ÏÏ Î¼ÏληÏÏμαÏικο ÏÎµÏ ÏÎ¿Ï 2
ÏÏ Î¼ÏληÏÏμαÏικο ÏÎµÏ ÏÎ¿Ï 2
ÏÏ Î¼ÏληÏÏμαÏικο ÏÎµÏ ÏÎ¿Ï 2
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, ΤΟΜΟΣ 74, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ 2, 2012 201<br />
την αιτιοπαθογένεια του ΚΠΕ είναι γνωστά. Η περιεκτικότητα<br />
της διατροφής σε ζωικό λίπος και φυτικές<br />
ίνες έχουν κυρίως ενοχοποιηθεί. Επίσης η κατανάλωση<br />
μπύρας, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο<br />
τρόπος παρασκευής των τροφών έχουν θεωρηθεί ότι<br />
ευοδώνουν την καρκινογέννεση. Αντίθετα, θεωρούνται<br />
προστατευτικά η ασπιρίνη και τα άλλα μη στεροειδή<br />
φάρμακα, το ασβέστιο, το σελήνιο, η θεραπεία με οιστρογόνα,<br />
το χαμηλό βάρος και η άσκηση. Παρόμοια<br />
προστατευτική δράση, αλλά με μικρότερη πιθανά δράση<br />
έχουν η δίαιτα πλούσια σε καρωτένη, φυτικές ίνες<br />
ή σελήνιο, η βιταμίνη C, Ε και D.<br />
Αναλυτικότερα για μερικές από αυτές: Από μακρού<br />
μελέτες είχαν καταδείξει διαφορές στην συχνότητα<br />
του σε πληθυσμούς με διαφορετικές τρόπο ζωής<br />
και κυρίως διαφορετικές διαιτητικές συνήθειες. Μελέτες<br />
σε πληθυσμούς που μετανάστευαν από περιοχές<br />
χαμηλού επιπολασμού σε χώρες υψηλού κινδύνου και<br />
υιοθέτηση της αντίστοιχης δίαιτας (όπως για παράδειγμα<br />
από την Ιαπωνία στις αρχές του προηγούμενου<br />
αιώνα προς το αρχιπέλαγος της Χαβάης) έδειξαν<br />
ταχεία αντίστοιχη αύξηση του κινδύνου για καρκίνο<br />
παχέος εντέρου ωστόσο δεν έγινε δυνατόν να καθορισθεί<br />
πιο ακριβώς στοιχείο της διατροφής δρα είτε<br />
προστατευτικά ή αντίθετα αυξάνει το κίνδυνο.<br />
Τροφές πλούσιες σε λίπος, (χαρακτηριστικά σε<br />
χώρες υψηλού επιπολασμού τα λιπαρά οξέα αποτελούν<br />
το 40-45% των ολικών θερμίδων της διατροφής<br />
ενώ αντίθετα σε πληθυσμούς με χαμηλό επιπολασμό<br />
αυτό αποτελεί μόλις το 10% των θερμίδων) και φτωχές<br />
σε φυτικές ίνες καθώς και η αυξημένη κατανάλωση<br />
κόκκινου κρέατος (πιθανά λόγω διαφορών στο<br />
είδος των λιπαρών οξέων που περιέχει αυτό σε σχέση<br />
με τα αντίστοιχα που βρίσκονται στα πουλερικά ή<br />
τα ψάρια) ενοχοποιείται. Σαν κύριος παθογενετικός<br />
μηχανισμός θεωρείται ότι το λίπος της τροφής οδηγεί<br />
σε αύξηση της παραγωγής χοληστερόλης και χολικών<br />
αλάτων στο ήπαρ με επακόλουθη αύξηση της συγκέντρωσης<br />
τους στο αυλό του παχέος εντέρου, ενώ τα<br />
βακτηρίδια του παχέος εντέρου τα μετατρέπουν σε<br />
δευτερογενή χολικά άλατα, μεταβολίτες της χοληστερόλης<br />
και άλλους τοξικούς μεταβολίτες. Επακόλουθα<br />
αυξάνονται τα επίπεδα της αποκαρβοξυλάσης<br />
της ορνιθίνης (που οδηγεί σε αύξηση του κυτταρικού<br />
πολλαπλασιασμού, καθώς και η δραστηριότητα της<br />
πρωτεϊνικής κινάσης καθώς επίσης και ο δρόμος του<br />
μεταβολισμού του αραχιδονικού οξέος ενεργοποιείται<br />
από τα χολικά οξέα οδηγώντας έτσι σε κυτταρικό<br />
πολλαπλασιασμό, ένας δρόμος που εμποδίζεται από<br />
τα μη στεροειδή φάρμακα ή την ασπιρίνη.<br />
Οι φυτικές ίνες έχουν βρεθεί ότι προστατεύουν σε<br />
αρκετές μελέτες (1,2). Πρόκειται για ίνες φυτικής προέλευσης<br />
που είναι ανθεκτικές στην πέψη από τα εντερικά<br />
ένζυμα και δρουν συνεπώς στο αυλό του παχέος<br />
εντέρου. Παρόλο που πολλές μελέτες έχουν δείξει<br />
ότι προσφέρουν προστασία από το καρκίνο παχέος<br />
εντέρου ωστόσο δεν φάνηκε να προστατεύουν από<br />
την υποτροπή αδενωμάτων (3,4). Σε μεταανάλυση 13<br />
σχετικών μελετών φάνηκε ότι η κατανάλωση φυτικών<br />
ινών σχετίζεται αντίστροφα με το κίνδυνο για καρκίνο<br />
παχέος εντέρου, αλλά όταν έγινε διόρθωση για τους<br />
λοιπούς διαιτητικούς παράγοντες οι φυτικές ίνες δεν<br />
έδειξαν να προστατεύουν από το καρκίνο παχέος<br />
εντέρου (5). Πιθανολογείται ότι αυτά δρουν μέσω αύξησης<br />
του όγκου του περιεχομένου στο παχύ έντερο<br />
οδηγώντας έτσι σε μείωση της συγκέντρωσης των<br />
καρκινογόνων ενώ λόγω της ταχύτερης διόδου μέσα<br />
από το κόλο υπάρχει μικρότερη έκθεση του στις ουσίες<br />
αυτές. Επίσης μερικές από τις φυτικές ίνες (όπως<br />
η σελλουλόζη, το πίτουρο) προκαλούν αλλαγές στην<br />
έκφραση βακτηριακών ενζύμων που δρουν προστατευτικά,<br />
ενώ άλλα μπορούν να συνδεθούν με τοξικά<br />
προϊόντα αδρανοποιώντας τα έτσι.<br />
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D δρουν προστατευτικά.<br />
Δεν είναι και εδώ γνωστός ο ακριβής τρόπος<br />
δράσης ωστόσο το ασβέστιο δρα τόσο στο κυτταρικό<br />
κύκλο, στην έκφραση και δραστηριότητα βασικών για<br />
το κύτταρο ένζυμων (τυροσινική κινάση, αποκαρβοξυλάση<br />
ορνιθίνης κλπ). Σε μελέτες και μετααναλυση σχετικών<br />
μελετών βρέθηκε ότι το ασβέστιο προστατεύει<br />
από καρκίνο παχέος εντέρου (6). Παρόμοιος ρόλος έχει<br />
βρεθεί κυρίως σε πειραματόζωα για την βιταμίνη (7).<br />
Mη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα: μελέτες<br />
έχουν δείξει μείωση της σχετιζόμενης με κακοήθεια του<br />
παχέος εντέρου στα άτομα με χρόνια χρήση ΜΣΑΦ.<br />
Παρότι δεν είναι γνωστοί οι ακριβείς μηχανισμοί, ενοχοποιούνται<br />
η μεταβολή στο μεταβολισμό του αραχιδονικού<br />
οξέος με αλλαγές των επιπέδων ουσιών<br />
όπως οι προσταγλανδίνες θρομβαξάνες λευκοτριένες<br />
κ.λπ που οδηγούν σε αλλαγές στην προσκόλληση ωρίμανση<br />
και διαφοροποίηση των κυττάρων ενώ επάγουν<br />
και την απόπτωση των. Η δράση αυτή γίνεται<br />
μέσω αναστολής της δράσης της κυκλοξυγενάσης,<br />
ενός ενζύμου που η 2η μορφή [κυκλοοξυγενάση 2 (COX<br />
2)] του υπερεκφράζεται στο KΠΕ. Τα φάρμακα αυτά,<br />
επίσης, δρουν μέσω μεταβολής της προσκόλλησης των<br />
κυττάρων αλλά και της αγγειογένεσης.
Change language