδοτέου έχει ως τίτλο «To πλαίσιο αξιολόγησης των 

επενδύσεων πληροφορικής στο δημόσιο τομέα». Το μέρος αυτό περιέχει τη 

βασική μεθοδολογία στην οποία βασίζεται η παρούσα μελέτη σε σχέση με την 

αξιολόγηση διαφορετικών δημοσίων επενδύσεων πληροφορικής και 

παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο το πλέγμα δεικτών αξιολόγησης που 

αναπτύχθηκε σε οριστική μορφή στο πλαίσιο της μελέτης θα αξιοποιηθεί στο 

πλαίσιο της εκπόνησης συγκριτικής αξιολόγησης των επενδύσεων. 





2. ΜΕΡΟΣ Α: Προσδιορισμός της επίδρασης της αποδοτικότητας των 

επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής 

2.1. Εισαγωγή 

Η δημόσια διοίκηση, λόγω της αποσπασματικής και διαμελισμένης πολιτικής στο χώρο 

της ψηφιακής τεχνολογίας, δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να ανταποκριθεί ευέλικτα και 

να προσαρμόσει τη λειτουργία της στις διαδικασίες και στις προδιαγραφές που 

επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ενίσχυση της διείσδυσης των ΤΠΕ στο δημόσιο 

τομέα επιφέρει σημαντικά οφέλη στους πολίτες, οι οποίοι θα μπορούν να λαμβάνουν 

σύγχρονες υπηρεσίες ηλεκτρονικής μάθησης, τηλεϊατρικής, κ.ά. Τα επιθυμητά οφέλη 

είναι πολύπλευρα και μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: 

• Την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων μέσα από την 

παροχή κινήτρων και την κατάργηση των γραφειοκρατικών εμποδίων 

• Τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του κρατικού μηχανισμού και την 

ενίσχυση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα 

• Την άμεση ενίσχυση του ΑΕΠ μέσα από την αύξηση της δραστηριότητας των 

εταιριών του κλάδου ΤΠΕ 

• Τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε έναν από τους πιο δυναμικά 

αναπτυσσόμενους κλάδους παγκόσμια 

• Την καλλιέργεια ανθρώπινου δυναμικού υψηλών προδιαγραφών, ικανού να 

παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες που θα απευθύνονται σε ένα παγκόσμιο κοινό 

• Την ορθολογική και ουσιαστική αξιοποίηση των πόρων με τον πλέον 

αποτελεσματικό τρόπο 

• Την ενίσχυση και διάδοση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης 

• Την ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου 

• Την ενίσχυση εκπαίδευσης και εξειδικευμένης κατάρτισης με βάση τις 

παραγωγικές ανάγκες 

• Την ανάπτυξη βάσεων δεδομένων με πληροφορίες ευρωπαϊκού 

ενδιαφέροντος σε συνεργασία με ειδικούς ανά τομέα επιστήμονες, και 

• Την ανάπτυξη εξειδικευμένων συστημάτων για ΑμΕΑ. 





Οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν ένα μηχανισμό προς 

τη δημιουργία νέων τρόπων διεκπεραίωσης διαφόρων διαδικασιών, όπως για 

παράδειγμα την πληρωμή φόρων, την on-line αναζήτηση εργασίας κ.ά. 

Ακόμα, ο δημόσιος τομέας δεν έχει κεφαλαιοποιήσει πλήρως τις πιθανές προσφορές 

των ΤΠΕ. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις που εμφανίζονται λόγω της 

χρησιμοποίησης των ΤΠΕ στις δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων: 

- πρόκληση των χρηστών 

- απαίτηση για δημόσια υπευθυνότητα από το Κοινοβούλιο και τα ΜΜΕ 

- σημαντικά ζητήματα ασφάλειας που προκύπτουν από τη διανομή 

πληροφοριών 

- ανάγκη για καθολική και δίκαιη παροχή με διαφορετικούς τρόπους πρόσβασης 

στις διάφορες υπηρεσίες: π.χ.σε προσωπικό επίπεδο, στο τηλέφωνο ή online, 

απαιτώντας έτσι τις αντίστοιχες υπηρεσίες, καθώς επίσης και τις φτηνότερες 

online επιλογές. 

Οι προσδοκίες των πολιτών και η ανάγκη για αποδοτικότητα καθιστούν όλο και 

περισσότερο επείγον ο δημόσιος τομέας να βρει τους τρόπους που θα οδηγήσουν 

στην αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων και, στη συνέχεια, στην ανάδειξη και 

εκμετάλλευση των ωφελειών των ΤΠΕ. 

Μερικά τμήματα του δημοσίου τομέα έχουν ήδη ανταποκριθεί σε αυτήν την 

πρόκληση επιτυχώς και οι ΤΠΕ έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί για να αποκριθούν και να 

διαχειριστούν ενεργά τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών – 

όπως η online υποβολή φορολογικών δηλώσεων, που αποτελεί ένα πολύ 

χαρακτηριστικό παράδειγμα. 

Κρίσιμο για την κατανόηση του κατά πόσον οι ΤΠΕ είναι χρήσιμες για τις δημόσιες 

υπηρεσίες είναι η κατανόηση αρχικά του όρου «υψηλής ποιότητας δημόσιες 

υπηρεσίες». Η επικρατέστερη άποψη σχετικά με την ερμηνεία του όρου αφορά στο 

υψηλό επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών, ώστε να σημειωθεί βελτίωση στον τρόπο 

με τον οποίο οι δημόσιες υπηρεσίες παραδίδονται. Ωστόσο, πολλά ερωτήματα 

παραμένουν αναπάντητα. Παραδείγματος χάρη, οι πολίτες και οι εργαζόμενοι 

δημόσιων υπηρεσιών μπορούν να έχουν ενδεχομένως διαφορετικές απόψεις όσον 

αφορά στην ικανοποίηση των πολιτών, και πέρα από αυτό, ενδεχομένως να 

συνδέουν διαφορετικές προτεραιότητες με τα στοιχεία των υψηλής ποιότητας 

υπηρεσιών. Παραδείγματος χάρη, για κάποιους, σημαντικός δείκτης των υψηλής 





ποιότητας δημόσιων υπηρεσιών είναι η ικανοποίηση του προσωπικού, ενώ για άλλους 

είναι η αξία σε επίπεδο καθαρά εξοικονόμησης. 

2.2. Οφέλη των Επενδύσεων Πληροφορικής στο Δημόσιο Τομέα 

2.2.1. Η προσέγγιση της μελέτης σε σχέση με τα οφέλη 

Η αναλυτική διάκριση που διατρέχει το υπό ανάπτυξη πλαίσιο μέτρησης της 

παρούσας μελέτης έγκειται στην ευρέως αποδεκτή αντίληψη ότι η αποστολή των 

δημόσιων υπηρεσιών είναι τριπλή, καθώς αφορά στη διανομή τους στον: 

⇒ Χρήστη-φορολογούμενο: Η αναζήτηση για εξοικονόμηση πόρων μέσω 

δυναμικών, βασισμένων στην παραγωγικότητα, και συμφερόντων από 

οικονομική άποψη διαδικασιών. 

⇒ Χρήστη-καταναλωτή: η αναζήτηση για ποιοτικές υπηρεσίες που είναι 

δυναμικές, με επίκεντρο το χρήστη, εξατομικευμένες, που προσφέρονται 

ισότιμα σε όλους και μεγιστοποιούν την πληρότητα και την παρεχόμενη 

ασφάλεια. 

⇒ Χρήστη-πολίτη και ψηφοφόρο: η αναζήτηση για ορθή διακυβέρνηση μέσω 

ανοιχτών, διάφανων, αξιόπιστων, ευέλικτων και δημοκρατικών πρακτικών. 

Αντιστοίχως, είναι δυνατόν να εντοπιστούν τρεις ευρείες περιοχές αποτελεσμάτων/ 

επιπτώσεων που συνεισφέρουν στην αξία του δημοσίου: 

Εσωτερικές χρηματοοικονομικές και οργανωτικές επιπτώσεις, σχετικές με τη 

λειτουργικότητα των δημόσιων υπηρεσιών: περισσότερο (πιο αποδοτικά) 

λειτουργική δημόσια διοίκηση. 

Εξωτερικές κοινωνικές επιπτώσεις, σχετικές με τη χρήση των υπηρεσιών από 

πολίτες και επιχειρήσεις: καλύτερες υπηρεσίες και περισσότερες ευκαιρίες για 

πολίτες και επιχειρήσεις. 

Εξωτερικές κυβερνητικές επιπτώσεις, σχετικές με τον τρόπο σύναψης 

δημοσίων σχέσεων και τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων: ανοιχτή, 

διαφανής, αξιόπιστη, συνεργατική δημόσια διοίκηση. 

Τέλος, με κάθε μία από αυτές τις περιοχές επιπτώσεων, μπορούν να συσχετιστούν 

τρεις συναφείς βασικοί παράγοντες: 





‣ Αποδοτικότητα της δημόσιας διοίκησης, η οποία αντιστοιχίζεται στον άξονα 

της εσωτερικής απόδοσης. 

‣ Αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, η οποία αντιστοιχίζεται στον 

άξονα της εξωτερικής απόδοσης. 

‣ Καλή Διακυβέρνηση της δημόσιας διοίκησης, η οποία αντιστοιχίζεται στον 

κοινωνικοπολιτικό άξονα. 

Είναι ευρέως αποδεκτό και θεμιτό, η μέτρηση της αποδοτικότητας των επενδύσεων 

σε τεχνολογίες πληροφορικής στη δημόσια διοίκηση, να μην περιορίζεται σε αυστηρά 

μετρήσιμες επιπτώσεις, αλλά να περιλαμβάνει: 

Επιπτώσεις που αποτιμώνται άμεσα ή μπορούν να εκφραστούν με 

νομισματικούς όρους ως κόστος ευκαιρίας 

Επιπτώσεις που είναι περισσότερο έμμεσες και δεν μπορούν να 

αποδοθούν με νομισματικούς όρους. 

Η ολική αξία του δημοσίου που απορρέει από την παροχή ηλεκτρονικών δημόσιων 

υπηρεσιών, διασπάται στις αντίστοιχες συνιστώσες: 

⇒ Χρηματοοικονομική και Οργανωτική Αξία 

⇒ Αξία για τους πολίτες 

⇒ Πολιτική Αξία 

Για λόγους λογικής και γραφικής συμμετρίας έχουμε τρεις τύπους δημόσιων αξιών, 

καθένας από τους οποίους αντιστοιχίζεται στους τρεις βασικούς παράγοντες που 

επισημάνθηκαν και αναλύθηκαν προηγουμένως. 

Κάτι τέτοιο, ωστόσο, απαιτεί δύο πρόσθετες υποθέσεις: 

⇒ Ο άξονας εσωτερικής απόδοσης 

Η αυξημένη αποδοτικότητα που απορρέει από την προσφορά των υπηρεσιών 

ηλεκτρονικά, με την υποστήριξη των απαραίτητων οργανωτικών αλλαγών, γεννά 

χρηματοοικονομική αξία, μέσω της παραγωγής μετρήσιμων οικονομικών κερδών – 

τόσο σε όρους άμεσα αποτιμώμενου οφέλους, όσο και οφέλους που μπορεί να 

ποσοτικοποιηθεί ως κόστος ευκαιρίας. Οι αυξημένες πρόσοδοι παράγουν άμεσα 

μετρήσιμα οφέλη σε όρους ταχύτητας και ποσότητας. Η βελτίωση της 

αποδοτικότητας, μέσω ταχύτερης και φθηνότερης ανάλυσης των δεδομένων πολιτών 





και επιχειρήσεων, μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή νέων φορολογικών εσόδων. 

Τέλος, νέα έσοδα παράγονται και από την προσφορά νέων υπηρεσιών, με ανταμοιβή 

για το χρήστη. Η πλειοψηφία των υπολοίπων επιπτώσεων εκφράζεται σε όρους 

εξοικονόμησης χρηματοοικονομικών πόρων. Τα οφέλη που αποτιμώνται κατ’ αυτόν 

τον τρόπο είναι αυτά που επιτρέπουν στο παραγόμενο προϊόν να διανεμηθεί σε 

χαμηλότερο κόστος. Τα τυπικά χρηματοοικονομικά οφέλη που διαρκούν σε βάθος 

χρόνου, προκαλούν μείωση του κόστους, ως αποτέλεσμα: της αυτοματοποίησης των 

διαδικασιών, της μείωσης των απαιτούμενων μετακινήσεων του προσωπικού των 

δημόσιων υπηρεσιών και των οικονομιών κλίμακας από τα κόστη συντήρησης. 

Ένας δεύτερος τύπος αποτιμώμενου οφέλους είναι τα κέρδη σε «Ισοδύναμο πλήρους 

απασχόλησης Προσωπικού» (FTE) ως αποτέλεσμα της μείωσης του φόρτου εργασίας, 

του χρόνου διεξαγωγής των εργασιών, των λαθών και της ανάγκης αναθεωρήσεων. 

Αυτός ο τύπος οφέλους απορρέει από τη μείωση του κόστους συναλλαγών και την 

αναδιοργάνωση. Οι επιπτώσεις που σχετίζονται άμεσα με συναλλαγές, μπορούν να 

προσεγγιστούν ποσοτικά, πολλαπλασιάζοντας το κόστος που εξοικονομείται ανά 

συναλλαγή με το δυνητικό αριθμό των συναλλαγών. Έτσι, το μέγεθός τους εξαρτάται 

άμεσα από την απορρόφηση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Η δεύτερη πηγή 

εξοικονόμησης κόστους είναι η οργανωτική, μέσω της αναδιοργάνωσης των 

εσωτερικών διοικητικών διαδικασιών – που έρχεται ως επακόλουθο της 

αυτοματοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών. Ο τελευταίος αυτός παράγοντας μπορεί 

να μετρηθεί, για παράδειγμα, μέσω της εξοικονόμησης του εργατικού κόστους και 

του κόστους προμηθειών, που συνεπάγεται η αποδοτικότερη διοίκηση των δημόσιων 

υπηρεσιών. 

Ο βαθμός άμεσης αποτίμησης των κερδών σε FTE δεν είναι, ωστόσο, μεγάλος καθότι 

εξαρτάται από το αν το πλεονάζον προσωπικό θα αφαιρεθεί από τον προϋπολογισμό 

ή όχι. Αν δεν αφαιρεθεί, τότε το FTE μπορεί να θεωρηθεί και να μετρηθεί ως κόστος 

ευκαιρίας, δηλαδή ως η αξία νέων δραστηριοτήτων που μπορούν να αναληφθούν 

(μέσω ανακατανομής του προσωπικού) λόγω των βελτιώσεων στην παραγωγικότητα, 

και οι οποίες ειδάλλως δεν θα υλοποιούνταν ή θα υλοποιούνταν σε χαμηλότερο 

επίπεδο ποιότητας. Ουσιαστικά, τα μη άμεσα μετρήσιμα κέρδη σε FTE, μπορούν να 

ειδωθούν και ως μελλοντικά εκπιπτόμενα κόστη, καθώς τα κέρδη σε παραγωγικότητα 

θα ελαττώσουν τις ανάγκες πρόσληψης νέου προσωπικού. 

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί η περίπτωση της Ιταλικής 

Εφορίας η οποία ως αποτέλεσμα του έργου «Tax online» (το αντίστοιχο 





TAXIS/TAXISNET που αναπτύσσεται στη χώρα μας), προέβη σε κλείσιμο δεκατριών 

τοπικών υπηρεσιών (εξοικονομώντας έτσι από ενοίκια και λοιπά κόστη), οι οποίες ως 

αρμοδιότητα είχαν την παραδοσιακή διεκπεραίωση εγγράφων και την εισαγωγή 

στοιχείων στο σύστημα, και απασχολούσαν 6.000 εργαζομένους. Αποτέλεσμα των 

διαπραγματεύσεων με τα σωματεία εργαζομένων, ήταν ένα μέρος των εργαζομένων 

να μεταφερθεί σε άλλες υπηρεσίες και ένα άλλο να προβεί σε πρόωρη 

συνταξιοδότηση. Επιπλέον, ως αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης της φορολογίας, 

για κάθε 1.000 εργαζόμενους που βγαίνουν στη σύνταξη, χρειάζεται η πρόσληψη 500 

μόνο νέων εργαζομένων. Έτσι, τα παραγόμενα οφέλη από την εισαγωγή του 

ηλεκτρονικού συστήματος φορολογίας είναι τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και 

μακροπρόθεσμα αλλά και διττής φύσεως, αφού εκφράζονται τόσο ως άμεσα 

αποτιμώμενο όφελος όσο και ως κόστος ευκαιρίας. Στην Ελλάδα δυστυχώς ελάχιστα 

είναι τα παραδείγματα που παρουσιάζεται το παραπάνω φαινόμενο. Η πορεία όμως 

των πραγμάτων και η αυξημένη ανταγωνιστικότητα ακόμα και μεταξύ των χωρών της 

Ε.Ε. αναμένεται να οδηγήσει σύντομα και την Ελληνική Κυβέρνηση στη λήψη 

αποφάσεων αντίστοιχων με αυτές της Ιταλικής. 

Η αποδοτικότητα, ωστόσο, έχει και μια πιο ποιοτική πλευρά που ανακλάται σε δύο 

περιοχές επιπτώσεων, τις «καλύτερες οργανωτικές δομές και αρχιτεκτονικές 

πληροφορικής» και τους «καλύτερα υποκινούμενους δημόσιους υπαλλήλους», που 

συμβάλλουν μερικώς μόνο στην παραγωγή της αυστηρά μετρήσιμης 

χρηματοοικονομικής αξίας, αλλά γεννούν σημαντική αξία για την οργάνωση των 

δημόσιων υπηρεσιών. 

Οι επιπτώσεις της επιχειρησιακής αποδοτικότητας συμβάλλουν, επίσης, ουσιαστικά 

στα μετρήσιμα αποτελέσματα που ονομάζουμε Χρηματοοικονομική Αξία, αλλά 

παράγουν και πιο εκτεταμένα οφέλη που δεν μπορούν να αποτιμηθούν. Υπό αυτήν 

την άποψη, και μέσω ποιοτικής αποτίμησης, είναι δυνατόν να μετρηθεί το πώς ένα 

δεδομένο έργο /επένδυση πληροφορικής συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στα ακόλουθα 

αποτελέσματα: 

• Αναδιοργάνωση διαδικασιών και τυποποίηση 

• Ορθολογική οργάνωση των υποδομών Πληροφορικής (που οδηγεί τελικά 

στην εξοικονόμηση του κόστους προμηθειών πληροφορικής) 

• Καινοτομία διαδικασιών/ υπηρεσιών 

• Βελτιωμένος σχεδιασμός και διαμόρφωση στρατηγικών 

• Διοικητική απλοποίηση 





• Αποκέντρωση 

Πρέπει να τονισθεί ότι, μέσα από αυτή την ομάδα επιπτώσεων, είναι δυνατόν να 

προσεγγιστούν τα ποιοτικά οφέλη που απορρέουν από οριζόντια έργα υποδομών (για 

παράδειγμα οι ηλεκτρονικές ταυτότητες), τα οποία συνήθως εισάγονται και 

διαχειρίζονται σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης–επιπτώσεις που θα παραλείπονταν αν 

γινόταν θεώρηση μόνο των μετρήσιμων οικονομικών ωφελειών. Επιπλέον, τα 

ποιοτικά κέρδη σε αποδοτικότητα μπορούν να επιδράσουν έμμεσα και θετικά στον 

τρόπο που ουσιαστικά προσλαμβάνεται η αποδοτικότητα. Καταρχάς, η 

αποδοτικότητα σε χρόνο και η δυνατότητα προσφοράς νέων υπηρεσιών ως 

συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων παλαιότερων υπηρεσιών (υπηρεσίες μιας στάσης, 

που καθίστανται δυνατές μέσω της διαλειτουργικότητας) συνεπάγονται τη μείωση 

των χρόνων αναμονής και τη βελτίωση της ευκολίας και της άνεσης πολιτών και 

επιχειρήσεων. Υπό αυτήν την άποψη, τέτοια αποτελέσματα μπορούν να ληφθούν ως 

δείκτες για τη μείωση της γραφειοκρατίας, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση της αξίας 

που προσλαμβάνουν οι πολίτες (ικανοποίηση) και τη βελτίωση του επιχειρησιακού 

περιβάλλοντος. 

Η βελτίωση της εσωτερικής διοικητικής ικανότητας που επιτυγχάνεται μέσω της 

αποδοτικότητας βοηθά επίσης στη διαμόρφωση καλύτερων και πιο περιεκτικών 

πολιτικών, επιδρώντας έτσι έμμεσα στην κοινωνικο-οικονομική συνοχή. Τέλος, η 

οργανωτική αποδοτικότητα συνεισφέρει στα κριτήρια της καλής διακυβέρνησης. Αυτά 

αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα από τα πολλά πιθανά σύνθετα αποτελέσματα 

που αναφέρθηκαν πρωτύτερα. 

Άλλες ποιοτικές επιπτώσεις που μπορούν να επιτευχθούν μέσω των επενδύσεων 

πληροφορικής αφορούν στις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα 

και, μεταξύ άλλων, αφορούν: 

• Τη βελτίωση του αντικειμένου εργασίας 

• Τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας 

• Την ευελιξία της εργασίας (συμπεριλαμβανομένης της τηλε-εργασίας) 

Όλες αυτές οι επιπτώσεις συμβάλλουν στην αύξηση του ενδιαφέροντος του να 

δουλεύει κανείς στο δημόσιο, ως προς το ότι δίνεται η δυνατότητα στους δημόσιους 

υπαλλήλους να φέρνουν πλήρως εις πέρας τα καθήκοντα τους ως «εργαζόμενοι στη 

γνώση». Κάτι τέτοιο θα διασφάλιζε τη μελλοντική δυνατότητα των δημόσιων 

υπηρεσιών να προσελκύουν τους ειδικούς που θα χρειαστούν κατά το χειρισμό των 





νέων προκλήσεων για δυναμική συμβολή στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και 

την καινοτομία. 

⇒ Ο άξονας της εξωτερικής απόδοσης 

Η βελτιωμένη αποδοτικότητα της κυβερνητικής δράσης, ως αποτέλεσμα των 

επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής, θα πρέπει να αυξάνει καθώς διανέμεται σε 

πολίτες και επιχειρήσεις. Η μείωση του κόστους συναλλαγής πολιτών και 

επιχειρήσεων με το δημόσιο, δηλαδή το κόστος της γραφειοκρατίας, μπορεί να 

αποτιμηθεί εύκολα με χρηματικούς όρους (εξοικονόμηση από αλληλογραφία, 

μετακινήσεις, λοιπά κόστη) αλλά και με πιο άμεσο τρόπο, σε όρους του κόστους 

ευκαιρίας του εξοικονομούμενου χρόνου. Από την άλλη πλευρά, η μείωση των 

χρόνων αναμονής και η απλοποίηση των απαιτήσεων κατά τη συναλλαγή με τις 

δημόσιες υπηρεσίες, θα έχουν επίπτωση στην προσλαμβανόμενη ποιότητα των 

δημόσιων υπηρεσιών και την ολική ικανοποίηση των χρηστών. Η ίδια λογική ταιριάζει 

και σε περιπτώσεις άλλων ειδών προστιθέμενης αξίας για τους πολίτες (άνεση, 

πρόσβαση, ακριβέστερη πληροφόρηση κλπ.) που μετριούνται έμμεσα, αποτιμώντας 

τις νέες ευκολίες/ ευκαιρίες που ανακύπτουν από την διάθεσή τους ηλεκτρονικά, ή 

άμεσα από έρευνες ικανοποίησης των χρηστών. Αυτή η αύξηση στην ακριβή και την 

προσλαμβανόμενη ποιότητα των δημόσιων υπηρεσιών, γεννά επίσης Αξία για τους 

Πολίτες των Οργανισμών, όπως κάνει και η δυνατότητα καλύτερης πρόσβασης σε 

ευκαιρίες μέσω της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών – ειδικά σε όρους ισότιμης 

πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες (και δεδομένου ότι η παροχή μέσων 

πολλαπλών καναλιών και οι λοιπές πολιτικές διασφαλίζουν την προσβασιμότητα και 

μειώνουν το ψηφιακό χάσμα). 

⇒ Ο κοινωνικοπολιτικός άξονας 

Τέλος, μέσω ακριβούς, ενημερωμένης, εύκολα προσβάσιμης και κατανοητής 

πληροφόρησης και μέσω ηλεκτρονικών διαδραστικών εργαλείων, η δημόσια διοίκηση 

μπορεί να γίνει πιο ανοιχτή και διαφανής. Το έργο της γίνεται πιο αξιόπιστο, κάτι που 

σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της συμμετοχής των πολιτών, του επιχειρηματικού 

κόσμου και των εθελοντών, παράγει Πολιτική Αξία για τις επενδύσεις σε τεχνολογίες 

πληροφορικής. Η αξία αυτή χαρακτηρίζεται ως «Πολιτική», καθώς ο όρος ταιριάζει 

καλύτερα από εναλλακτικούς (π.χ. «Συμμετοχική») που μπορούν να πηγάσουν από 

ευρύτερες και κυρίως συμβολικές επιπτώσεις, όπως η ορθή διακυβέρνηση – της 





οποίας η συμμετοχή αποτελεί σημαντική συνιστώσα, μαζί όμως με τη διαφάνεια, την 

αξιοπιστία και τη, βάσει συνεργασίας, διαχείριση των δημοσίων υποθέσεων. 

Τα πλεονεκτήματα και οφέλη που προκύπτουν από τις επενδύσεις πληροφορικής στο 

δημόσιο τομέα λοιπόν έχουν αντίκτυπο τόσο στον τελευταίο, όσο και στον πολίτη και 

τη σύγχρονη επιχείρηση που υιοθετεί τις ΤΠΕ και τις χρησιμοποιεί. Μία 

συγκεντρωτική απεικόνιση φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα, η οποία και αναλύεται 

στη συνέχεια. 

Οφέλη των επενδύσεων πληροφορικής: 

Ωφελούμενοι 

Είδος 

Άμεσα οικονομικά 

οφέλη 

Άλλα άμεσα οφέλη 

Έμμεσα οφέλη 

Δημόσιος τομέας 

1) Μείωση κόστους: 

απελευθέρωση των πόρων 

για τη δημόσια και ιδιωτική 

καινοτομία αυξανόμενη αξία 

των προϊόντων και των 

υπηρεσιών 

3) Συνολικά οφέλη από 

την επένδυση: επίτευξη 

συμπράξεων στα πλαίσια 

παροχής υπηρεσιών, 

διευκόλυνση της διανομής 

και της 

επαναχρησιμοποίησης των 

δεδομένων για περισσότερο 

δυναμική παροχή υπηρεσιών, 

προώθηση της online 

πρόσβασης 

5)Ενίσχυση της 

νομιμότητας: ενίσχυση της 

ασφάλειας και της 

εμπιστοσύνης σε συνολικό 

επίπεδο, εκσυγχρονισμός και 

του δημόσιου τομέα, 

δικαιοσύνη, αύξηση της 

δυνατότητας ανταπόκρισης, 

υπευθυνότητα και 

συμμετοχή 

Πολίτες και επιχειρήσεις 

2) Μείωση φόρτου: 

διευκόλυνση στη διοίκηση, 

παροχή υψηλότερου επιπέδου 

και γρηγορότερων 

υπηρεσιών, αποταμίευση 

χρόνου και χρημάτων, 

ισότητα 

4) Αύξηση της 

ικανοποίησης του χρήστη: 

παροχή της υπηρεσίας 24/7; 

ενίσχυση της εξατομίκευσης 

και βελτίωση της ποιότητας 

των υπηρεσιών, της 

δυνατότητας πρόσβασης και 

της ισότητας, ασφάλεια, 

διαφάνεια και δυνατότητα 

επιλογής 

6) Ενίσχυση της 

ανάπτυξης: βελτίωση του 

επιχειρησιακού 

περιβάλλοντος, δημιουργία 

μιας κοινωνίας πληροφοριών, 

ανάπτυξη υποδομών για 

ασφαλείς και αξιόπιστες 

συναλλαγές 





Οι παραπάνω τρεις τύποι οφελών είναι συμπληρωματικοί και όχι αμοιβαία 

αποκλειόμενοι. Παραδείγματος χάρη, η εξασφάλιση ασφαλών online συναλλαγών 

είναι ένα μη οικονομικό όφελος από την άποψη της βελτίωσης της ικανοποίησης 

χρηστών, αλλά μπορεί επίσης να προωθήσει τη γενική εμπιστοσύνη και επομένως να 

είναι ένα έμμεσο όφελος. Ο τύπος οφέλους στον οποίο κάποιος μπορεί να επιθυμήσει 

να εστιάσει εξαρτάται από το χρονοδιάγραμμα, το σκοπό της ανάλυσης (δηλ. για τις 

αποφάσεις επένδυσης ή για το μάρκετινγκ των online υπηρεσιών), και το επίπεδο 

λήψης απόφασης. Στη συνέχεια διακρίνουμε τους τρεις ευρείς τύπους οφελών: άμεσο 

οικονομικό, άμεσο μη οικονομικό και έμμεσο. 

2.2.2. Άμεσα Οικονομικά Οφέλη 

Τα οικονομικά οφέλη, είτε πρόκειται για τους πολίτες είτε για τις επιχειρήσεις και την 

κυβέρνηση, είναι τα πιο άμεσα οφέλη και για τους υπεύθυνους για τη λήψη 

αποφάσεων αποτελούν τη βάση για τον υπολογισμό της απόδοσης των επενδύσεων 

(ROI). 

2.2.2.1. Οφέλη για τους Πολίτες και τις Επιχειρήσεις 

Τα άμεσα οικονομικά οφέλη στους χρήστες των ηλεκτρονικών πληροφοριών και 

υπηρεσιών έχουν τη μορφή αποταμίευσης χρόνου και χρημάτων κατά τη διαδικασία 

εύρεσης και χρησιμοποίησης της δημόσιας πληροφορίας και των υπηρεσιών, καθώς 

και της μείωσης του διοικητικού φορτίου λόγω της απλοποίησης ή ακόμη και του 

περιορισμού των διαδικασιών και των απαιτήσεων. 

Οι δαπάνες που οι κυβερνητικοί κανονισμοί επιβάλλουν στους πολίτες και τις 

επιχειρήσεις εμπίπτουν γενικά σε τρεις κατηγορίες (Deloitte, 2004): 

1. Εύρεση των κανονισμών με τους οποίους πρέπει κανείς να συμμορφωθεί. 

2. Κατανόηση της σημασίας των κανονισμών αυτών και προσδιορισμός του 

τρόπου συμμόρφωσης με αυτούς 

3. Συμμόρφωση με τους κανονισμούς. 

Η τελευταία κατηγορία είναι χαρακτηριστικά η μεγαλύτερη δαπάνη από την άποψη 

των άμεσων δαπανών, όσον αφορά στη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών, τη 

συμπλήρωση των κατάλληλων εντύπων και την επαφή με τις δημόσιες υπηρεσίες. 





Στο σημείο αυτό υπενθυμίζουμε τις χρονικές καθυστερήσεις και την αβεβαιότητα που 

αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα, χαρακτηριστικό για την παροχή πληροφοριών 

και απαντήσεων στα διάφορα αιτήματα. Σύμφωνα με μια έρευνα του ΟΟΣΑ για τις 

μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) σε 10 χώρες, οι ΜΜΕ ξόδεψαν κατά μέσον όρο 

σχεδόν 27.500$ ετησίως, ή περίπου 4 τοις εκατό του ετήσιου κύκλου εργασιών, ώστε 

να ανταποριθουν στις διοικητικού χαρακτήρα απαιτήσεις για φόρους και στους 

κανονισμούς για την απασχόληση και το περιβάλλον, το οποίο ερμηνεύεται ως ένα 

μέσο κόστος 4.000$ ανά υπάλληλο (ΟΟΣΑ 2001). Αυτά τα συμπεράσματα 

επιβεβαιώνονται από μια μελέτη αμερικανικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (SBA) που 

έδειξε ότι το κόστος των αμερικανικών ομοσπονδιακών κανονισμών αγγίζει συνολικά 

τα 1,1 τρισεκατομμύρια δολλάρια και το κόστος ανά υπάλληλο για όλες τις εταιρίες 

ήταν 5.663$. 

Κατά συνέπεια, η διοικητική απλοποίηση είναι απαραίτητη όλο και περισσότερο στις 

κυβερνητικές ημερήσιες διατάξεις, και οι μηχανισμοί ΤΠΕ διαδραματίζουν έναν 

σημαντικό ρόλο. Μια έρευνα του 2001 που πραγματοποιήθηκε από τον ΟΟΣΑ 

αποκάλυψε ότι 26 από τις 28 χώρες που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη, είχαν 

περιλάβει τις επενδύσεις σε έργα πληροφορικής ως στοιχείο της στρατηγικής τους για 

να μειώσουν το διοικητικό φορτίο (ΟΟΣΑ, 2003). 

Παραδείγματα μέσα από τα οποία είναι εμφανής η μείωση διοικητικού φόρτου μέσω 

της απλούστευσης της ηλεκτρονικής διεπαφής περιλαμβάνουν τα ηλεκτρονικά 

καταστήματα, τις διαδικτυακές πύλες και τους Web-based καταλόγους. 

Παραδείγματος χάριν, το Μεξικό έχει καθιερώσει έναν "ομοσπονδιακό κατάλογο 

διατυπώσεων και υπηρεσιών" στο διαδίκτυο. Ο κατάλογος επιτρέπει στους χρήστες 

να λάβουν όλες τις επιχειρησιακές φόρμες on-line και να πραγματοποιήσουν 

ηλεκτρονικά συναλλαγές με το Υπουργείο οικονομίας. Μια γνωμοδοτική υπηρεσία 

είναι διαθέσιμη για να βοηθάει τους χρήστες. Παράλληλα, ο κατάλογος απλοποιεί την 

πρόσβαση των χρηστών στους κανονισμούς συμβάλλοντας στην καλύτερη 

κατανόηση που απαιτείται από αυτούς. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η αμερικανική 

πύλη Business.gov, που βοηθά τις επιχειρήσεις στην εύρεση, την κατανόηση και τη 

συμμόρφωση με τους νόμους και τους κανονισμούς καθώς επίσης και την εύρεση, τη 

συμπλήρωση και την υποβολή φορμών και τη διεξαγωγή οικονομικών συναλλαγών. 

Η αποτελεσματική χρήση των πληροφοριών μπορεί επίσης να επιτρέψει στις 

κυβερνήσεις να αποβάλουν κάποιες υποχρεώσεις των πολιτών. Παραδείγματος χάρη, 

μέσω της επαναχρησιμοποίησης των υπαρχόντων στοιχείων, η Νέα Ζηλανδία και οι 





περισσότερες από τις Σκανδιναβικές Χώρες έχουν αποβάλει την απαίτηση για τους 

περισσότερους εργαζομένους να υποβάλουν ετήσιες φορολογικές δηλώσεις. Αντ' 

αυτού, η κυβέρνηση παρέχει μια φόρμα για την έγκριση κάθε χρήστη, 

χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες πληροφορίες από τις δημόσιες βάσεις δεδομένων. 

Μια προσέγγιση για τη μέτρηση του οφέλους που αφορά στη μείωση του φόρτου 

είναι η χρήση των υφιστάμενων ρυθμιστικών μεθοδολογιών ανάλυσης. Τέτοιες 

μεθοδολογίες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στις χώρες όπως οι Ηνωμένες 

Πολιτείες, η Δανία κ.ά. για να παράξουν έναν τρόπο εστίασης στα ευρύτερα 

οικονομικά οφέλη (από την άποψη του χρόνου και των χρημάτων). Παραδείγματος 

χάρη, οι Κάτω Χώρες προσμετρούν το φόρτο εργασίας μέσω ενός τυποποιημένου 

προτύπου δαπανών που υπολογίζει ότι οι επιχειρήσεις επιβαρύνονται κατά 16,3 

δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε διοικητικά έξοδα και ότι οι πολίτες επιβαρύνονται 

κατά 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ και 112 εκατομμύρια ώρες ετησίως. Έχουν θέσει 

λοιπόν έναν στόχο μιας καθαρής μείωσης κατά 25% στο συνολικό φόρτο εργασίας 

μέχρι το τέλος του 2007 και υπολογίζεται πως έχει ήδη επιτευχθεί αποταμίευση 10 

εκατομμυριών σε ετήσιο επίπεδο, λόγω της χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής στη 

δημόσια διοίκηση. 

2.2.2.2. Οφέλη για τη Δημόσια Διοίκηση 

Η οικονομική αποταμίευση στη δημόσια διοίκηση μπορεί να διακριθεί σε δύο τομείς. 

Ο πρώτος τομέας αφορά στα οφέλη που απορέουν απο μια απλουστευμένη και 

αυτοματοποιημένη διεπαφή με τους χρήστες. Για τη μείωση των δαπανών ωστόσο, 

έχει γίνει σαφές ότι οι χρήστες θα πρέπει να πειστούν να μεταναστεύσουν από τους 

παραδοσιακούς τρόπους στις νέες ηλεκτρονικές μεθόδους, όπως αυτές διατίθενται 

(και ανάλογα σε κάθε περίπτωση με τον δεδομένο χρήστη ή/και υπηρεσία). 

Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις στη μέτρηση του αντίκτυπου στην εσωτερική 

αποδοτικότητα της δημόσιας διοίκησης αφορά στην επεξεργασία των πιθανών 

δαπανών και των κερδών των πρόσθετων οργανωτικών αλλαγών, στη βελτίωση των 

διαδικασιών και τη διείσδυση των υπηρεσιών. Αυτός είναι ένας σημαντικός 

παράγοντας που πρέπει να εξεταστεί και στις μεμονωμένες αλλά και στις συνολικές ή 

συγκριτικές αξιολογήσεις. 

Καθώς η οικονομική αποταμίευση είμαι το περισσότερο άμεσα μετρήσιμο όφελος, οι 

φορολογικές υπηρεσίες, με τη μεγάλη δυνατότητά τους για διοικητική αποταμίευση 

προς όφελος της δημόσιας διοίκησης μέσω της αυτοματοποίησης, είναι λογικό να 





τοποθετούνται μεταξύ των πρώτων και περισσότερων προηγμένων υπηρεσιών που 

αναπτύσσονται on-line. 

2.2.3. Άμεση μη οικονομικά οφέλη 

Τα άμεσα μη οικονομικά οφέλη στους χρήστες των ηλεκτρονικών πληροφοριών και 

υπηρεσιών λαμβάνουν τη μορφή της ποιότητας υπηρεσιών, της πρόσβασης στις 

πληροφορίες και της εμπιστοσύνης. Τέτοια οφέλη είναι πραγματικά, αλλά 

δυσκολότερο να απαριθμηθούν από τα άμεσα οικονομικά οφέλη που αναφέρθηκαν 

παραπάνω. Εν τούτοις, είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητά τα μη οικονομικά οφέλη 

προκειμένου να υπάρξει σωστός χειρισμός και καλύτερη εκμετάλλευσή τους. 

2.2.3.1. Οφέλη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις 

Ο βαθμός ικανοποίησης των χρηστών ενσωματώνει τα στοιχεία της δυνατότητας 

πρόσβασης, της ευκολίας, της ακρίβειας, της ταχύτητας και του κόστους. Η ποιότητα 

υπηρεσιών μπορεί να βελτιωθεί και υπάρχει δυνατότητα παροχής περισσότερο 

εξατομικευμένων υπηρεσιών μέσω της χρήσης των ΤΠΕ. Το ηλεκτρονικό 

ταχυδρομείο, οι πύλες, και οι καλύτερες τεχνολογίες αναζήτησης που βρίσκονται στο 

διαδίκτυο έχουν τη δυνατότητα να κάνουν την πρόσβαση στις πληροφορίες και τις 

υπηρεσίες ευκολότερες και πιό διαισθητικές, χωρίς οποιαδήποτε εξειδικευμένη γνώση 

που απαιτείται εκ μέρους των χρηστών. Αλλά η ποιότητα υπηρεσιών είναι μόνο ένα 

στοιχείο στον καθορισμό της ικανοποίησης χρηστών. Η ικανοποίηση των χρηστών 

είναι πιθανό να διαμορφωθεί από ένα ευρύ φάσμα των παραγόντων: 

- Εξυπηρέτηση πολιτών: Μελέτες τονίζουν ότι ο τρόπος που οι χρήστες 

εξυπηρετούνται ακολουθεί στην κατάταξη των στοιχείων από τα οποία εξαρτάται η 

ικανοποίησή τους, μετά από την ποιότητα και την τιμή του προϊόντος 

- Πληροφορίες: Υπάρχει άμεσος συσχετισμός μεταξύ της ικανοποίησης από τις 

διάφορες υπηρεσίες και της καλ΄ς και ορθής ενημέρωσης που θεωρούν ότι έχουν οι 

χρήστες. 

- Δικαιοσύνη: Οι χρήστες είναι πρόθυμοι να αναθεωρήσουν τις προσδοκίες τους εφ' 

όσον θεωρούν ότι αντιμετωπίζονται δίκαια. Ανάλογης σπουδαιότητας είναι και η 

δυνατότητα για ανατροφοδότηση. 





- Επιλογή: Υπάρχουν κάποια στοιχεία σχετικά με το γεγονός ότι ενισχυμένα επίπεδα 

επιλογής μπορούν να ωθήσουν την ικανοποίηση των χρηστών, ακόμα κι αν κάτι 

τέτοιο δεν ασκεί μεγάλη επίδραση στην έκβαση των υπηρεσιών. 

Το αμερικανικό ομοσπονδιακό portal, FirstGov.gov, παραδείγματος χάρη, επιδιώκει να 

βελτιώσει την ικανοποίηση των χρηστών επικεντρώνοντας περισσότερο στο χρήστη. 

Συλλέγει συνεχώς στατιστικές όσον αφορά στον αριθμό των επισκεπτών, τη 

συχνότητα με την οποία επισκέπτεται ο χρήστης τις σελίδες (ή όχι), και τους πιό 

κοινούς όρους αναζήτησης, προκειμένου να γίνει καλύτερα κατανοητό ποιος 

χρησιμοποιεί την πύλη και για ποιο σκοπό. Μέσω της ιστοσελίδας διεξάγεται μια 

έρευνα σχετικά με την ικανοποίηση των πολιτών. 


Οι κυβερνήσεις, μέσω των επενδύσεων πληροφορικής, επιδιώκουν όλο και 

περισσότερο να στρέψουν την προσοχή των προγραμμάτων τους προς τη βελτίωση 

της απόδοσης του δημόσιου τομέα. Η εστίαση στις γενικές εκβάσεις δημιουργεί 

επιχειρήματα για τις θεμελιώδεις οριζόντιες πρωτοβουλίες, που είτε επιτρέπουν την 

ευρύτερη παροχή υπηρεσιών, όπως στην περίπτωση της ηλεκτρονικής επικύρωσης 

και των ψηφιακών υπογραφών, είτε από τις οποίες απορρέουν οφέλη συνολικά. Η 

δυνατότητα για παροχή ανάλογων υπηρεσιών σε κοινές ομάδες χρηστών μπορεί και 

πρέπει να οδηγήσει στην ευρύτερη χρήση των υπηρεσιών δεδομένου ότι οι 

πληροφορίες για τους χρήστες είναι περισσότερο εξατομικευμένες και επομένως οι 

υπηρεσίες παρέχονται με αποδοτικότερο τρόπο. 

Τα οφέλη των ΤΠΕ πρέπει να καλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερους χρήστες. 

Δεκαεννέα (19) από τις εικοσιπέντε (25) χώρες της ΕΕ ανέφεραν την αυξανόμενη 

"πρόσβαση" ως σημαντικότερη προτεραιότητά τους για τα έτη 2002 ως 2003. Ο 

κίνδυνος ότι θα ωφεληθούν μόνο εκείνοι που έχουν ήδη πρόσβαση στις ΤΠΕ και τη 

γνώση που παρέχουν είναι όντως υπαρκτός. Αυτό το ενδεχόμενο έχει ήδη τεθεί υπό 

τον όρο της "ψηφιακής διαίρεσης" (το χάσμα μεταξύ εκείνων που κατέχονται από τις 

απαραίτητες δεξιότητες και έχουν πρόσβαση στις ΤΠΕ και το Διαδίκτυο και εκείνων 

που δεν διαθέτουν τέτοιες δυνατότητες), τόσο σε επίπεδο χωρών όσο και σε επίπεδο 

διαφορετικών πληθυσμών μέσα σε μία χώρα. Δεδομένου ότι αυτό το χάσμα στενεύει 

σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ, οι κυβερνήσεις που θέλουν να παρέχουν ηλεκτρονικές 

υπηρεσίες με επίκεντρο τον πολίτη δίκαια θα πρέπει να εξετάσουν τα θέματα της 

φυσικής πρόσβασης και της δυνατότητας απόκτησης των δεξιοτήτων και να 





ερευνήσουν επίσης το βαθμό στον οποίο οι online υπηρεσίες που προσφέρονται 

παρέχουν ένα ισχυρό κίνητρο για τα άτομα και τις επιχειρήσεις όσον αφορά στη 

χρήση του Διαδικτύου. Μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, ένα αυξανόμενο ποσοστό του 

πληθυσμού έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο αλλά σε πολλές περιπτώσεις, εκείνοι που 

κάνου συχνότερη χρήση των δημόσιων υπηρεσιών ανήκουν στην κατηγορία που 

εμφανίζονται λιγότερο ή και ελάχιστα ικανοί να έχουν πρόσβαση και να 

χρησιμοποιήσουν στο Διαδίκτυο ή τις online υπηρεσίες. Ιδιαίτερα αισθητή είναι η 

ένταση μεταξύ της επιθυμίας να ανοιχτούν νέα κανάλια προκειμένου να βελτιωθούν η 

αποτελεσματικότητα και η ποιότητα και της ανάγκης να διατηρηθούν οι παραδοσιακές 

μέθοδοι για λόγους δικαιοσύνης και αποτελεσματικότητας. Στην πραγματικότητα, και 

τα παραδοσιακά και τα ηλεκτρονικά κανάλια παροχής υπηρεσιών χρησιμοποιούν 

κοινές πηγές πληροφοριών που επιτρέπουν στους χρήστες να κινηθούν. Οι 

ηλεκτρονικές υπηρεσίες για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μπορούν επίσης να 

χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τους παραδοσιακούς τρόπους, όπως τη 

δυνατότητα των δημοσίων υπαλλήλων να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, ειδικά 

εργαλεία και φόρμες. 

Η αυστραλιανή κυβέρνηση ακολουθεί μία στρατηγική για πολυδιαυλική παροχή 

υπηρεσιών που εστιάζει σε ένα σύστημα με στόχο να βελτιώσει τη ροή των στοιχείων 

και το συντονισμό για όλους τους τύπους υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το πώς 

παρέχονται. Ένας χρήστης μπορεί επομένως να αναζητήσει πληροφορίες για μια 

υπηρεσία στο διαδίκτυο, να έρθει σε επαφή με ένα κέντρο κλήσης θέτοντας 

συγκεκριμένα ερωτήματα και να πάει στον κατάλληλο χώρο για μια τελική 

συναλλαγή, μια σειρά διαδικασιών βασισμένη στη συνεχή πρόσβαση σε ένα κοινό 

σύνολο στοιχείων. 

Ωστόσο, δεν πρέπει να υπάρχει υποχρέωση των χρηστών να υιοθετήσουν τα νέα 

κανάλια ψηφιακών υπηρεσιών μέσω του αποκλεισμού της πρόσβασης στις διάφορες 

υπηρεσίες ακολουθώντας τις παραδοσιακές μεθόδους ή μέσω της επιβολής τελών ή 

χρεώσεων που είναι υψηλότερες offline από ότι είναι online (εκτός από ορισμένες 

υπηρεσίες που παραδίδονται συγκεκριμένα σε επιχειρήσεις). Εντούτοις, η επίδειξη 

στους χρήστες της αξίας της παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών, μπορεί συχνά να 

συμβάλλει στην αύξηση του πλήθους των χρηστών των ηλεκτρονικών υπηρεσιών. 





2.2.4. Έμμεσα οφέλη και κόστη: η καλή διακυβέρνηση ως κοινό 

αγαθό 

Οι επενδύσεις πληροφορικής στο δημόσιο τομέα μπορούν να οδηγήσουν σε 

πρόσθετα έμμεσα οφέλη και για τον ίδιο το δημόσιο τομέα και για τους χρήστες. 

Αυτό δεν προκύπτει αυτόματα, αλλά μπορεί μόνο να επιτευχθεί όταν 

χρησιμοποιούνται συστήματα και πρακτικές που θα κωδικοποιήσουν και θα 

ενισχύσουν τις επίσημες και άτυπες δομές, τις σχέσεις και τις προσδοκίες που 

αποτελούν τη "καλή δημόσια διοίκηση". 

Τα άμεσα οφέλη των διαφανέστερων και ασφαλών υπηρεσιών για έναν χρήστη σε 

κάθε ηλεκτρονική συναλλαγή που εκτελεί ασκούν συσσωρευτική επίδραση από την 

άποψη της νομιμότητας και των οικονομικών ωφελειών για το σύνολο της κοινωνίας. 

Παραδείγματος χάρη, οι προσδοκίες για δίκαιη επεξεργασία και χρήση διαφανών 

κριτηρίων στον προσδιορισμό των δημόσιων οφελών ως αποτέλεσμα των 

ηλεκτρονικών υπηρεσιών είναι το επακόλουθο της ενσωμάτωσης των κριτηρίων 

επιλεξιμότητας στα αμερόληπτα συστήματα, της μεγαλύτερης ευκολία για τους 

χρήστες να μελετούν τις διάφορες αποφάσεις, και του απλουστευμένου τρόπου 

πρόσβασης σς πληροφορίες σχετικά με κανόνες και δικαιώματα. Σε κοινωνικό 

επίπεδο, εντούτοις, το αποτέλεσμα μπορεί να δημιουργήσει περισσότερη 

εμπιστοσύνη εκ μέρους των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες, και ενδεχομένως στην 

κυβέρνηση την ίδια. 

2.2.4.1. Οφέλη για τους Πολίτες και τις Επιχειρήσεις 

Η αύξηση της εμπιστοσύνης σε ατομικό επίπεδο, ως αποτέλεσμα της ικανοποίησης 

των χρηστών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ασκεί ευρύτερη επίδραση στην 

οικονομία συνολικά από την άποψη της δημιουργίας ενός ασφαλούς περιβάλλοντος 

για τις επιχειρήσεις που καλούνται να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Οι επενδύσεις 

πληροφορικής στο δημόσιο τομέα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της 

δωροδοκίας με τη διατήρηση των στοιχείων όσον αφορά στις συναλλαγές και την 

ανάδειξη και εφαρμογή πρακτικών που θα επισημάνουν τις παρανομίες, βοηθώντας 

κατά συνέπεια στην ενδυνάμωση της υπευθυνότητας. 

Επιπλέον, μπορεί να βελτιωθεί η λειτουργία της αγοράς με την προώθηση της 

ελεύθερης ροής των πληροφοριών. Μέσω της δημοσίευσης on-line πληροφοριών, 

μπορούν να μειωθούν οι ασυμμετρίες πληροφοριών (η άνιση κατοχή πληροφοριών 





από τους πρωταγωνιστές της αγοράς) και να ενισχυθεί η οικονομική αποδοτικότητα. 

Παραδείγματος χάρη, πληροφορίες σχετικά με τις επιλογές υγειονομικής περίθαλψης 

μπορούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητα της αγοράς. Η δημοσιευση 

μακροοικονομικών δεικτών μέσω του Διαδικτύου μειώνει επίσης τις ασύμμετρες 

πληροφορίες και μπορεί να οδηγήσει σε αποδοτικότερες και σταθερές χρηματιστικές 

αγορές. 

Σε διεθνές επίπεδο, οι επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πολύτιμες 

πληροφορίες, όπως για παράδειγμα, πληροφορίες σχετικά με διαδικασίες 

εισαγωγών/εξαγωγών, πληροφορίες για την αγορά σχετικά με συγκεκριμένους τομείς 

ή και χώρες, την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, τους κινδύνους ανταλλαγής 

νομίσματος, την ασφάλεια, κανόνες χορήγησης αδειών. Οι ιστοχώροι που 

λειτουργούν μπορούν να βοηθήσουν μια χώρα να προσελκύσει την επένδυση, με την 

προβολή ενός ιστοχώρου που θα διευκολύνει την πρόσβαση ξένων επενδυτών στις 

πληροφορίες, τους νόμους, τους κανόνες και τους κανονισμούς σχετικά με τις 

επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα στη χώρα. Οι προσπάθειες να τυποποιηθούν 

τα στοιχεία σε ολόκληρη την ΕΕ προωθούν περαιτέρω την ενίσχυση της αγοράς και 

τη διασυνοριακή ηλεκτρονική δημόσια προμήθεια. 

Η προώθηση της υιοθέτησης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, εκτός από την 

εξασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης και την παροχή πιο προηγμένων, ασφαλών 

και ενσωματωμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών, απαιτεί το γενικό επίπεδο τη βελτίωση 

του επιπέδου εμπειρίας και δεξιοτήτων των χρηστών. Οι δύο παράγοντες που 

περιορίζουν τη ζήτηση από μέρους των χρηστών για ηλεκτρονικές υπηρεσίες είναι η 

έλλειψη εμπειρίας όσον αφορά στη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και το 

γεγονός ότι η παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών δεν θεωρείται ιδιαίτερα προηγμένη. 

Αυτοί ακολουθούνται από άλλους παράγοντες, δηλαδή ζητήματα ασφάλειας και 

μυστικότητας, έλλειψη δυνατότητας πρόσβασης, και ανεπαρκής ενσωμάτωση 

ηλεκτρονικών υπηρεσιών στο δημόσιο τομέα (ΟΟΣΑ 2003). 

Η ανάδειξη των θετικών αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη χρήση των ΤΠΕ θα 

οδηγήσει σε αύξηση της υιοθέτησής τους, θα συμβάλλει στην προώθηση της 

καινοτομίας και του εκσυγχρονισμού με την έκθεση των αναδυόμενων τεχνολογιών 

και των επιχειρησιακών διαδικασιών, και στην προώθηση της ανάπτυξης των 

δεξιοτήτων στο πλαίσιο της κοινωνίας της πληροφορίας. 





Όπως ήδη αναφέρθηκε, η μείωση του εργασιακού φόρτου για τους πολίτες και τις 

επιχειρήσεις είναι ένας σημαντικός τομέας των οφελών. Επιπλέον, η μείωση των 

δαπανών που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση με το δημόσιο τομέα συνδέεται 

άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη για τον ιδιωτικό τομέα. Παραδείγματος χάρη, 

σύμφωνα με μία ανάλυση στοιχείων της EUROSTAT σχετικά με την αξιολόγηση της 

επιχειρηματικής πολιτικής παρουσιάζει αρνητικό συσχετισμό μεταξύ του επιπέδου 

φόρτου εργασίας και της μέσης ετήσιας αύξησης της απασχόλησης στις επιχειρήσεις. 


Τις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί μία μείωση της αξιοπιστίας και της 

εμπιστοσύνης απέναντι στον δημόσιο τομέα. Η ποιότητα των υπηρεσιών με τη 

βοήθεια των επενδύσεων πληροφορικής θα μπορούσε να ασκήσει σημαντική θετική 

επίδραση στην εμπιστοσύνη και την ικανοποίηση των πολιτών. 

Σύμφωνα με μία ποσοτική μελέτη σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την 

εμπιστοσύνη, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο, προέκυψε ότι η μεγαλύτερη 

επίδραση προέρχεται από την ικανοποίηση των πολιτών ως προς τις δημόσιες 

υπηρεσίες ως φορείς παροχής υπηρεσιών. Σύμφωνα με μία καναδική μελέτη 

(ινστιτούτο με επίκεντρο τον πολίτη, 1998) σημειώνεται παρόμοιος ισχυρός θετικός 

συσχετισμός μεταξύ της ικανοποίησης από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Αυτά τα 

αποτελέσματα εμφανίζονται να επιβεβαιώνουν ότι οι ΤΠΕ συμβάλλουν σημαντικά στη 

βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών, γεγονός που με τη σειρά του 

μπορεί να ασκήσει θετική επίδραση στη βελτίωση της ικανοποίησης και της 

εμπιστοσύνης των πολιτών. Άλλοι μελετητές (Bouckaert και Van de Walle 2001, Κelly 

et Al 2002, Bouckaert 2003) θεωρούν πως η σχέση μεταξύ της παροχής υπηρεσιών 

και της εμπιστοσύνης είναι ιδιαίτερα σύνθετη και ασαφής. 

Οι διάφορες μελέτες πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη με βάση το υφιστάμενο 

κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Η σκανδιναβική προσέγγιση της παροχής των 

φορολογικών φορμών, παραδείγματος χάρη, μπορεί να κερδίσει στους χρήστες 

πολύτιμο χρόνο, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει πολλές ανησυχίες για την 

ασφάλεια και τη μυστικότητα, όταν κάποιος είναι λιγότερο εξοικειωμένος με μια 

τέτοιου είδους χρήση των δημόσιων υπηρεσιών. Συμπερασματικά, τα αυξανόμενα 

επίπεδα εμπιστοσύνης μπορούν να οδηγήσουν σε άλλα οικονομικά και δημόσια οφέλη 





από την άποψη της διοικητικής αποταμίευσης και της καινοτομίας, καθιερώνοντας τη 

νομιμότητα. 

2.3. Η Συνεισφορά των ΤΠΕ στη Βελτίωση της Ποιότητας της Ζωής 

του Πολίτη 

Η συνεισφορά των ΤΠΕ στη βελτίωση της ποιότητας των ζωής του πολίτη είναι 

αναγνωρισμένη και αποδεδειγμένη διεθνώς. Η εφαρμογή ΤΠΕ από Δημόσιους φορείς 

και οργανισμούς με στόχο την παροχή υπηρεσιών για τη εξυπηρέτηση των πολιτών 

αυξάνει με ραγδαίους ρυθμούς. Δείκτες όπως «ποσοστό ανδρών / γυναικών που 

χρησιμοποίησαν το Διαδίκτυο για αλληλεπίδραση με δημόσιες υπηρεσίες», και 

«ποσοστό δημοσίων υπηρεσιών με διαθεσιμότητα ΤΠΕ» δείχνουν την επίδραση των 

ΤΠΕ στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του πολίτη. 

Χαρακτηριστικές υπηρεσίες που συμβάλλουν άμεσα στη βελτίωση της καθημερινής 

ζωής του πολίτη και μπορούν να προσεγγίσουν το σημείο πλήρους ηλεκτρονικής 

διαθεσιμότητας είναι ενδεικτικά κάποιες βασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η έκδοση 

ποινικού μητρώου, ληξιαρχείο, στρατολογική εξυπηρέτηση πολιτών, ΟΔΔΥ, Εθνικό 

Δημοτολόγιο, ΑΣΕΠ, δηλώσεις στα τελωνεία, ενώ μεγάλη διευκόλυνση θα προκύψει 

από την ηλεκτρονική παροχή υπηρεσιών όπως χορήγηση αντιγράφου πιστοποιητικού 

γέννησης, χορήγηση πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης, χορήγηση 

αντιγράφου φορολογικής ενημερότητας και χορήγηση αντιγράφου εκκαθαριστικού 

σημειώματος φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. 

Αντίστοιχα για τις υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός 

ότι ο δημόσιος τομέας χειρίζεται προμήθειες οι οποίες ξεπερνούν τα €3,5 δις ετησίως, 

η παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών προμηθειών αποκτά βαρύνουσα σημασία για την 

εξοικονόμηση πόρων και τη βελτίωση της διαφάνειας. 

2.4. Η Συνεισφορά των ΤΠΕ στην Ανταγωνιστικότητα 

Η συνεισφορά των ΤΠΕ στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας έγκειται στις 

τεράστιες δυνατότητες υποστήριξης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος που 

προσφέρει – ιδίως στις ΜΜΕ – όπως επίσης και στο βελτιστοποιημένο σύστημα 

εκπαίδευσης και κατάρτισης. Εξαιρετικής σημασίας είναι τα στοιχεία της ετήσιας 

έρευνας για την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών που πραγματοποιεί το World 





Economic Forum (WEF) και αξιολογεί τις επιδόσεις των χωρών στους δείκτες: 

ανταγωνιστικότητα για ανάπτυξη 1 ,επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα και ολική 

ανταγωνιστικότητα. Η έρευνα, από την εξέταση του δείκτη της τεχνολογικής 

ετοιμότητας (επιμέρους δείκτης της ολικής ανταγωνιστικότητας), διαπιστώνεται 

σημαντική υστέρηση στο δείκτη της τεχνολογικής ετοιμότητας βάσει του οποίου η 

Ελλάδα κατατάσσεται στην 46η θέση σε σύνολο 117 χωρών αλλά και τελευταία 

μεταξύ των χωρών της ΕΕ-25 (Πίνακας 1). 

Πίνακας 1: Κατάταξη των Χωρών της ΕΕ-25 και των προς Ένταξη Χωρών με Κριτήριο 

τη Βαθμολογία στον Τομέα «Τεχνολογική Ετοιμότητα» 

Κατάταξη Χώρα Βαθμολογία 

1 Δανία 5,69 

2 Σουηδία 5,67 

3 Μ. Βρετανία 5,42 

4 Φιλανδία 5,4 

5 Ιρλανδία 5,2 

6 Λουξεμβούργο 5,17 

7 Γερμανία 5,11 

8 Ολλανδία 5,05 

9 Αυστρία 5,04 

10 Εσθονία 5,04 

11 Γαλλία 4,86 

12 Βέλγιο 4,66 

13 Μάλτα 4,6 

14 Τσεχία 4,56 

15 Ισπανία 4,38 

16 Σλοβενία 4,38 

17 Σλοβακία 4,29 

18 Ιταλία 4,26 

19 Πορτογαλία 4,21 

20 Ουγγαρία 4,07 

21 Κύπρος 4,05 

22 Λετονία 3,91 

23 Λιθουανία 3,69 





Κατάταξη Χώρα Βαθμολογία 

24 Πολωνία 3,65 

25 Ελλάδα 3,59 

26 Τουρκία 3,38 

27 Ρουμανία 3,32 

28 Κροατία 3,31 

29 Βουλγαρία 3,18 

Πηγή : ΣΕΒ – Επεξεργασία στοιχείων έρευνας WEF-ΣΕΒ 2005-2006 

Στην τελική διαμόρφωση του εν λόγω δείκτη, σημαντικοί παράγοντες διαφαίνονται 

να είναι το ανεπαρκώς ανεπτυγμένο νομικό πλαίσιο σχετικά με τη χρήση τεχνολογιών 

πληροφορικής και επικοινωνιών, καθώς επίσης και τα χαμηλά ποσοστά χρηστών Η/Υ 

και διαδικτύου. 

2.5. Σύνοψη 

Ο ρόλος των ΤΠΕ στην παραγωγικότητα των οικονομιών αλλά και στην καθημερινή 

ζωή των πολιτών αυξάνεται σημαντικά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η δυναμική που 

χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο τομέα είναι προφανής, ενώ ο ανταγωνισμός ιδιαιτέρως 

σκληρός. Η στροφή στις ευρυζωνικές υπηρεσίες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο είναι 

εμφανής καθώς η δυνατότητα πρόσβασης σε τέτοιου είδους υπηρεσίες έχει 

απλοποιηθεί και έχει γίνει προσιτή στο ευρύ κοινό. 

Επομένως, η ανάγκη προώθησης της χρήσης των ΤΠΕ στο δημόσιο τομέα για τη 

βελτίωση της παραγωγικότητας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας είναι 

επιτακτική. Παρά το γεγονός πως είναι εμφανής η τάση βελτίωσης και βαθμιαίας και 

σταθερής υιοθέτησης των νέων τεχνολογιών και των υπηρεσιών, η πραγματικότητα 

στην Ελλάδα στο χώρο των ΤΠΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί συγκρίσιμη με αυτή που 

επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Παράλληλα, επιτακτική είναι η ανάγκη για χρήση των ΤΠΕ με στόχο τη βελτίωση της 

καθημερινής ζωής του πολίτη. Η ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στις 

δυνατότητες των νέων τεχνολογιών οφείλει να ενισχυθεί περαιτέρω. Οι μεγάλες και 

αξιοσημείωτες δια-περιφερειακές ανισότητες που παρατηρούνται στη χρήση των ΤΠΕ 

αποτελούν ανασχετικό παράγοντα της ισότιμης πρόσβασης των πολιτών στις νέες 

τεχνολογίες. Επίσης, τα χαμηλά ποσοστά χρήσης του Διαδικτύου για σκοπούς 

εκπαίδευσης και κατάρτισης (8%) όπως επίσης και των ατόμων που χρησιμοποιούν 





το Διαδίκτυο για την αλληλεπίδραση του με Δημόσιες υπηρεσίες δείχνουν πως οι 

δυνατότητες που παρέχονται από τις ΤΠΕ δεν αξιοποιούνται αναλόγως. Επιπλέον, η 

Ελλάδα παρουσιάζει τα χαμηλότερα ποσοστά Δημοσίων υπηρεσιών με Διαθεσιμότητα 

ΤΠΕ, γεγονός που κάνει τις προσπάθειες βελτίωσης της ποιότητας της ζωής του 

πολίτη αναποτελεσματικές. Γενικά, η κατάσταση στην Ελλάδα σχετικά με το ρόλο 

των ΤΠΕ βελτιώνεται μεν, αλλά απαιτεί συνεχή εντατικοποίηση της προσπάθειας 

προκειμένου να επιτευχθεί η ψηφιακή σύγκλιση με τις περισσότερο προηγμένες 

χώρες της Ε.Ε. 





3. ΜΕΡΟΣ Β: Το πλαίσιο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των 

επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής στο δημόσιο τομέα 

3.1. Οι συσχετιζόμενες μεθοδολογίες 

Το μεθοδολογικό πλαίσιο της πολυκριτηριακής ανάλυσης που έχει 

σχεδιαστεί και θα εφαρμοστεί, τροφοδοτείται σε επίπεδο 

δεικτών/κριτηρίων από τις πιο σημαντικές διεθνείς μεθοδολογίες 

αξιολόγησης αποδοτικότητας επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής 

στο Δημόσιο Τομέα. Στο Παραδοτέο Π.0, παρουσιάστηκαν οι πιο σημαντικές 

από αυτές τις διεθνείς μεθοδολογίες. Οι μεθοδολογίες που μελετήθηκαν 

είναι η γερμανική μεθοδολογία μέτρησης WiBe, η γαλλική μεθοδολογία 

MAREVA, η μεθοδολογία του αμερικανικού πανεπιστημίου University of 

Albany και η μεθοδολογία του Έργου eGEP. Ακολούθως, και στο πλαίσιο 

της πληρότητας του παρόντος παραδοτέου παρατίθενται σε συνοπτική 

μορφή η σύγκριση του μοντέλου αξιολόγησης που αναπτύχθηκε στο 

πλαίσιο της μελέτης με τις λοιπές μεθοδολογίες που εξετάστηκαν. 

MAREVA 

Μεθοδολογία 

ΕΠΙΣΕΥ-ΕΜΠ 

WiBe 

ALBANY 

eGEP 

Σχήμα 1: Η μεθοδολογία ως υπερσύνολο άλλων γνωστών μεθοδολογιών αξιολόγησης 

αποδοτικότητας επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής στον δημόσιο τομέα 

Η μεθοδολογία που θα εφαρμοστεί συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά των 

παραπάνω μεθοδολογιών που αρμόζουν στην περίπτωση των επενδύσεων της 

Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης με τον τρόπο που αυτή λειτουργεί. Η μεθοδολογία 

αυτή, αποτελεί ένα υπερσύνολο και μια καινοτόμο υβριδική συνιστώσα αυτών (βλ. 





Σχήμα 1). Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί, συνοψίζονται όλα εκείνα τα στοιχεία των 

παραπάνω μεθοδολογιών τα οποία ενσωματώθηκαν στη μεθοδολογία του 

Συμβούλου, για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας των επενδύσεων σε τεχνολογίες 

πληροφορικής για τον δημόσιο τομέα. 

Στο Σχήμα 2, απεικονίζεται μια σχηματική απεικόνιση του μοντέλου 

αξιολόγησης που θα εφαρμοστεί. Φαίνεται ο πίνακας των επιδόσεων ανά 

κριτήριο/δείκτη που θα καταρτιστεί (ανάλογα με τη διαθεσιμότητα και 

συμβατότητα των στοιχείων), για τα διάφορα επενδυτικά Έργα 

τεχνολογιών πληροφορικής που έχουν υλοποιήσει φορείς του Δημοσίου 

Τομέα. Η συγκεκριμένη μήτρα θα αποτελέσει στην ουσία την είσοδο στο 

πολυκριτηριακό μοντέλο, το οποίο θα παράγει τελικά μια ιεραρχική 

κατάταξη/αξιολόγηση της αποδοτικότητας των εξεταζομένων επενδυτικών 

Έργων. 

eGEP MAREVA WiBe ALBANY 

Μέτρηση 

απόδοσης x x x x 

επενδύσεων 

Μέτρηση 

επιπτώσεων 

x x x 

Δείκτες x x x x 

Αξιακές 

συνιστώσες 

x x x 

Δεδομένα 

εισόδου 

x 

x 

Πίνακας 1: Στοιχεία που ενσωματώνει η μεθοδολογία υλοποίησης του Έργου από άλλες 

συναφείς μεθοδολογίες 





Φορέας A Φορέας Β Φορέας Γ 

Φορέας Δ 

Έργο 1 Έργο 2 Έργο 3 Έργο 4 Έργο 5 Έργο 6 Έργο 7 Έργο 8 

Κατηγορία Α 

Δείκτης 1 C11 C12 C13 C14 C15 C16 C17 C18 


Είσοδος 


Κατηγορία Β 


F ( x ) 



ELECTRE III 

(Roy, 1996) 

Κατηγορία Γ 


Έξοδος 


Κατηγορία Δ 


Κατάταξη των Έργων 

Σχήμα 2: Σχηματική απεικόνιση του μοντέλου αξιολόγησης 





3.2. Το μεθοδολογικό πλαίσιο της πολυκριτήριας ανάλυσης 

αποφάσεων 

Το πλαίσιο μέτρησης το οποίο εισηγείται ο Σύμβουλος για την υλοποίηση 

του Έργου, εδράζει τη βάση του στη μαθηματική θεωρία της πολυκριτήριας 

ανάλυσης αποφάσεων. Το μεθοδολογικό αυτό πλαίσιο, αναπτύσσεται 

ακολούθως. 

3.2.1. Μαθηματικό πρότυπο της βάσης αξιοποίησης των δεικτών και 

της ανάπτυξης μοντέλου αξιολόγησης 

Με τη βοήθεια των ερωτήσεων των πινάκων του πλέγματος δεικτών που 

αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της μελέτης είναι δυνατό να συλλεχθεί ένας ικανός 

αριθμός στοιχείων τα οποία και θα βοηθήσουν στην αξιολόγηση της εκάστοτε 

επένδυσης και στη σύγκρισή της με άλλες εναλλακτικές επενδύσεις. Θέλοντας να 

αναπτύξουμε ένα πλήρες μεθοδολογικό πλαίσιο για το σκοπό αυτό η ομάδα μελέτης 

επέλεξε να χρησιμοποιήσει τις αρχές της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων 

(ΠΑΑ, multicriteria decision aid, MCDA ή multicriteria decision making, 

MCDM) για την ανάπτυξη ενός μοντέλου που ενσωματώνει τις απόψεις και τις 

προτιμήσεις ειδικών του τομέα και κατατάσσει τα έργα σε σειρά από το καλύτερο 

προς το χειρότερο. Ακολούθως παρουσιάζονται οι βασικές αρχές της παραπάνω 

προσέγγισης: 

Η πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων είναι ένας χώρος της επιχειρησιακής έρευνας 

(operations research, OR), ο οποίος έχει γνωρίσει ιδιαίτερη άνθηση τις τελευταίες 

τρεις δεκαετίες. Η κύρια αιτία της εξέλιξης αυτής είναι η διαπίστωση ότι η επίλυση 

πολύπλοκων και ιδιαίτερα σημαντικών προβλημάτων λήψης αποφάσεων δεν είναι 

δυνατό να πραγματοποιείται μέσω μιας μονόπλευρης και μονοδιάστατης ανάλυσης, η 

οποία οδηγεί σε υποδείγματα που εστιάζουν σε ένα αντικείμενο/στόχο. Δεδομένου 

ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων τα προβλήματα απόφασης περιέχουν ένα 

σύνολο κριτηρίων/παραγόντων που επηρεάζουν τη λήψη της κατάλληλης απόφασης, 

προκύπτει ότι η κλασική προσέγγιση της επιχειρησιακής έρευνας (βελτιστοποίηση 

μίας αντικειμενικής συνάρτησης) πιθανότατα οδηγεί σε μη-ρεαλιστικά υποδείγματα. 

Ωστόσο, κατά την προσπάθεια εξέτασης όλων των παραμέτρων ενός προβλήματος 

και των κριτηρίων/παραγόντων που επηρεάζουν τη λήψη της κατάλληλης απόφασης 

για αυτό, γεννάται ένα σημαντικό πρόβλημα, το οποίο συχνά αποθαρρύνει τους 

αποφασίζοντες και τους αναλυτές από την υιοθέτηση αυτής της ρεαλιστικής 





προσέγγισης. Το συγκεκριμένο πρόβλημα σχετίζεται με τη σύνθεση όλων των 

παραμέτρων ώστε να επιτευχθεί η λήψη ορθολογικών αποφάσεων και η 

αντιμετώπισή του αποτελεί το κύριο αντικείμενο της πολυκριτήριας ανάλυσης 

αποφάσεων. Η ειδοποιός διαφορά, ωστόσο, της πολυκριτήριας ανάλυσης από άλλες 

εναλλακτικές προσεγγίσεις δεν είναι η απλή σύνθεση όλων των παραμέτρων του 

προβλήματος, αλλά η πραγματοποίηση της σύνθεσης αυτής υπό το πρίσμα της 

πολιτικής λήψης των αποφάσεων και του συστήματος προτιμήσεων και αξιών που, 

συνειδητά ή ασυνείδητα, χρησιμοποιεί ο αποφασίζοντας. Το συγκεκριμένο 

χαρακτηριστικό έχει ιδιαίτερη σημασία στο χώρο της λήψης αποφάσεων, δεδομένου 

ότι η ανάπτυξη υποδειγμάτων μέσω μεθοδολογικών προσεγγίσεων, που δεν είναι σε 

θέση να ενσωματώνουν τον αποφασίζοντα και τις προτιμήσεις του, προσδίδει στον 

αποφασίζοντα έναν παθητικό ρόλο, ο οποίος περιορίζεται στην παρακολούθηση και 

εφαρμογή των αποτελεσμάτων μαθηματικών υποδειγμάτων. Αντιθέτως, η εφαρμογή 

της πολυκριτηριακής προσέγγισης για τη λήψη των αποφάσεων προσδίδει στον 

αποφασίζοντα τον ενεργό ρόλο που δικαιούται. 

Στο σημείο αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχει η αναλυτικότερη παρουσίαση των διαφορών 

μεταξύ του μεθοδολογικού πλαισίου της επιχειρησιακής έρευνας και αυτού της 

πολυκριτήριας ανάλυσης. Σύμφωνα με «παραδοσιακό» μεθοδολογικό πλαίσιο της 

επιχειρησιακής έρευνας, στο πρώτο στάδιο πρέπει να πραγματοποιηθεί η 

διαμόρφωση του προβλήματος, η οποία συνίσταται στον καθορισμό των μεταβλητών 

απόφασης (decision variables), στον προσδιορισμό του στόχου του προβλήματος 

(objective), ο οποίος αποτελεί το κριτήριο αξιολόγησης της ποιότητας των πιθανών 

λύσεων του προβλήματος, και στον προσδιορισμό του χώρου των εφικτών λύσεων 

(feasible conditions), ο οποίος συνήθως προκύπτει από την ισχύ ενός συνόλου 

περιορισμών. Το δεύτερο στάδιο αφορά την κατασκευή του κατάλληλου μοντέλου 

που περιγράφει το πρόβλημα, δηλαδή τη μαθηματική αναπαράσταση του 

προβλήματος στην οποία αποτυπώνονται όλες οι μεταβλητές απόφασης, στόχοι και 

περιορισμοί. Ωστόσο, συχνά η πραγματικότητα είναι αρκετά πολύπλοκη ώστε να είναι 

δυνατό να αναπαρασταθεί με πληρότητα σε ένα σύνολο μαθηματικών σχέσεων. Έτσι, 

η κατασκευή του μοντέλου αναπόφευκτα βασίζεται σε κάποιες υποθέσεις. Όσο πιο 

ρεαλιστικές είναι αυτές, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα επιτυχούς συμβολής του 

μοντέλου στην υποστήριξη της απόφασης. Το τρίτο στάδιο αφορά την επίλυση του 

προβλήματος με την κατάλληλη μαθηματική διαδικασία (αλγόριθμο), έτσι ώστε να 

προσδιοριστούν οι τιμές των μεταβλητών απόφασης οι οποίες αντιστοιχούν σε μία 





εφικτή λύση που βελτιστοποιεί τον στόχο. Το τέταρτο στάδιο αφορά την αξιολόγηση 

της ποιότητας της λύσης (ευαισθησία, ευστάθεια) συναρτήσει των παραμέτρων του 

μοντέλου, των υποθέσεων που πραγματοποιήθηκαν και των δεδομένων του 

προβλήματος. Τέλος, το πέμπτο και τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει την υλοποίηση 

της λύσης και την υποστήριξη / αιτιολόγησή της, εάν κριθεί απαραίτητο. 

Με βάση ωστόσο την θεώρηση του παραπάνω μεθοδολογικού πλαισίου προκύπτουν 

συγκεκριμένα προβλήματα, τα οποία καθιστούν την εφαρμογή του αναποτελεσματική 

για την πλειοψηφία των πραγματικών προβλημάτων απόφασης, τα οποία 

χαρακτηρίζονται από ένα πλήθος κριτηρίων. Αναλυτικότερα, η ύπαρξη πολλαπλών 

κριτηρίων οδηγεί σε αντικρουόμενα αποτελέσματα, καθώς η επιλογή που εντοπίζεται 

ως βέλτιστη σύμφωνα με ένα κριτήριο δεν είναι απαραίτητα βέλτιστη και ως προς τα 

υπόλοιπα κριτήρια της προσέγγισης. Έτσι, δεδομένης της αντικρουόμενης φύσης των 

κριτηρίων δεν είναι δυνατός ο εντοπισμός μίας βέλτιστης λύσης. Αντίθετα, η επιλογή 

της κατάλληλης λύσης είναι υποκειμενική και βασίζεται στην πολιτική λήψης 

αποφάσεων που ακολουθεί ο αποφασίζοντας. Η μετάβαση αυτή από την «βέλτιστη» 

λύση, η οποία σιωπηρά υποθέτει ένα πρότυπο «μέσου» ή «αντιπροσωπευτικού» 

αποφασίζοντα και θεωρεί ότι ο αποφασίζοντας ανταποκρίνεται σε αυτό, προς την 

«ικανοποιητική» λύση, η οποία ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες και 

προτιμήσεις του εκάστοτε αποφασίζοντα, επισημαίνεται από τους Zopounidis και 

Doumpos (2002). 

Βάσει των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν τα προβλήματα λήψης αποφάσεων με 

πολλαπλά κριτήρια, ο χώρος της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων έχει τους 

ακόλουθους τρεις βασικούς στόχους: την ανάλυση της ανταγωνιστικής φύσης των 

κριτηρίων, τη μοντελοποίηση των προτιμήσεων του αποφασίζοντα και τον εντοπισμό 

ικανοποιητικών λύσεων. Για την επίτευξή τους ο Roy (1996) πρότεινε ένα γενικό 

μεθοδολογικό πλαίσιο το οποίο περιγράφει μία γενική διαδικασία αντιμετώπισης 

πολυκριτήριων προβλημάτων. Το πλαίσιο αυτό, το οποίο περιλαμβάνει τέσσερα 

στάδια, μεταξύ των οποίων υπάρχει η δυνατότητα ανάδρασης, παρουσιάζεται 

γραφικά στο Σχήμα 3. 

Το πρώτο στάδιο του μεθοδολογικού πλαισίου της πολυκριτήριας ανάλυσης 

αποφάσεων αφορά τον καθορισμό του συνόλου των εναλλακτικών δραστηριοτήτων 

και της προβληματικής της ανάλυσης. Ως «εναλλακτική» (alternative) ορίζεται κάθε 

πιθανή επιλογή η οποία αποτελεί λύση του υπό εξέταση προβλήματος και η οποία 

πρέπει να αξιολογηθεί ως προς την καταλληλότητά της. Το σύνολο των εναλλακτικών 





δύναται να είναι διακριτό (discrete) ή συνεχές (continuous). Στην περίπτωση του 

διακριτού συνόλου, είναι δυνατή η εξαντλητική καταγραφή όλων των εναλλακτικών. 

Καθορισμός του αντικειμένου 

της απόφασης 

Καθορισμός μιας οικογένειας 

συνεπών κριτηρίων 

Ανάπτυξης του υποδείγματος 

σύνθεσης των κριτηρίων 

Υποστήριξη της απόφασης 

Σχήμα 3: Το μεθοδολογικό πλαίσιο της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων 

Στην περίπτωση του συνεχούς συνόλου, όπου δεν είναι δυνατή η εξαντλητική 

καταγραφή όλων των εναλλακτικών, το σύνολο των εναλλακτικών προσδιορίζεται 

από το σύνολο των περιορισμών του προβλήματος. Μετά τον προσδιορισμό του 

συνόλου των εναλλακτικών δραστηριοτήτων, απαιτείται ο καθορισμός της 

προβληματικής της ανάλυσης (decision problematic). Υπάρχουν τέσσερις 

προβληματικές που καλύπτουν το σύνολο των πρακτικών περιπτώσεων, κάθε μία από 

τις οποίες συμβολίζεται με ένα από τα γράμματα α, β, γ, δ. Η προβληματική τύπου α 

αναφέρεται στην επιλογή (choice) μίας ή περισσοτέρων εναλλακτικών οι οποίες 

θεωρούνται ως οι πλέον κατάλληλες. Η προβληματική τύπου β αναφέρεται στην 

ταξινόμηση (classification / sorting) των εναλλακτικών σε προκαθορισμένες ομογενείς 

κατηγορίες. Η προβληματική τύπου γ αναφέρεται στην κατάταξη των εναλλακτικών 

από τις καλύτερες προς τις χειρότερες. Η προβληματική τύπου δ αναφέρεται στην 

περιγραφή (description) των εναλλακτικών, βάσει των επιδόσεών τους στα επιμέρους 

κριτήρια αξιολόγησης. Η επιλογή της κατάλληλης προβληματικής σχετίζεται 

αποκλειστικά και μόνο με το πρόβλημα που εξετάζεται. 

Στο δεύτερο στάδιο του μεθοδολογικού πλαισίου καθορίζεται μία συνεπής οικογένεια 

κριτηρίων (consistent family of criteria). Ως κριτήριο θεωρείται μία μονότονη 





συνάρτηση f(x), δηλωτική των προτιμήσεων του αποφασίζοντα τέτοια ώστε για δύο 

εναλλακτικές x, y να ισχύει: 

f( x ) >f( y) 

⇔ x f y 

f( x ) =f( y) 

⇔ x ∼ y 

όπου 

ώστε: 

f 

και ∼ είναι αντίστοιχα οι σχέσεις προτίμησης και αδιαφορίας, οριζόμενες έτσι 

x 

f y⇔ η εναλλακτική x προτιμάται της εναλλακτικής y 

x ∼ y⇔ οι εναλλακτικές x και y είναι ισοδύναμες 

Ένα σύνολο κριτηρίων για να αποτελεί μία συνεπή οικογένεια κριτηρίων, θα πρέπει να 

πληροί τρεις βασικές ιδιότητες. Η πρώτη από αυτές είναι η ιδιότητα της μονοτονίας 

(monotony), η οποία χαρακτηρίζει ένα σύνολο κριτηρίων εάν και μόνο εάν για 

f x >f y για κάποιο 

οποιεσδήποτε δύο εναλλακτικές x και y τέτοιες ώστε i( ) i( ) 

κριτήριο i και 

( ) ( ) 

fj 

x > fj 

y για κάθε άλλο κριτήριο j≠ i, συμπεραίνεται ότι x f y. Η 

δεύτερη ιδιότητα είναι αυτή της επάρκειας (exhaustivity), την οποία πληροί ένα 

σύνολο κριτηρίων εάν και μόνο εάν για οποιεσδήποτε δύο εναλλακτικές x και y 

τέτοιες ώστε 

( ) i( ) 

fi 

x =f y για κάθε κριτήριο i, συμπεραίνεται ότι 

x ∼ y. Η τρίτη 

ιδιότητα είναι αυτή του μη-πλεονασμού (non-redundancy), η οποία τηρείται από ένα 

σύνολο κριτηρίων εάν και μόνο εάν η διαγραφή ενός οποιουδήποτε κριτηρίου οδηγεί 

σε παραβίαση των ιδιοτήτων της μονοτονίας ή της επάρκειας. 

Το τρίτο στάδιο της ανάλυσης αφορά την κατασκευή και χρησιμοποίηση ενός 

μοντέλου ολικής προτίμησης (global evaluation model). Ως μοντέλο ολικής 

προτίμησης θεωρείται η σύνθεση όλων των κριτηρίων έτσι ώστε να επιτευχθεί ο 

στόχος της ανάλυσης, ανάλογα με την προβληματική που έχει καθοριστεί. Το 

μοντέλο ολικής προτίμησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τον προσδιορισμό 

μιας συνολικής αξιολόγησης κάθε εναλλακτικής, την πραγματοποίηση διμερών 

συγκρίσεων μεταξύ των εναλλακτικών και τη διερεύνηση του συνόλου των 

εναλλακτικών λύσεων, όταν αυτό είναι συνεχές. 

Οι διάφορες μεθοδολογίες που έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στο 

χώρο της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων μπορούν να χωριστούν σε διάφορες 

κατηγορίες, ανάλογα με τη μορφή του μοντέλου ολικής προτίμησης που 

χρησιμοποιούν, αλλά και τη διαδικασία ανάπτυξης του μοντέλου. Βάσει της θεώρησης 

αυτής, οι Pardalos et al. (1995) πρότειναν την κατηγοριοποίηση των μεθόδων της 





πολυκριτήριας ανάλυσης σε τέσσερις κατηγορίες: τη θεωρία των σχέσεων 

υπεροχής (outranking relations theory), τον πολυκριτήριο μαθηματικό 

προγραμματισμό (multi-objective mathematical programming), την αναλυτικήσυνθετική 

προσέγγιση (preference disaggregation approach) και την πολυκριτήρια 

θεωρία χρησιμότητας (multi-attribute utility theory). 

3.2.2. Το μεθοδολογικό πλαίσιο της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής 

Στη συνέχεια, επιχειρείται μια πιο προσεκτική προσέγγιση στο ευρύτερο 

μεθοδολογικό πλαίσιο, όπως αυτό ορίζεται από τη θεωρία των σχέσεων 

υπεροχής. 

Στην ενότητα αυτή πραγματοποιείται μια ειδικότερη αναφορά στο μεθοδολογικό 

πλαίσιο της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής (outranking relations theory). 

Σε αντίθεση µε τη γνωστή πολυκριτηριακή θεωρία χρησιµότητας, στόχος της 

θεωρίας των σχέσεων υπεροχής δεν είναι η ανάπτυξη µιας συνάρτησης 

βαθµολόγησης των εναλλακτικών δραστηριοτήτων, όπως η συνάρτηση 

χρησιµότητας, αλλά η ανάπτυξη ενός µεθοδολογικού πλαισίου που επιτρέπει την 

πραγµατοποίηση διµερών συγκρίσεων µεταξύ των εναλλακτικών δραστηριοτήτων. 

H σχέση υπεροχής S είναι µια διµερής σχέση οριζόµενη στο σύνολο των 

εναλλακτικών δραστηριοτήτων, έτσι ώστε: 

x’ S x’’ ⇔ η εναλλακτική x’ είναι τουλάχιστον εξίσου καλή όσο η x’’ 

Η γενική ιδέα της σχέσης υπεροχής είναι ότι η σύγκριση δυο οποιονδήποτε 

εναλλακτικών x’ και x’’ βασίζεται στην ισχύ των ενδείξεων που υποστηρίζουν τον 

ισχυρισμό «η εναλλακτική x’ είναι τουλάχιστον εξίσου καλή όσο η x’’» (θετικές 

ενδείξεις) καθώς και στην ισχύ των ενδείξεων κατά του ισχυρισμού αυτού (αρνητικές 

ενδείξεις). Εφόσον η ισχύς των θετικών ενδείξεων είναι υψηλή και ταυτόχρονα η 

ισχύς των αρνητικών ενδείξεων είναι περιορισμένη, τότε μπορεί να θεωρηθεί ότι 

ισχύει η σχέση υπεροχής x’ S x’’, δηλαδή ότι η εναλλακτική x’ είναι τουλάχιστον 

εξίσου καλή όσο η x’’. 

Αυτή η γενική έννοια και ορισµός της σχέσης υπεροχής υιοθετείται από όλες τις 

µεθοδολογίες της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής, αλλά ο τρόπος µε τον οποίο 

υλοποιείται διαφέρει, ανάλογα µε τη µέθοδο. 

Κύριο χαρακτηριστικό της σχέσης υπεροχής είναι ότι δεν είναι απαραίτητα πλήρης 

(complete) ή µεταβατική (transitive). Η ιδιότητα της πληρότητας αναφέρεται στην 





πλήρη αξιολόγηση όλων των εναλλακτικών δραστηριοτήτων και την κατάταξή τους. 

Η πολυκριτηριακή θεωρία χρησιµότητας µέσω της ανάπτυξης κατάλληλων 

συναρτήσεων χρησιµοτήτων οδηγεί σε µια πλήρη αξιολόγηση των εναλλακτικών, η 

οποία βασίζεται στις σχέσεις προτίµησης (P) και αδιαφορίας (I). Στο πλαίσιο αυτό για 

οποιεσδήποτε δυο εναλλακτικές x’ και x’’ θα ισχύει x’ P x’’ ή x’ Ι x’’. Ταυτόχρονα οι 

σχέσεις προτίμησης και αδιαφορίας θεωρούνται μεταβατικές, δηλαδή αν x’ P x’’ και 

x’’ P x’’’ τότε x’ P x’’’ (το ίδιο ισχύει και για τη σχέση αδιαφορίας Ι). Αντίθετα, στη 

θεωρία των σχέσεων υπεροχής θεωρείται ότι οι προτιµήσεις του αποφασίζοντος δεν 

ακολουθούν απαραίτητα τη µεταβατική ιδιότητα και επιπλέον θεωρείται ότι µια 

πλήρης αξιολόγηση των εναλλακτικών δεν είναι πάντα εφικτή. 

Η έννοια της µη πληρότητας είναι επίσης σηµαντική, δεδοµένου ότι σε πολλές 

πρακτικές περιπτώσεις η πλήρης αξιολόγηση των εναλλακτικών δραστηριοτήτων δεν 

είναι εφικτή. Για παράδειγµα συχνά υπάρχουν εναλλακτικές µε πολύ ιδιαίτερα 

χαρακτηριστικά τα οποία τις καθιστούν µη συγκρίσιµες µε άλλες εναλλακτικές. Στην 

περίπτωση αυτή η πλήρης κατάταξη των εναλλακτικών δεν λαµβάνει υπόψη αυτές 

τις ιδιαιτερότητες, στοιχείο το οποίο µπορεί να αποδειχθεί σηµαντικό για τον 

αποφασίζοντα. Η θεωρία των σχέσεων υπεροχής, επιτρέπει την εισαγωγή στην 

ανάλυση της σχέσης ασυγκριτικότητας (incomparability relation), στοιχείο το οποίο 

τη διαφοροποιεί σηµαντικά από την πολυκριτηριακή θεωρία χρησιµότητας η οποία 

βασίζεται αποκλειστικά στις σχέσεις προτίµησης και αδιαφορίας. Τονίζεται, ότι η 

σχέση ασυγκριτικότητας είναι αντιµεταθετική αλλά όχι µεταβατική. 

Όλες οι μέθοδοι της θεωρίας σχέσεων υπεροχής λειτουργούν σε δύο στάδια. Στο 

πρώτο στάδιο αναπτύσσεται η σχέση υπεροχής βάσει των πληροφοριών που παρέχει 

ο αποφασίζων, ενώ στο δεύτερο στάδιο χρησιµοποιούνται ευρετικές διαδικασίες για 

την αξιοποίηση της σχέσης υπεροχής µε σκοπό την αξιολόγηση των εναλλακτικών 

δραστηριοτήτων (επιλογή, κατάταξη, ταξινόµηση). Οι δύο βασικές οικογένειες 

µεθόδων από το χώρο της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής, είναι οι µέθοδοι της 

οικογένειας ELECTRE (Roy, 1996) και οι μέθοδοι της οικογένειας PROMETHEE 

(Brans and Vincke, 1985). 

Όλες οι τεχνικές οι οποίες βασίζονται στη θεωρία των σχέσεων υπεροχής λειτουργούν 

σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο πραγματοποιείται η ανάπτυξη μιας σχέσης υπεροχής 

(outranking relation) μεταξύ των εξεταζόμενων εναλλακτικών δραστηριοτήτων, ενώ 

στο δεύτερο στάδιο πραγματοποιείται η εκμετάλλευση της σχέσης υπεροχής ώστε να 

εξαχθεί το αποτέλεσμα της αξιολόγησης των εναλλακτικών δραστηριοτήτων υπό την 





επιθυμητή μορφή (κατάταξη, ταξινόμηση, επιλογή). Κοινό στοιχείο των δύο αυτών 

σταδίων και βασική έννοια του συγκεκριμένου μεθοδολογικού ρεύματος της 

πολυκριτήριας ανάλυσης, αποτελεί η έννοια της σχέσης υπεροχής. Η σχέση υπεροχής 

είναι μια διμερής σχέση η οποία επιτρέπει την εκτίμηση της ισχύος της υπεροχής μιας 

εναλλακτικής δραστηριότητας x έναντι μιας άλλης εναλλακτικής δραστηριότητας x′. Η 

ισχύς αυτή αυξάνει όσο περισσότερες είναι οι ενδείξεις υπέρ της υπεροχής της 

εναλλακτικής δραστηριότητας x (συμφωνία των κριτηρίων) χωρίς παράλληλα να 

υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που να αναιρούν την ισχύ της υπεροχής (ασυμφωνία των 

κριτηρίων). Ουσιαστικά, η ανάπτυξη μιας σχέσης υπεροχής της παραπάνω μορφής 

αποτελεί μια εναλλακτική μορφή μοντελοποίησης και μαθηματικής αναπαράστασης του 

συστήματος αξιών του αποφασίζοντα, η οποία διαφέρει σημαντικά από το πλαίσιο 

μοντελοποίησης που ακολουθείται από την πολυκριτήρια θεωρία χρησιμότητας σε δύο 

καίρια σημεία: 

• Η σχέση υπεροχής δεν είναι μεταβατική 

Στην πολυκριτήρια θεωρία χρησιμότητας τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των 

εναλλακτικών δραστηριοτήτων μέσω της συνάρτησης χρησιμότητας που 

αναπτύσσεται, υπακούουν στη μεταβατική ιδιότητα. Αντίθετα, η ανάπτυξη και χρήση 

των σχέσεων υπεροχής επιτρέπει τη μοντελοποίηση και αντιμετώπιση περιπτώσεων 

όπου ενώ η εναλλακτική δραστηριότητα x προτιμάται/είναι αδιάφορη της x′ η οποία με 

τη σειρά της προτιμάται/είναι αδιάφορη της x′′ , τελικά η x δεν προτιμάται ή δεν είναι 

αδιάφορη της x′′. 

• Η σχέση υπεροχής δεν είναι πλήρης 

Η πολυκριτήρια θεωρία χρησιμότητας θεωρεί μόνο τις σχέσεις υπεροχής και 

αδιαφορίας μεταξύ των εξεταζόμενων εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Αντίθετα, στα 

πλαίσια της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής χρησιμοποιείται και μια επιπλέον σχέση, 

αυτή της ασυγκριτικότητας. Η τρίτη αυτή σχέση επιτρέπει τη μοντελοποίηση και 

αντιμετώπιση περιπτώσεων κατά τις οποίες ορισμένες εναλλακτικές δραστηριότητες 

παρουσιάζουν τέτοιες διαφορές στα κριτήρια αξιολόγησης ώστε καθίσταται ιδιαίτερα 

δύσκολη η μεταξύ τους σύγκριση. Όπως και στην περίπτωση της πολυκριτήριας 

θεωρίας χρησιμότητας, η ανάπτυξη της σχέσης υπεροχής βασίζεται στις πληροφορίες 

που παρέχει ο ίδιος ο αποφασίζων. Οι πληροφορίες αυτές διαφέρουν ανάλογα με τη 

συγκεκριμένη μέθοδο που χρησιμοποιείται, αλλά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων 

αφορούν τα βάρη (σημαντικότητα) των κριτηρίων αξιολόγηση, καθώς και τα κατώφλια 

προτίμησης, αδιαφορίας και βέτο (preference, indifference, veto thresholds). 





Εξάλλου, η χρήση των κατωφλιών προτίμησης και αδιαφορίας συμβάλλει στην 

ανάπτυξη μιας ασαφούς σχέσης υπεροχής (fuzzy outranking relation). Αντίστοιχα, η 

χρήση του κατωφλίου βέτο επιτρέπει την μοντελοποίηση περιπτώσεων όπου η πολύ 

κακή επίδοση μιας εναλλακτικής δραστηριότητας x σε ένα κριτήριο εκτίμησης έναντι 

της αντίστοιχης επίδοσης μιας άλλης εναλλακτικής x′ θέτει «βέτο» στην πρόταση «η 

εναλλακτική δραστηριότητα x είναι τουλάχιστον εξίσου καλή όσο και η x′», 

ανεξαρτήτως των επιδόσεων των δύο εναλλακτικών στα υπόλοιπα κριτήρια. Η 

συνδυασμένη χρήση των πληροφοριών αυτών παρέχει τη δυνατότητα στον αναλυτή 

να εξετάσει την ύπαρξη επαρκούς συμφωνίας των κριτηρίων ώστε να θεωρηθεί ότι 

ισχύει η πρόταση «η εναλλακτική δραστηριότητα x είναι τουλάχιστον εξίσου καλή όσο 

και η x′» εξετάζοντας παράλληλα και την ισχύ των ενδείξεων που πιθανόν να 

υπάρχουν κατά της ισχύος της πρότασης αυτής (ασυμφωνία). 

Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάπτυξης της σχέσης υπεροχής βάσει των 

πληροφοριών που παρέχει ο αποφασίζων, ακολουθεί η εκμετάλλευσή της ώστε να 

καθοριστεί το αποτέλεσμα της αξιολόγησης των εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Ως 

αποτέλεσμα των δύο βασικών ιδιοτήτων που διέπουν τη σχέση υπεροχής (μη 

μεταβατική και μη πλήρης), η διαδικασία εκμετάλλευσης της σχέσης υπεροχής δύναται 

να οδηγήσει ακόμα και στον εντοπισμό εναλλακτικών δραστηριοτήτων οι οποίες δεν 

είναι μεταξύ τους συγκρίσιμες. Οι μέθοδοι της οικογένειας ELECTRE (Roy, 1991), 

καθώς και οι μέθοδοι της οικογένειας PROMETHEE (Brans και Vincke, 1985), οι οποίες 

βασίζονται στη θεωρία των σχέσεων υπεροχής, συναντώνται σε διάφορες παραλλαγές, 

οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση κάθε μορφής 

προβλήματος που αφορά την αξιολόγηση ενός πεπερασμένου συνόλου εναλλακτικών 

δραστηριοτήτων. Μεταξύ των παραλλαγών αυτών συγκαταλέγονται και μέθοδοι οι 

οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα ταξινόμησης. Σε τέτοια προβλήματα βέβαια, δεν 

έχει νόημα η ανάπτυξη μιας σχέσης υπεροχής που θα συγκρίνει ανά δύο τις 

εναλλακτικές ενέργειες μεταξύ τους. 

Όπως ήδη προαναφέρθηκε, η πραγματοποίηση τέτοιων σχετικών συγκρίσεων δεν 

απαντά στο βασικό ερώτημα των προβλημάτων ταξινόμησης, δηλαδή σε ποια από τις 

προκαθορισμένες κατηγορίες πρέπει να ενταχθούν οι εξεταζόμενες εναλλακτικές 

δραστηριότητες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της πραγματοποίησης 

απόλυτων συγκρίσεων μεταξύ των εναλλακτικών δραστηριοτήτων και ορισμένων 

προτύπων που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο διαχωρίζονται οι κατηγορίες. Στα 

πλαίσια της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής τα πρότυπα αυτά ορίζονται ως 





«εικονικές» εναλλακτικές δραστηριότητες οι οποίες αναπαριστούν είτε το κάτω όριο 

της κάθε κατηγορίας είτε χαρακτηριστικά παραδείγματα εναλλακτικών 

δραστηριοτήτων της κάθε κατηγορίας. Με τον καθορισμό αυτών των απαραίτητων 

προτύπων, σκοπός είναι η ανάπτυξη μιας σχέσης υπεροχής για τη σύγκριση των 

εναλλακτικών δραστηριοτήτων με τα πρότυπα και η εκμετάλλευσή της με τον 

κατάλληλο τρόπο ώστε να πραγματοποιηθεί η ταξινόμηση των εναλλακτικών. 

3.3. Η μεθοδολογία για την αξιολόγηση των δημοσίων επενδύσεων 

Πληροφορικής 

3.3.1. Η προτεινόμενη μεθοδολογία 

Στη συνέχεια αναπτύσσεται η πολυκριτηριακή μέθοδολογία την οποία και θα 

εφαρμόσει ο Σύμβουλος για την αξιολόγηση των επενδυτικών Έργων 

Πληροφορικής στον Δημόσιο Τομέα. 

Η μεθοδολογία που αναπτύχθηκε για τη συγκριτική αξιολόγηση των δημόσιων 

επενδύσεων σε τεχνολογίες πληροφορικής, βασίζεται στις αρχές και τη φιλοσοφία της 

θεωρίας των σχέσεων υπεροχής. Ειδικότερα έγινε χρήση της πολυκριτηριακής 

μεθόδου ELECTRE III η οποία έχει προσαρμοστεί κατάλληλα στην κατεύθυνση και 

τον προσανατολισμό του να καλύψει τις ειδικές ανάγκες που προκύπτουν από το 

τεθέν πρόβλημα. Η βάση της επιλογής αυτής ήταν η ανάγκη να επιλεγεί μια 

μεθοδολογική προσέγγιση που να μπορεί διαχειρίζεται με επιτυχία την αυξημένη 

πολυπλοκότητα προβλημάτων κατάταξης όπως αυτό της συγκριτικής αξιολόγησης 

των δημοσίων επενδύσεων. Επιπλέον η χρήση των αρχών της παραπάνω μεθόδου 

κρίνεται ιδιαίτερα κατάλληλη καθώς ο μη αθροιστικός της χαρακτήρας, καθιστά 

δυνατή την αποδοχή της μη συγκρισιμότητας και κατά συνέπεια της ασαφούς φύσης 

της υποστήριξης αποφάσεων, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την τρέχουσα μελέτη. 

Το process flow diagram της μεθοδολογίας που θα ακολουθηθεί στη μελέτη 

παρουσιάζεται συνολικά στο σχήμα που ακολουθεί Σχήμα 4. 

Η λογική της προτεινόμενης μεθοδολογίας έγκειται στην διάταξη (κατάταξη) των 

διαφορετικών επενδύσεων μέσα από την αξιοποίηση και το συνδυασμό των τιμών 

που λαμβάνουν οι καθορισμένοι δείκτες αξιολόγησης για κάθε επένδυση που θα 

εξεταστεί στο πλαίσιο της μελέτης. Η δυσκολία της ανάπτυξης της μεθοδολογίας 

σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί η προαναφερθείσα διάταξη των 





επενδύσεων και κατά συνέπεια η συγκριτική αξιολόγηση αυτών. Δεδομένης της 

φύσης του προβλήματος αυτού κρίνεται πιο κατάλληλη η επιλογή της αρχής των 

σχέσεων υπεροχής η οποία αναλύθηκε προηγούμενα. 

Σχήμα 4: Το process flow diagram της προτεινόμενης μεθοδολογίας 

Συγκεκριμένα αυτή αφορά στην πραγματοποίηση διμερών σχετικιστικών (relational) 

συγκρίσεων μεταξύ των τιμών των δεικτών αξιολόγησης που έχουν επιλεγεί στην 

προηγούμενη φάση της μελέτης (βλ. Παράρτημα), δηλαδή συγκρίσεων κατά ζεύγη 

εναλλακτικών, καθώς και την επαλήθευση υποθέσεων της μορφής “η επένδυση a 

είναι εξίσου καλή με την εναλλακτική επένδυση b”. Η κατασκευή της σχέσης 

υπεροχής (S) προϋποθέτει, τον προσδιορισμό των δια-κριτηριακών πληροφοριών 





σχετικά με τους συντελεστές σημαντικότητας των κριτηρίων και τα κατώφλια 

προτίμησης (p), αδιαφορίας (q) αλλά και βέτο (v), οι οποίες αποτυπώνουν την 

ανακρίβεια των προς εξέταση δεδομένων αλλά και την αβεβαιότητα των προτιμήσεων 

του αποφασίζοντα, ενώ υλοποιείται σε τέσσερις φάσεις/συνιστώσες όπως φαίνεται 

και στο προηγούμενο σχήμα. 

Α’ Φάση Μεθόδου: Έλεγχος Συμφωνίας 

Η πρώτη φάση της μεθοδολογίας αναφέρεται στον έλεγχο συμφωνίας, τη 

μαθηματική μοντελοποίηση του οποίου αποτελεί ο δείκτης συμφωνίας, ο οποίος 

υπολογίζεται για κάθε ζεύγος δεικτών αξιολόγησης των επενδύσεων. Δεδομένων δύο 

εναλλακτικών επενδύσεων a και b, ο δείκτης συμφωνίας για κάθε κριτήριο που έχει 

οριστεί εκφράζει την ισχύ των ενδείξεων που υποστηρίζουν την υπόθεση “η 

επένδυση a είναι τουλάχιστον εξίσου καλή με την εναλλακτική επένδυση b”. Σε 

μαθηματικό επίπεδο η σχέση προσδιορισμού του διατυπώνεται ως εξής: 

n 

∑ 

k jc 

j(a,b) 

j= 

1 

C(a, b) = 

n 

, όπου 

k 

∑ 

j= 

1 

j 

n ο αριθμός των κριτηρίων αξιολόγησης 

k 

j 

η σχετική βαρύτητα του κριτηρίου j 

c j (a,b) ο μερικός δείκτης συμφωνίας για το κριτήριο j, ο οποίος σε περίπτωση 

αύξουσας τάσης του κριτηρίου ορίζεται στο διάστημα [0, 1] ως εξής: 

Εάν g j (a) ≤ g j (b) - p j (b) τότε c j (a,b) = 0 

Εάν g j (b) - p j (b) ≤ g j (a) ≤ g j (b) - q j (b) τότε 

Εάν g j (a) > g j (b) - q j (b) τότε c j (a,b) = 1. 

p j(b) 

− [g j(b) 

− g j(a)] 

c j(a,b) 

= 

p (b) − q (b) 

j 

j 

Β’ Φάση Μεθόδου: Έλεγχος Ασυμφωνίας 

Τον έλεγχο συμφωνίας διαδέχεται ο έλεγχος ασυμφωνίας (δεύτερη φάση) και ο 

υπολογισμός του αντίστοιχου δείκτη για κάθε ζεύγος εναλλακτικών επενδύσεων που 

συγκρίνονται. Δεδομένων δύο εναλλακτικών a και b, ο δείκτης ασυμφωνίας εκφράζει 

την ισχύ των ενδείξεων που αντιτίθενται στην υπόθεση “ η εναλλακτική a είναι 

τουλάχιστον εξίσου καλή με την εναλλακτική b”. Σε μαθηματικό επίπεδο, για τη 

σχέση προσδιορισμού του ισχύουν τα ακόλουθα: 





Εάν g j (a) > g j (b) - p j (b) τότε D j (a,b) = 0 

Εάν g j (b) - v j (b) ≤ g j (a) ≤ g j (b) - p j (b) τότε 

g j(a) 

− g j(b) -p j(b) 

D j(a,b) 

= 

v (b) −p 

(b) 

j 

j 

Εάν g j (a) ≤ g j (b) - v j (b) τότε D j (a,b) = 1. 

Γ’ Φάση Μεθόδου: Υπολογισμός των δεικτών αξιοπιστίας της ασαφούς 

σχέσης υπεροχής. 

Οι δύο πρώτες φάσεις της μεθόδου αφορούν την σύγκριση των δημοσίων 

επενδύσεων για τις οποίες διατίθενται δεδομένα χωριστά για κάθε δείκτη – κριτήριο 

αξιολόγησης. Από το σημείο αυτό και μετά, αρχίζει ο συνδυασμός όλων των 

συμπερασμάτων των επιμέρους για κάθε δείκτη συγκρίσεων, στο πλαίσιο της 

ανάπτυξης σχέσεων υπεροχής μεταξύ των διαφορετικών επενδύσεων που 

συγκρίνονται. Έτσι για κάθε ζεύγος εναλλακτικών επενδύσεων ορίζεται αρχικά ο 

δείκτης αξιοπιστίας σ(a,b) ο οποίος εκφράζει το βαθμό υπεροχής εναλλακτικής a 

έναντι της εναλλακτικής b βάσει του συνόλου των κριτηρίων αξιολόγησης. Ο 

υπολογισμός του γίνεται για κάθε ζεύγος εναλλακτικών ξεχωριστά και απαιτεί τη 

συνδυαστική χρήση του δείκτη συμφωνίας με τους αντίστοιχους δείκτες ασυμφωνίας. 

Σε μαθηματικό επίπεδο η διαδικασία αυτή μοντελοποιείται ως εξής: 

⎧ 

⎪ 

C(a,b) 

⎪ 

σ(a,b) = ⎨ 

1 − D (a,b) 

⎪ 

j 

⎪ C(a,b) ⋅ ∏ 

j ∈ F 1-C(a,b) 

⎪⎩ 

F = ∅ 

F ≠ ∅ 

όπου F το σύνολο των κριτηρίων για τα οποία ισχύει D j (a,b) > C(a,b), 

δηλαδή F = { ∀ j / D j (a,b) > C(a,b) }. 

Δ’ Φάση Μεθόδου: Καθορισμός του σημείου διαχωρισμού της ασαφούς 

σχέσης υπεροχής με σκοπό το μετασχηματισμό της σε μία ξεκάθαρη σχέση 

υπεροχής. 

Ο αποσαφηνισμός της παραπάνω ασαφούς σχέσης υπεροχής σε μία ξεκάθαρη σχέση 

υπεροχής S επιτυγχάνεται μέσω του ορισμού ενός ορίου προτίμησης λ (0.5≤λ≤1), 

το οποίο αντιστοιχεί στη μικρότερη τιμή του δείκτη αξιοπιστίας για την οποία 

επιβεβαιώνεται η υπόθεση “η επένδυση a υπερέχει της εναλλακτικής επένδυσης b” 

(σ(a,b) ≥ λ ⇔ a S b). Η τιμή αυτή αποτελεί προϊόν της συνεργασίας του αναλυτή με 

τον αποφασίζοντα ενώ δεδομένης της ανεπτυγμένης πλέον σχέσης υπεροχής 

ορίζονται οι παρακάτω τρεις δυαδικές σχέσεις: 





• Αδιαφορία-Indifference (Ι) : a I b ⇔ aSb και bSa 

• Προτίμηση-Preference (P) : a P b ⇔ aSb και όχι bSa 

a P b h ⇔ όχι aSb και bSa 

• Ασυγκριτότητα-Incomparability (R) : a R b ⇔ όχι aSb και όχι bSa. 

Ο προσδιορισμός των εν λόγω σχέσεων σηματοδοτεί την έναρξη της 

διαδικασιών εκμετάλλευσης της ανεπτυγμένης σχέσης υπεροχής με σκοπό την 

ιεράρχηση των διαφορετικών επενδύσεων πληροφορικής που έχουν υλοποιηθεί στον 

ελληνικό δημόσιο τομέα. 

Για την κατάταξη των διαφορετικών επενδύσεων που θα εξεταστούν, είναι δυνατό να 

χρησιμοποιηθούν δύο διαφορετικοί μηχανισμοί κατάταξης των προς αξιολόγηση 

εναλλακτικών, η συνδυαστική χρήση των οποίων καθορίζει την τελική κατάταξη των 

εναλλακτικών. 

Ο πρώτος μηχανισμός (κατάταξη Ζ 1 ) έχει τη δυνατότητα να ιεραρχήσει τις επενδύσεις 

κατά φθίνουσα αποδοτικότητα (εντοπίζονται αρχικά τις καλύτερες και σταδιακά 

προχωρόντας προς τις χειρότερες). Δεδομένου ενός συνόλου εναλλακτικών Α = { a 1 , 

a 2 , …, a m } η ανάπτυξη της πρώτης κατάταξης Ζ 1 απαιτεί την διεξαγωγή των 

ακόλουθων βημάτων: 

• Για κάθε εναλλακτική a i εντοπίζεται το σύνολο Ο i των εναλλακτικών των 

οποίων υπερέχει η a i , ήτοι Ο i = { a j Ε Α: a i S a j } . Αντίστοιχα προσδιορίζεται 

το σύνολο Ο i ’ των εναλλακτικών οι οποίες υπερέχουν της a i , ήτοι Ο i ’ = { a j Ε 

Α: a j S a i }. 

• Για κάθε εναλλακτική a i προσδιορίζεται η διαφορά Q i = |O i | - |O i ’|, όπου |·| 

συμβολίζεται το πλήθος των εναλλακτικών σε κάθε σύνολο. 

• Καθορίζεται το σύνολο D 1 με τις εναλλακτικές με την μεγαλύτερη διαφορά 

Q. Εξετάζονται οι παρακάτω περιπτώσεις: 

- Εάν |D 1 | = 1 τότε επαναλαμβάνεται η διαδικασία από το πρώτο βήμα 

εξαιρώντας όμως τώρα από την ανάλυση την εναλλακτική που 

εντάχθηκε στο σύνολο D 1 . 

- Εάν |D 1 | > 1 τότε επαναλαμβάνονται τα παραπάνω βήματα εντός του 

συνόλου D 1 και προσδιορίζεται το υποσύνολο των εναλλακτικών του 

D 1 με την μεγαλύτερη διαφορά Q (σύνολο D 2 ). Εάν |D 2 | = 1 τότε 

επαναλαμβάνεται η διαδικασία για το σύνολο D 1 – D 2 , διαφορετικά η 





διαδικασία επαναλαμβάνεται για το σύνολο D 2 . Η ίδια διαδικασία 

συνεχίζεται μέχρι τον πλήρη έλεγχο του D 1 ενώ ακολουθεί η επανάληψη 

αυτής για το σύνολο Α - D 1 . 

Όσον αφορά τώρα στο δεύτερο μηχανισμό (κατάταξη Ζ 2 ), είναι ουσιαστικά 

αντίστοιχος του πρώτου με τη διαφορά ότι η πορεία που ακολουθείται για την 

ιεράρχηση των εναλλακτικών επενδύσεων είναι αύξουσα (η διαδικασία ξεκινά με τον 

εντοπισμό των χειρότερων εναλλακτικών και ολοκληρώνεται όταν προσδιοριστούν οι 

καλύτερες). Ωστόσο, η κατασκευή της κατάταξης Ζ 2 πραγματοποιείται με τον ίδιο 

ακριβώς τρόπο. Η μοναδική διαφορά εντοπίζεται στο τρίτο βήμα όπου πλέον 

εξετάζονται οι εναλλακτικές με τη μικρότερη διαφορά. 

Η τελική ιεράρχηση των προς μελέτη εναλλακτικών καθορίζεται ως η τομή των 

παραπάνω δύο κατατάξεων. Ειδικότερα, θεωρώντας δύο επενδύσεις a και b και 

συμβολίζοντας ως P 1 , I 1 , P 2 , I 2 τις σχέσεις προτίμησης και αδιαφορίας των 

κατατάξεων Ζ 1 και Ζ 2 η τελική κατάταξη πραγματοποιείται με γνώμονα τις ακόλουθες 

σχέσεις: 

• Αδιαφορία – Indifference ( Ι ) : a I b ⇔ aΙ 1 b και aI 2 b 

• Προτίμηση – Preference ( P ) : a P b ⇔ 

⎧aP1b 

⎪ 

⎪ 

⎨aP1b 

⎪ 

⎪ 

⎪⎩ 

aI1b 

και 

και 

και 

aP b 

aI b 

2 

2 

aP b 

2 

• Ασυγκριτότητα – Incomparability ( R ) : a R b ⇔ σε κάθε άλλη περίπτωση. 

3.3.2. Καθορισμός βαρών 

3.3.2.1. Γενικά 

Στην οικογένεια μεθόδων ELECTRE, ο καθορισμός της σημαντικότητας των κριτηρίων 

σε κάθε κριτήριο, είναι πραγματικά ένα κρίσιμο βήμα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι μέθοδοι 

ELECTRE είναι μη-αντισταθμιστικά μοντέλα υποστήριξης αποφάσεων και η ερμηνεία 

των βαρών είναι διαφορετική από αυτή των αντισταθμιστικών μοντέλων όπως η MAUT, 

όπου το ποσό του βαθμού υποκατάστασης, επιτρέπει τις διαφορές στις επιλογές, που 

σχετίζονται με διαφορετικά κριτήρια, να εκφράζονται στην ίδια κλίμακα. Στην 

οικογένεια μεθόδων ELECTRE, τα βάρη που χρησιμοποιούνται δεν είναι σταθερά σε 

μια κλίμακα, αλλά είναι απλά η μέτρηση της σχετικής σημασίας των κριτηρίων τα οποία 

χρησιμοποιούνται. 





Για τον προσδιορισμό των βαρών έχουν αναπτυχθεί διάφοροι μέθοδοι. Οι πιο 

σημαντικές από αυτές συμπεριλαμβάνουν την απευθείας εκλογή βαρών, των Hokkanen 

and Salminen, τη μέθοδο των καρτών του Simos, τη μέθοδο του Mousseau και τη 

μέθοδο που βασίζεται στη Θεωρία των Προσωπικών Δομών (Personal Constτuct 

Theory, PCT), του Kelly (Roy, 1996). 

Οι δύο πρώτες μέθοδοι διακρίνονται από απλότητα και συντομία. Η μέθοδος του 

Mousseau διαθέτει ένα τέτοιο υπόβαθρο αλλά περιορίζεται από τις εικονικές επιλογές 

που χρησιμοποιεί. Στην περίπτωση που δύο εναλλακτικές διαφέρουν μεταξύ τους σε 

πολλά κριτήρια, η μέθοδος γίνεται εξαιρετικά πολύπλοκη και οι απαντήσεις λιγότερο 

αξιόπιστες, λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού συγκρίσεων ανά ζεύγη. Στη μέθοδο των 

καρτών του Simos θεωρείται ότι βασικό χαρακτηριστικό όποιας μεθόδου 

χρησιμοποιείται είναι η «σχετική» απλότητα, ώστε η μέθοδος να είναι κατανοητή σε 

όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία απόφασης. Επιπλέον όμως, απαιτείται και 

ένα μεθοδολογικό υπόβαθρο που, βασιζόμενο και σε ψυχολογικούς κανόνες, θα 

προσδιορίζει τις προτιμήσεις των αποφασιζόντων. 

3.3.2.2. Το μοντέλο καθορισμού βαρών στάθμισης 

Στη συγκεκριμένη μεθοδολογία, ο προσδιορισμός των βαρών των 

κριτηρίων γίνεται στη βάση μιας πιο χρηστικής και απλουστευμένης 

παραλλαγής 2 του μοντέλου Personal Constτuct Theory (PCT) του Kelly. Το 

μοντέλο αυτό αναπτύσσεται ακολούθως. 

Σύμφωνα με θεωρία αυτή, ζητείται από τον αποφασίζοντα να καθορίσει (είτε 

απευθείας, είτε με υποστήριξη από τον αναλυτή στα πλαίσια συνεντεύξεων) τη 

σημαντικότητα κάθε κριτηρίου, σε σύγκριση με κάθε ένα από τα υπόλοιπα. Όλη η 

πληροφορία συγκεντρώνεται σε πίνακα, με τη χρήση των τεσσάρων βασικών κανόνων 

(rules), οι οποίοι αναπτύσσονται στη συνέχεια: 

I. Eάν το κριτήριο της στήλης είναι σημαντικότερο από το κριτήριο της γραμμής, 

τοποθετείται στο αντίστοιχο στοιχείο της μήτρας το σύμβολο Χ 

II. Εάν το κριτήριο της στήλης δεν είναι σημαντικότερο από το κριτήριο της 

γραμμής, το αντίστοιχο στοιχείο της μήτρας παραμένει κενό 

2 

Xidonas, P., Askounis, D., Psarras, J., 2007. Μodeling a weighting parameter methodology within the 

MCDA frame on the basis of the PCT theory. Management & Decision Support Systems Laboratory, 

NTUA. Working paper. 





III. Εάν και τα δυο κριτήρια είναι το ίδιο σημαντικά, τοποθετείται στο αντίστοιχο 

στοιχείο της μήτρας το σύμβολο e 

IV. Εάν τα δυο κριτήρια δεν δύνανται να συγκριθούν, τοποθετείται στο 

αντίστοιχο στοιχείο της μήτρας το σύμβολο Ι 

Στη συνέχεια, η δόμηση του πίνακα γίνεται με βάση τον εξής κανόνα: 

⇒ 

Άθροιση των κενών στις γραμμές και των Χ στη στήλη διασταύρωσης 

του κάθε κριτηρίου με τον εαυτό του. 

Το τελικό άθροισμα είναι το μέτρο της σημαντικότητας του κριτηρίου, ενώ η 

εκατοστιαία κανονικοποίηση προσδίδει μια πιο εποπτική εικόνα της αυτής 

σημαντικότητας. Ενδεικτικό αριθμητικό παράδειγμα του παραπάνω μοντέλου 

στάθμισης παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. 

Κριτήριο 1 Κριτήριο 2 Κριτήριο 3 Κριτήριο 4 Κριτήριο 5 Κριτήριο 6 Κριτήριο 7 Κριτήριο 8 Σύνολο Βάρος 

Κριτήριο 1 X X X X X 2 8,3% 

Κριτήριο 2 e X X X 3 12,5% 

Κριτήριο 3 X X X X 2 8,3% 

Κριτήριο 4 e e 4 16,7% 

Κριτήριο 5 X X 3 12,5% 

Κριτήριο 6 X X 2 8,3% 

Κριτήριο 7 e 3 12,5% 

Κριτήριο 8 5 20,8% 

Σύνολο 24 100,0% 

3.3.3. Καθορισμός κατωφλίων 

Όπως προαναφέρθηκε, τα κατώφλια αδιαφορίας, προτίμησης και βέτο αποτελούν 

σημαντικές παραμέτρους για την εφαρμογή της ELECTRE III. Υπενθυμίζεται ότι τα 

κατώφλια αυτά ορίζονται ως: 

• Το κατώφλι q είναι το κατώφλι αδιαφορίας, κάτω από το οποίο ο αποφασίζων 

είναι αδιάφορος μεταξύ δύο επιλογών. 

• Το κατώφλι p είναι το κατώφλι προτίμησης, πάνω από το οποίο ο αποφασίζων 

δείχνει σαφή προτίμηση υπέρ μιας επιλογής. 

• Το κατώφλι ν είναι το κατώφλι βέτο, όπου μια διαφορά μεγαλύτερη από αυτό 

απαιτεί από τον αποφασίζοντα να αρνηθεί οποιαδήποτε άλλη υπεροχή που 

προκύπτει από άλλα κριτήρια. 





Οι τιμές των q, p, v είναι ιδιαίτερα υποκειμενικές και εκφράζουν τις προτιμήσεις του 

αποφασίζοντα με αντίστοιχες αβεβαιότητες. Μπορούν να είναι σταθερές ή της μορφής 

a + b(g) 

. Σε κάθε περίπτωση ισχύει η σχέση 

q ≤ p ≤ v 

, με τις ισότητες να ισχύουν σε 

ειδικές περιπτώσεις. Στην παρούσα μεθοδολογία δεν προτείνεται κάποια συγκεκριμένη 

σχέση μεταξύ q και p παρότι στη βιβλιογραφία έχουν προταθεί συσχετισμοί, όπως από 

τους Roy et αl. (1986) όπου προτείνεται η συμμετρική μορφή που δίνει 

2 

p = q 

1− 

b . 

Σύμφωνα με τους Roger and Bruen (1996) δεν μπορεί το p να θεωρείται πολλαπλάσιο 

του q, αφού κάτι τέτοιο δεν έχει φυσική σημασία και δεν μπορεί ένας λόγος σαν τον πιο 

πάνω να εκφράζει υποχρεωτικά το σημείο διαφοροποίησης στις προτιμήσεις του 

αποφασίζοντα. Στα πιο σημαντικά κριτήρια το κατώφλι ν είναι πιο κοντά στο p, ενώ στα 

λιγότερο σημαντικά πιο μακριά. Έτσι, εξασφαλίζεται ότι ένα όχι σημαντικό κριτήριο είναι 

πολύ πιο δύσκολο να ασκήσει βέτο σε μια, σχέση υπεροχής έναντι ενός πολύ 

σημαντικού. 

Παρόλα αυτά, η χρήση των παραπάνω σχέσεων δεν εφαρμόζεται στην παρούσα 

μεθοδολογία, αφού δεν είναι σαφές ότι υπάρχει συσχέτιση του σημείου που ο 

αποφασίζων δείχνει σαφή προτίμηση με το σημείο που η διαφοροποίηση γίνεται τόσο 

μεγάλη, ώστε να επιβάλλει την άσκηση βέτο. 

3.4. Διευκρινήσεις - Συμπεράσματα 

Στην προηγούμενη παράγραφο αναπτύχθηκε σε επίπεδο μαθηματικού μοντέλου η 

μεθοδολογία που προτείνεται στο πλαίσιο της μελέτης από την ομάδα μελέτης ως 

κατάλληλη για τη συγκριτική αξιολόγηση επενδύσεων πληροφορικής του δημοσίου, 

σε συνδυασμό πάντα με την επιλογή δεικτών αξιολόγησης που παρουσιάστηκε στο 

πλαίσιο του Παραδοτέου Π2 της παρούσας μελέτης (βλ. και Παράρτημα). Η 

παραπάνω μεθοδολογία, προκειμένου να είναι εφικτή πρακτικά η χρησιμοποίησή της 

θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη του λογισμικού συγκριτικής αξιολόγησης 

των επενδύσεων το οποίο θα συνοδεύει την παρούσα μελέτη. Στο πλαίσιο αυτό είναι 

σαφές ότι στη φάση αυτή δεν είναι εφικτή η περαιτέρω τεκμηρίωση της επιτυχίας της 

μεθοδολογικής αυτής προσέγγισης. Το γεγονός όμως ότι η βασική λογική της 

μεθοδολογίας αυτής βρίσκεται σε αντιστοιχία με τη μέθοδο ELECTRE III (η οποία 

όπως επίσης αναλύθηκε στο Παραδοτέο Π2 της μελέτης δοκιμάστηκε σε επίπεδο 

πρωτόλειου συστήματος ως προς την αποτελεσματικότητα της σε τέτοιου τύπου 

προβλήματα και έδειξε ικανοποιητικά αποτελέσματα), αλλά και ότι στην προτεινόμενη 





μεθοδολογία έχουν γίνει συγκεκριμένες επιλογές που αναμένεται να βελτιώσουν 

περαιτέρω τα αποτελέσματα της γενικής ακολουθούμενης πολυκριτήριας μεθόδου για 

το συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο της μελέτης, δίνει τη 

βεβαιότητα ότι με τον ορισμό των κατάλληλων βαρών για τους δείκτες αξιολόγησης 

(κάτι που τίθεται ως μοναδική προϋπόθεση για να είναι εφικτή η εφαρμογή της 

προτεινόμενης μεθόδου), τα αποτελέσματα αναμένεται να είναι ιδιαίτερα 

ικανοποιητικά. Η εφαρμογή της μεθόδου μέσα από το λογισμικό που αναπτύσσεται 

στα πλαίσια του έργου, θα οδηγήσει στην ύπαρξη του πρώτου ολοκληρωμένου 

συστήματος το οποίο θα μπορεί να αξιολογήσει και να συγκρίνει διαφορετικού τύπου 

και επιπέδου δημόσιες επενδύσεις πληροφορικής ως προς την αποδοτικότητά τους 

αλλά και τελικά την αποτελεσματικότητα στη διαχείρισή τους. 





4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 

4.1. Παράρτημα 1: Πλέγμα Δεικτών Αξιολόγησης Δημοσίων Επενδύσεων ΤΠΕ 

4.1.1. Δείκτες Κόστους 

Οι δείκτες κόστους ποσοτικοποιούν ορισμένα εκ των βασικότερων στοιχείων της κάθε επένδυσης που σχετίζονται όχι μόνο με το πόσο κόστισε 

η επένδυση συνολικά αλλά κυρίως με τον καταμερισμό του κόστους στις επιμέρους κατηγορίες όπως και με τις πιθανές υπερβάσεις σε ζητήματα 

προϋπολογισμού της κάθε επένδυσης. 

Κ01 

Κ02 

Κ03 

Κ04 

ποσοστό 

συγχρηματοδότησης έργου 

από την Ε.Ε. % 

Ποιο ήταν, αν υπήρχε, το ποσοστό συγχρηματοδότησης 

του έργου από την Ε.Ε.; 

συνολικό πραγματικό 

€ Ποιο ήταν το συνολικό πραγματικό κόστος του έργου 

κόστος έργου 

(σε €); 

ποσό αρχικού εγκεκριμένου 

€ Ποιος ήταν ο αρχικός εγκεκριμένος προϋπολογισμός του 

προϋπολογισμού έργου 

έργου (σε €); 

Πόσες σχετικές μελέτες εκπονήθηκαν συνολικά πριν την 

κόστος μελετών 

έναρξη του έργου; Ποιο ήταν το συνολικό κόστος των 

προετοιμασίας έργου € 

μελετών αυτών (σε €); 

Κ05 

κόστος μελετών 

αξιολόγησης/αποτίμησης € 

Πόσες μελέτες αξιολόγησης του έργου εκπονήθηκαν 

συνολικά μετά την ολοκλήρωσή του; Ποιο ήταν το 





αποτελεσμάτων έργου 

συνολικό κόστος των μελετών αυτών (σε €); 

Κ06 

Κ07 

Κ08 

Κ09 

Κ10 

συνολικό κόστος 

συμβουλευτικών 

υπηρεσιών διαχείρισης 

ή/και τεχνικής υποστήριξης 

κατά τη διάρκεια 

υλοποίησης του έργου € 

Πόσοι σύμβουλοι διαχείρισης ή/και τεχνικής υποστήριξης 

απασχολήθηκαν κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου; 

Ποιο ήταν το κόστος για την υπηρεσία (σε €); 

κόστος εξοπλισμού που 

Ποιο ήταν το κόστος του εξοπλισμού που συνολικά 

αποκτήθηκε € 

αποκτήθηκε (σε €); 

κόστος προγραμμάτων 

Πόσοι δημόσιοι υπάλληλοι της υπηρεσίας σας 

κατάρτισης υπαλλήλων της 

συμμετείχαν σε προγράμματα κατάρτισης και ποιο το 

υπηρεσίας € 

κόστος αυτών (σε €); 

κόστος για την πρόσληψη 

€ 

επαγγελματιών που 

απασχολήθηκαν συνολικά 

Πόσοι συνολικά επαγγελματίες απασχολήθηκαν κατά τη 

κατά τη διάρκεια 

διάρκεια υλοποίησης του έργου; Ποιο ήταν το κόστος για 

υλοποίησης του έργου 

την υπηρεσία (σε €); 

κόστος απόκτησης 

€ Πόσες άδειες χρήσης πακέτων εμπορικού λογισμικού 

πακέτων λογισμικού 

αποκτήθηκαν συνολικά; Ποιο ήταν το κόστος για την 





υπηρεσία (σε €); 

Κ11 

Κ12 

κόστος για ενέργειες 

διάχυσης / διαφήμισης στα 

ΜΜΕ 

ετήσιο κόστος συντήρησης 

/ επικαιροποίησης 

πληροφοριακών 

συστημάτων 

€ Προβλέπεται κονδύλι στον προϋπολογισμό της υπηρεσίας 

σας προς διάθεση σε ενέργειες διάχυσης στα ΜΜΕ; Αν 

ναι, ποιο είναι το ποσό αυτό (σε €); 

Ποιο είναι το ποσό (σε €) που διατίθεται για συντήρηση 

€ 

/ επικαιροποίηση των πληροφοριακών συστημάτων της 

υπηρεσίας ανά έτος; 

διάρκεια ζωής επένδυσης 

Ποια η εκτιμώμενη διάρκεια ζωής της επένδυσης που 

Κ13 

σε έτη 

έτη 

υλοποιήθηκε; 





4.1.2. Δείκτες Άμεσων Αποτελεσμάτων Επένδυσης 

Οι δείκτες αυτοί μετρούν στοιχεία που άμεσα είναι εφικτό να καταγραφούν εφόσον μια επένδυση έχει περάσει σε επίπεδο παραγωγικής 

λειτουργίας. Τα στοιχεία αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς δείχνουν το κατά πόσον η επένδυση και το υλοποιηθέν έργο δημιούργησαν τις 

προοπτικές για μια βελτίωση του επιπέδου λειτουργίας και παροχής υπηρεσιών των δημοσίων φορέων. 

Δ01 

Δ02 

Δ03 

Δ04 

Δ05 

ποσοστιαία μεταβολή 

αναλογίας Η/Υ ανά 

υπάλληλο % 

υπέρβαση χρονικού 

προγραμματισμού ως 

ποσοστό της συμβατικής 

διάρκειας του έργου % 

διαδικασίες που 

μηχανογραφήθηκαν 

πλήθος 

διαδικασίες που 

πλήθος 

επανασχεδιάστηκαν 

αριθμός διαδικασιών που 

πλήθος 

τηρούνται παράλληλα 

χειρόγραφα και 

ηλεκτρονικά 

Ποια ήταν η ποσοστιαία μεταβολή της αναλογίας 

ηλεκτρονικών υπολογιστών / διοικητικούς υπαλλήλους 

μετά την ολοκλήρωση του έργου; 

Υπήρξε υπέρβαση του χρονοδιαγράμματος του έργου; Τι 

ποσοστό της διάρκειας του έργου ήταν η καθυστέρηση 

που παρατηρήθηκε; 

Πόσες νέες διαδικασίες μηχανογραφήθηκαν στα πλαίσια 

του έργου; 

Πόσες διαδικασίες χρειάστηκε να επανασχεδιαστούν κατά 

και μετά την εκτέλεση του έργου; 

Υπάρχουν ηλεκτρονικές διαδικασίες τα στοιχεία των 

οποίων αποθηκεύονται εκτός από ηλεκτρονικά και με 

παραδοσιακό τρόπο; Αν ναι, πόσες είναι αυτές; 





Δ06 

Δ07 

Δ08 

Δ08i 

ποσοστό ηλεκτρονικά 

παρεχόμενων υπηρεσιών 

σε σχέση με τις συνολικές 

παρεχόμενες υπηρεσίες % 

αριθμός νέων θέσεων 

εργασίας πλήρους 

απασχόλησης ως ποσοστό 

του συνολικού δυναμικού 

της υπηρεσίας % 

αριθμός θέσεων εργασίας 

που καταργήθηκαν με 

παράλληλη εσωτερική 

μετακίνηση δημοσίων 

υπαλλήλων ως ποσοστό 

του συνολικού δυναμικού 

της υπηρεσίας % 

αριθμός θέσεων εργασίας 

που καταργήθηκαν ως 

ποσοστό του σχετικού 

στόχου που είχε αρχικά % 

Πόσες βασικές υπηρεσίες παρέχονται ηλεκτρονικά στους 

πολίτες / επιχειρήσεις σε σχέση με το σύνολο των 

παρεχόμενων υπηρεσιών; 

Πόσες νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης 

(πρόσληψη) δημιουργήθηκαν στην υπηρεσία σας ως 

αποτέλεσμα του έργου; Δώστε το ποσοστό επί του 

συνόλου των υπαλλήλων της υπηρεσίας. 

Πόσες ήδη υπάρχουσες θέσεις εργασίας της υπηρεσίας 

σας καταργήθηκαν μετά την εγκατάσταση του νέου ΠΣ, 

με αποτέλεσμα να υπάρξει μετακίνηση των κατόχων τους 

εσωτερικά στην υπηρεσία σε νέες θέσεις; Δώστε το 

ποσοστό επί του συνόλου των υπαλλήλων της 

υπηρεσίας. 

Ποια η τιμή του προηγούμενου δείκτη σε σχέση με τους 

στόχους που είχαν αρχικά τεθεί κατά την ωρίμανση και 

σχεδίαση του έργου; 





τεθεί 

Δ09 

ποσοστό διαδικασιών που 

εκτελεί η υπηρεσία μέσω 

της χρήσης των 

ηλεκτρονικών συστημάτων 

που αναπτύχθηκαν σε 

σχέση με το συνολικό 

αριθμό διαδικασιών. % 

Ποιο είναι το ποσοστό των ηλεκτρονικών διαδικασιών 

που εκτελεί η υπηρεσία μέσω της χρήσης των 

ηλεκτρονικών συστημάτων που αναπτύχθηκαν μέσω του 

έργου σε σχέση με το σύνολο των εκτελούμενων 

διαδικασιών; 





4.1.3. Δείκτες Αξιολόγησης Επιδόσεων Επένδυσης 

Οι δείκτες αξιολόγησης επιδόσεων επένδυσης αποτελούν ένα εκ των βασικότερων τμημάτων του συνολικού πλέγματος δεικτών. 

Ποσοτικοποιούν τα μετρήσιμα αλλά και ενίοτε κάποια ποιοτικά αποτελέσματα της κάθε επένδυσης σε σχέση κυρίως με τις αλλαγές που η 

επένδυση προκάλεσε στην εσωτερική λειτουργία του κάθε φορέα και ενδεχομένως στην οργάνωσή του, στο κόστος του και στην επικοινωνία 

με τρίτους φορείς. 

Α01 

Α02 

Α03 

Α04 

ποσοστιαία μεταβολή στην 

ηλεκτρονική ανταλλαγή 

εγγράφων με άλλες 

δημόσιες υπηρεσίες % 

Παρατηρήθηκε μεταβολή των εγγράφων που 

ανταλλάσονται ηλεκτρονικά με άλλες δημόσιες υπηρεσίες 

από τη μέρα ολοκλήρωσης του έργου; Αν ναι, ποιο ήταν 

το ποσοστό της μεταβολής αυτής; 

αριθμός άλλων υπηρεσιών 

πλήθος 

εντός του φορέα με τις 

οποίες επήλθε ηλεκτρονική 

Με πόσες άλλες υπηρεσίες του φορέα σας διασυνδέθηκε 

διασύνδεση 

ηλεκτρονικά η δική σας ως αποτέλεσμα του έργου; 

αριθμός φορέων με τους 

πλήθος 

οποίους επήλθε 

Με πόσες άλλες δημόσιες υπηρεσίες διασυνδέθηκε 

ηλεκτρονική διασύνδεση 

ηλεκτρονικά η δική σας ως αποτέλεσμα του έργου; 

ποσοστιαία μεταβολή του 

% Πόσα εσωτερικά πρωτόκολλα απαιτούνταν πριν την 

συνολικού αριθμού 

εκτέλεση του έργου για μια εσωτερική συναλλαγή 

πρωτοκόλλων εσωτερικής 

μεταξύ δύο διαφορετικών διευθύνσεων της υπηρεσίας 





Α05 

Α06 

Α07 

Α08 

επικοινωνίας και 

ανταλλαγής εγγράφων 

εντός του φορέα πριν και 

μετά την εκτέλεση του 

έργου 

μεταβολή πλήθους 

πρωτοκόλλων που 

τηρούνται ηλεκτρονικά % 

αριθμός συναλλαγών που 

διεκπεραιώνονται 

ηλεκτρονικά ανά ημέρα 

πλήθος 


κόστους για την υπηρεσία 

για μία αντιπροσωπευτική 

συναλλαγή % 


χρόνου για την υπηρεσία 

για μία αντιπροσωπευτική 

συναλλαγή % 

σας και πόσα μετά, ως ποσοστό των πρώτων; 

Σε τι ποσοστό μεταβλήθηκε ο αριθμός των πρωτοκόλλων 

που διαθέτει ο φορέας σας και τα οποία τηρούνται 

ηλεκτρονικά 

Πόσες συναλλαγές διεκπεραιώνονται μέσω των 

ιστοσελίδων σας ανά ημέρα; 

Παρατηρήθηκε μεταβολή στο κόστος (να εκτιμηθεί μέσω 

μεταβολής ή κατάργησης θέσεων εργασίας) για μια 

αντιπροσωπευτική συναλλαγή της υπηρεσίας σας μετά 

την εκτέλεση του έργου; Αν ναι, ποιο ήταν το ποσοστό 

της μεταβολής αυτής; 

Παρατηρήθηκε μεταβολή στο χρόνο για μια 

αντιπροσωπευτική συναλλαγή της υπηρεσίας σας μετά 

την εκτέλεση του έργου; Αν ναι, ποιο ήταν το ποσοστό 

της μεταβολής αυτής; 





Α09 

Α10 

A10i 

Α11 

Α06 

ποσοστό αιτήσεων που 

παραλαμβάνονται σε 

ηλεκτρονική μορφή % 

ποσοστό Η/Υ που 

απέκτησαν πρόσβαση στο 

διαδίκτυο ως απαίτηση της 

θέσης εργασίας % 

ποσοστό Η/Υ που 

απέκτησαν πρόσβαση στο 

διαδίκτυο ως ποσοστό του 

σχετικού στόχου που είχε 

αρχικά τεθεί % 

ποσοστό μεταβολής 

αριθμού υπαλλήλων 

χρησιμοποιούν email για 

υπηρεσιακούς λόγους % 

συνολικός αριθμός 

συναλλαγών που 

διεκπεραιώνονται από την 

πλήθος 

Τι ποσοστό των αιτήσεων που δέχεται η υπηρεσία σας 

είναι σε ηλεκτρονική μορφή; 

Μεταβολή ποσοστού Η/Υ της υπηρεσίας σας με 

πρόσβαση στο διαδίκτυο. Να συνυπολογιστούν μόνο οι 

Η/Υ των οποίων η πρόσβαση στο διαδίκτυο κρίνεται ως 

χρήσιμη για τη θέση εργασίας. 

Ποια η τιμή του προηγούμενου δείκτη σε σχέση με τους 

στόχους που είχαν αρχικά τεθεί κατά την ωρίμανση και 

σχεδίαση του έργου; 

Μεταβολή ποσοστού υπαλλήλων της υπηρεσίας σας που 

διαθέτουν email. Να συνυπολογιστούν μόνο οι υπάλληλοι 

για τους οποίους το email προβλέπεται να 

χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της εργασίας τους 

(εσωτερικά ή εξωτερικά) 

Πόσες συναλλαγές διεκπεραιώνονται από την υπηρεσία 

σας ανά ημέρα; 





υπηρεσία ανά ημέρα 





4.1.4. Δείκτες Αξιολόγησης Επιδόσεων Για Πολίτες/Επιχειρήσεις 

Σε συνέχεια των προηγουμένων, οι δείκτες αυτοί μετρούν την άλλη πλευρά των αποτελεσμάτων των επενδύσεων και των υλοποιηθέντων 

έργων καθώς επικεντρώνονται στα πρακτικά και ουσιαστικά αποτελέσματα που επέφεραν οι επενδύσεις σε επίπεδο εξυπηρέτησης πολιτών και 

επιχειρήσεων. Παράλληλα οι δείκτες που ακολουθούν δίνουν μια σαφή εικόνα σχετικά με την αποδοχή (και ενίοτε τα ποσοστά ικανοποίησης) 

των αποτελεσμάτων των επενδύσεων από το κοινό και τις συνεργαζόμενες με τον κάθε φορέα επιχειρήσεις. 

ημερήσιος αριθμός 

Πόσες συναλλαγές πραγματοποιεί η υπηρεσία σας 

Π01 

συναλλαγών με πολίτες 

πλήθος 

καθημερινά με πολίτες; 

ημερήσιος αριθμός 

συναλλαγών με 

Πόσες συναλλαγές πραγματοποιεί η υπηρεσία σας 

Π02 

επιχειρήσεις 

πλήθος 

καθημερινά με επιχειρήσεις; 

αριθμός επισκέψεων (hits) 

σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες 

Πόσες επισκέψεις δέχονται οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες 

που αναπτύχθηκαν 

που αναπτύχθηκαν σας ανά ημέρα; απάντηση ανά 

Π03 

(ημερησίως) 

πλήθος 

υπηρεσία και συνολικά 

αριθμός εγγράφων που 

ανταλλάσσονται 

ηλεκτρονικά με 

Πόσα έγγραφα ανταλλάσονται ηλεκτρονικά ανά ημέρα 

Π04 

πολίτες/επιχειρήσεις 

πλήθος 

(με πολίτες / επιχειρήσεις); 





(ημερησίως) 

Π05 

Π06 

Π07 

ποσοστιαία εξοικονόμηση 

χρόνου για πολίτες % 

ποσοστιαία εξοικονόμηση 

χρόνου για επιχειρήσεις % 

ποσοστό αιτήσεων που 

προέρχεται από 

απομακρυσμένες περιοχές 

σε ηλεκτρονική μορφή σε 

σχέση με τις συνολικές % 

Παρατηρήθηκε εξοικονόμηση χρόνου για τους πολίτες 

στις συναλλαγές τους με την υπηρεσία σας; Αν ναι, ποιο 

ήταν το ποσοστό της μεταβολής χρόνου; 

Σημείωση: Εφόσον δεν διατίθενται σχετικά αριθμητικά 

στοιχεία ζητείται εκτίμηση βάσει της αντίληψης και της 

εμπειρίας της υπηρεσίας και του ερωτώμενου 

Παρατηρήθηκε εξοικονόμηση χρόνου για τις επιχειρήσεις 

στις συναλλαγές τους με την υπηρεσία σας; Αν ναι, ποιο 

ήταν το ποσοστό της μεταβολής χρόνου; 

Σημείωση: Εφόσον δεν διατίθενται σχετικά αριθμητικά 

στοιχεία ζητείται εκτίμηση βάσει της αντίληψης και της 

εμπειρίας της υπηρεσίας και του ερωτώμενου 

Τι ποσοστό των αιτήσεων που λαμβάνετε και προέρχεται 

από πολίτες / επιχειρήσεις που δε βρίσκονται στην ίδια 

πόλη με οποιοδήποτε παράρτημα της υπηρεσίας σας 

είναι σε ηλεκτρονική μορφή; 





Π08 

Π09 

Π10 

βαθμός ικανοποίησης 

πολιτών % 

βαθμός ικανοποίησης 

επιχειρήσεων % 

μεταβολή φυσικών 

επισκέψεων πολιτών στην 

υπηρεσία % 

Σε τι βαθμό (0: καθόλου – 100: απόλυτα) δηλώνουν 

ικανοποιημένοι οι εξυπηρετούμενοι από την υπηρεσία 

σας πολίτες / επιχειρήσεις από νέες υπηρεσίες που 

παρέχονται ως αποτέλεσμα του έργου; 

Σημείωση: 

Εφόσον έχετε διενεργήσει έρευνα με οποιοδήποτε τρόπο 

σχετικά με το βαθμό ικανοποίησης από τις νέες 

παρεχόμενες υπηρεσίες η ερώτηση συμπληρώνεται βάσει 

των αποτελεσμάτων αυτής. 

Έχετε διενεργήσει έρευνα σχετικά με το βαθμό 

ικανοποίησης των επιχειρήσεων από τις νέες 

παρεχόμενες υπηρεσίες; Ποιο το αποτελεσμά της; 

Σε τι ποσοστό έχει μεταβληθεί ο αριθμός των φυσικών 

(αυτοπρόσωπων ή μέσω τρίτου) επισκέψεων από πολίτες 

στην υπηρεσία για διεκπεραίωση ζητημάτων τους σε 

σχέση με τις επισκέψεις πριν την εισαγωγή των 

ηλεκτρονικών υπηρεσιών; 





4.1.5. Δείκτες σε Σχέση με Προγράμματα Εκπαίδευσης/Κατάρτισης 

Οι δείκτες που σχετίζονται με προγράμματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης προσωπικού αφορούν αρχικά αποκλειστικά έργα στα οποία 

περιλαμβάνονταν εκπαίδευση του προσωπικού δημοσίων φορέων. Τα έργα αυτά δεν είναι δυνατόν να αποτιμηθούν ορθά αν δεν χρησιμοποιηθεί 

η κατάλληλη σειρά δεικτών προκειμένου να μετρηθούν όχι τα αποτελέσματα κάποιων συστημάτων ή υποδομών (όπως οι λοιποί δείκτες) αλλά 

τα αποτελέσματα της παροχής συγκεκριμένων υπηρεσιών που ως στόχο είχαν τη βελτίωση του επιπέδου των δημοσίων υπαλλήλων σε θέματα 

γνώσεων πληροφορικής. 

Ε01 

Ε02 

Ε03 

ώρες προγραμμάτων 

κατάρτισης σε ΤΠΕ ανά 

συμμετέχοντα υπάλληλο 

πλήθος 

ποσοστό των υπαλλήλων 

της υπηρεσίας σας που 

συμμετείχαν σε 

προγράμματα κατάρτισης 

σε ΤΠΕ % 

ποσοστό δημοσίων 

υπαλλήλων άνω των 55 

ετών που συμμετείχαν σε 


σε ΤΠΕ % 

Πόσες ώρες κατάρτισης στις νέες ΤΠΕ ανά συμμετέχοντα 

υπάλληλο πραγματοποιήθηκαν στην υπηρεσία σας; 

Πόσοι δημόσιοι υπάλληλοι της υπηρεσίας σας 

συμμετείχαν σε αυτά τα προγράμματα κατάρτισης στις 

νέες ΤΠΕ σε σχέση με το συνολικό δυναμικό της 

υπηρεσίας; 

Ποιο ήταν το ποσοστό των συμμετεχόντων υπαλλήλων 

άνω των 55 ετών σε αυτά τα προγράμματα κατάρτισης 

στις νέες ΤΠΕ προς το σύνολο των υπαλλήλων άνω των 

55 ετών που διαθέτει η υπηρεσία σας; 





Ε04 

Ε05 

ποσοστό γυναικών 

δημοσίων υπαλλήλων που 

συμμετείχαν σε 


σε ΤΠΕ % 

Ποσοστιαία μεταβολή του 

αριθμού των δημοσίων 

υπαλλήλων που 

χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ % 

Ποιο ήταν το ποσοστό των συμμετεχόντων γυναικών σε 

αυτά τα προγράμματα κατάρτισης στις νέες ΤΠΕ προς το 

σύνολο των γυναικών υπαλλήλων που διαθέτει η 

υπηρεσία σας; 

Παρατηρήθηκε μεταβολή του αριθμού των υπαλλήλων 

που χρησιμοποιούν τις νέες ΤΠΕ έπειτα από κατάρτισή 

τους; Αν ναι, ποιο ήταν το ποσοστό της μεταβολής 

αυτής; 





4.2. Παράρτημα 2: Βιβλιογραφία και αναφορές 

Brans, J. and P. Vincke (1985). A preference ranking organization method. 

Management Science 31 (6), 647-656. 

Pardalos P.M., Siskos Y. and Zopounidis C. (1995), “Advances in Multicriteria 

Analysis”, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. 

Rogers MG and Bruen MP (1996), “Choosing realistic values of indifference, 

preference and veto thresholds for use with environmental criteria within ELECTRE”, 

European Journal of Operation Research, 107: 552-563. 

Roy B, Present M and Silihol D (1986), “A programming method for determining 

which Paris metro stations should be renovated”, European Journal of Operation 

Research, 24: 318-334. 

Roy B. (1991), “The outranking approach and the foundations of ELECTRE 

methods”, Theory and Decision”, 31, 49 – 73. 

Roy, B. (1996), “Multicriteria Methodology for Decision Aiding”, Kluwer Academic 

Publishers, Dordrecht. 

Zopounidis C. and Doumpos M. (2002), “Multicriteria decision aid in financial decision 

making”, Journal of Multicriteria Decision Analysis 11: 167–186. 

Δούμπος Μ. (2000), “Πολυκριτήριες Μέθοδοι Ταξινόμησης και Εφαρμογές στη 

Χρηματοοικονομική Διοίκηση”, Διδακτορική Διατριβή, Πολυτεχνείο Κρήτης. 

Δούμπος Μ. (2004), “Πολυκριτήρια Συστήματα Αποφάσεων”, Πανεπιστημιακές 

σημειώσεις, Πολυτεχνείο Κρήτης. 

Ματσατσίνης N. (2006), “Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων”, Πανεπιστημιακές 

σημειώσεις, Πολυτεχνείο Κρήτης. 





4.3. The methodological framework for enhancing the efficiency of ICT 

investments in the Greek public sector (Executive Summary - Απόδοση 

στην Αγγλική Γλώσσα) 

During the last decades the globalization of financial markets, the intensifying 

competition among firms, financial institutions and organizations as well as the rapid 

economic, social and technological changes, have led to an increasing uncertainty and 

instability in the financial and business environments. Within this new context the 

importance of making efficient financial decisions has increased, and the complexity of 

the financial decision making process has also increased. This complexity is clearly 

evident in the existing variety and volume of new financial products and services. In this 

‘new’ reality, financial researchers and practitioners acknowledge the requirement to 

address financial decision problems through integrated and realistic approaches based on 

sophisticated quantitative analysis techniques. Thus, the connection between the 

financial theory and the mathematical modelling become apparent. Techniques from the 

field of optimization, stochastic processes, simulation, forecasting, decision support 

systems, Multiple Criteria Decision Making (MCDM), fuzzy logic, etc. are now considered 

to be valuable tools for financial decision making. 

Within the field of operations research, MCDM has evolved over the last three decades as 

one major discipline. The development of MCDM is based on the simple finding that a 

single objective, goal, criterion or point of view is rarely used to make real-world 

decisions. The MCDM field is devoted to the development of appropriate methodologies 

that can be used to support and aid decision makers (DMs) in situations where multiple 

conflicting decision factors (objectives, goals, criteria, etc.) have to be considered 

simultaneously. The methodological framework of MCDM is well suited to the complex 

nature of financial decision-making problems. The multidimensional nature of financial 

decisions has already been emphasized by researchers who noted the necessity to 

address financial problems in a broader, more realistic context considering all the 

pertinent factors involved. Such findings and critical thoughts have already motivated 

several researchers to explore the potentials of MCDM in addressing financial decisionmaking 

problems. 

Traditional optimization, statistical and econometric analysis approaches used within the 

financial engineering context are often based on the assumption that the considered 

problem is well posed, well formulated regarding the reality involved and they usually 





consider the existence of a single objective, evaluation criterion or point of view that 

underlies the conducted analysis (i.e. monocriteria paradigm). In such a case the solution 

of financial problems is easy to obtain. But in reality, the modelling of financial problems 

is based on a different kind of logic taking into consideration the following elements: 1) 

The existence of multiple criteria, 2) The conflicting situation between the criteria, 3) The 

complex, subjective and ill-structured nature of the evaluation process, and 4) The 

introduction of financial decision makers in the evaluation process. 

On the basis of the above remarks it is possible to distinguish three main reasons which 

have motivated a change of view in the modelling of the financial problems: 1) 

Formulating the problem in terms of seeking the optimum, financial decision makers (i.e. 

financial analysts, portfolio managers, investors, etc.) get involved in a very narrow 

problematic, often irrelevant to the real decision problem, 2) The different financial 

decisions are taken by the humans (i.e. financial managers) and not by the models; the 

decision makers get more and more deeply involved in the decision-making process. In 

order to solve problems, it becomes necessary to take into consideration their 

preferences, their experiences and their knowledge, 3) For financial decision problems 

such as the choice of investment projects, the portfolio selection, the evaluation of 

business failure risk, etc., it is an illusion to speak about optimality since multiple criteria 

must be taken into consideration. 

The case of choosing investment projects is an important strategic decision for every 

firm, public or private, large or small. Therefore, the process of an investment decision 

should be conveniently modelled. In general, the investment decision process consists of 

four main stages: perception, formulation, evaluation and choice. The financial theory 

intervenes only in the stages of evaluation and choice based on traditional financial 

criteria such as the payback period, the accounting rate of return, the net present value, 

the internal rate of return, the index of profitability, the discounted payback method, etc. 

This approach, however, entails some shortcomings such as the difficulty in aggregating 

the conflicting results of each criterion and the elimination of important qualitative 

variables from the analysis. MCDM, on the other hand, contributes in a very original way 

to the investment decision process, supporting all stages of the investment process. 

Concerning the stages of perception and formulation, MCDM contributes to the 

identification of possible actions (investment opportunities) and to the definition of a set 

of potential actions (possible variants, each variant constituting an investment project in 

competition with others). Concerning the stages of evaluation and choice, MCDM 





supports the introduction in the analysis of both quantitative and qualitative criteria. 

Criteria such as the urgency of the project, the coherence of the objectives of the 

projects with those of the general policy of the firm as well as the social and 

environmental aspects should be taken into careful consideration. Therefore, MCDM 

contributes in investment appraisal through the identification of the best investment 

projects according to the problematic chosen, the satisfactory resolution of the conflicts 

between the criteria, the determination of the relative importance of the criteria in the 

decision-making process, and the revealing of the investors’ preferences and system of 

values. These attractive features have been the main motivation for the use of MCDM 

methods in investment appraisal in several real-world cases. 

The methodological framework for enhancing the efficiency of ICT investments in the 

Greek public sector is presented in great detail in Deliverable 1. This deliverable consists 

of two parts. 

In the first part of Deliverable 1, the effects of the efficiency of the IT investments are 

examined. This examination has, mainly, qualitative character and it concerns in the 

documentation of the great importance of IT investments on the public sector for a 

country like Greece, especially in the field of increasing the productivity of the public 

organizations. The extracted conclusions are focused on the fact that that the need for 

further exploitation of IT in the Greek public sector is imperative since this is maybe the 

only realistic way to increase the productivity and to fight bureaucracy, improving at the 

same time the means of interaction between citizens, enterprises and public 

organizations and/or institutions. 

In the second part of Deliverable 1, the methodological framework that has been 

developed for the appraisal of the information and communication technology public 

investments is elaborately described. Firstly, the relative popular international 

methodologies for the public ICT investments appraisal are mentioned and then, the 

theoretical background and principles of the Multiple Criteria Decision Making (MCDM) is 

presented in detail. In the second stage, the sub-framework of the Outranking Relations 

Theory is developed analytically, since on its basis is grounded the multiple criteria 

method ELECTRE III, which is utilized for the appraisal of the public ICT investments. 

The whole proposed methodology is presented and all the appropriate adjustments that 

have applied are described. Then, the procedures that followed for the definition of the 

weightings and the technical parameters/thresholds in the corresponding criteria of the 

methodology are also presented.

Î Î»Î±Î¯ÏÎ¹Î¿ Î±Î¾Î¹Î¿Î»ÏÎ³Î·ÏÎ·Ï ÏÎ·Ï Î±ÏÎ¿Î´Î¿ÏÎ¹ÎºÏÏÎ·ÏÎ±Ï ÏÏÎ½ ÎµÏÎµÎ½Î´ÏÏÎµÏÎ½ ÏÎµ ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Î Î»Î±Î¯ÏÎ¹Î¿ Î±Î¾Î¹Î¿Î»ÏÎ³Î·ÏÎ·Ï ÏÎ·Ï Î±ÏÎ¿Î´Î¿ÏÎ¹ÎºÏÏÎ·ÏÎ±Ï ÏÏÎ½ ÎµÏÎµÎ½Î´ÏÏÎµÏÎ½ ÏÎµ ...