agendaInfeksies, voeg sy by, behoort ook nie te herhaal nie.As simptome soos ’n seer keel, toe of loopneus ofselfs brongitis vir weke aanhou, kan dit in werklikheid’n allergie wees. Simptome wat op ’n virale infeksiekan dui, sluit in ’n helder loopneus, brandgevoel indie neus en ’n seer keel. Aansteeklike sinusitis gaangewoonlik met gesigpyn en koors gepaard, en diepasiënt kan selfs ’n aanhoudende hoofpyn hê.“Allergielyers, veral dié met asma, kom nie altydagter dat hul simptome vererger nie. Dit kan oor daeof weke vererger sonder dat hulle dit besef, en dansukkel hulle skielik. Dis b<strong>elan</strong>grik om jou simptomedop te hou en te weet wat in jou geval abnormaalis,” maan Rabie. “Doen dan stappe om jou simptomeonder beheer te kry voordat dit kan vererger.”Beheer jou simptomeDaar is basiese dinge wat ’n mens kan doen omjou blootstelling aan allergene te verminder. Jy kanbyvoorbeeld jou huis se vensters op winderige daetoemaak of die huis gereeld stofsuig. Volgens Rabiehet dié maatreëls om allergene te vermy onlangsbaie kontroversieel geraak. Die rede hiervoor is datdit haas onmoontlik is om blootstelling heeltemalte vermy, hoewel ’n mens dit tog kan beperk. Asjy byvoorbeeld allergies is vir diereskilfers, kan jyverkies om nie troeteldiere aan te hou nie, maar asiemand by die werk kathare op sy of haar klere het,kan dit jou steeds beïnvloed.“Jy moet ’n manier vind om in ’n wêreld volallergene te funksioneer,” sê Rabie. “Dit is deeglikgedokumenteer en bevestig dat allergielyers ’nbeduidend laer lewenskwaliteit geniet. As jou neusbyvoorbeeld weens allergiese rinitis chronies toe is,slaap jy sleg, staan moeg op, kan nie konsentreer nie,sukkel om te onthou en kan jy selfs gemoedskommelingsbeleef. By volwassenes het dit ’n invloed opwerkproduktiwiteit, terwyl kinders se akademieseprestasie daaronder ly.”Dit is noodsaaklik om van al die behandelingsmoontlikhedebewus te wees en jou simptome doeltreffendte bestuur. Om dit te doen, is dit b<strong>elan</strong>grik om’n deeglike allergiediagnose te kry. As jy vermoed datjy aan allergieë ly, gaan na jou huisdokter en vra om na’n allergiespesialis verwys te word. Onthou egter datvelpriktoetse en selfs bloedtoetse nie altyd beslissendis nie. Die uitslae kan beïnvloed word indien jy onlangs’n antihistamien geneem het of daar is dalk geen toetsvir jou spesifieke allergeen beskikbaar nie. Die allergiespesialissal op grond van jou simptome ’n kliniesediagnose maak en ’n behandelingsplan voorskryf watvir jou toestand en unieke omstandighede toepaslik is.Ken jou90 persent van reaksies word deur agt kosseveroorsaak: melk, eiers, grondbone, boomneute,soja, graan, vis en skulpvis. Selfs spoorhoeveelhedehiervan kan ’n reaksie veroorsaak.15miljoenAmerikanershet voedselallergieë17miljoenEuropeërshet ’n voedselallergie1:10babas in Australiësal voor hul eersteverjaardag ’nernstige allergieontwikkelAllergie of voedselintoleransie? Ken die verskil!VOEDSELALLERGIE• Ontwikkel gewoonlikskielik• Klein hoeveelhede koskan dit aanbring• Gebeur elke keer as jydié tipe kos eet• Kan lewensgevaarlikweesINTOLERANSIE• Ontwikkel gewoonlikgeleidelik• Kom gewoonlik vooras jy baie van hierdietipe kos eet• Kom gewoonlik vooras jy dié kos dikwels eet• Nie lewensgevaarlikIn die geval van chroniese allergiese rinitis is dievoorkeurbehandeling ’n intranasale steroïedsproei,terwyl die nuwer, niesederende antihistamiene’n korttermynoplossing bied vir tye wanneer diesimptome veral erg is. Sommige toestande soosasma vereis daaglikse medisyne en monitering. Metlewensbedreigende allergieë soos vir bysteek of sekerevoedselsoorte is dit raadsaam om te alle tye ’nouto-inspuiter met adrenalien met jou saam te draen op die uitkyk te wees vir dinge wat jy kan doenom blootstelling te verminder (deur byvoorbeeldbedag te wees op kruiskontaminering in kosse of nie’n helderrooi T-hemp te dra wat bye in die somer salnaderlok nie).Rabie se advies vir ekseembeheer in die <strong>winter</strong> isom nie soseer op die behandeling van die toestand tefokus nie, maar eerder te sorg dat die vel deurgaansélan > <strong>winter</strong> 2015
agendaGrondboonallergie iseen van die algemeensteoorsake van ernstigeallergie-aanvalle (anafilakse).Selfs baie klein hoeveelhedegrondbone kan insommige mense ernstigereaksie veroorsaak.Simptome van anafilakseAsemhalings- en slukprobleme; braking endiarree; duiseligheid; gevaarlik lae bloeddruk;swelling van die lippe, tong en ander liggaamsdele;en bewusteloosheid. Kan noodlottig weesas dit nie behandel word nie. Anafilakse komgewoonlik binne oomblikke voor, maar kan ookontwikkel ure nadat jy grondbone of grondboonproduktegeëet het.goed bevogtig is. Wanneer jy ’n bevogtiger kies, voegsy by, behoort die prys daarvan nie ’n aanduiding tewees van hoe goed dit werk nie; meer b<strong>elan</strong>grik isdie gereeldheid waarmee die bevogtiger aangewendword. Bevogtigers hou jou vel vir slegs ses ure vogtig,wat beteken dat jy die bevogtiger drie tot vier keerper dag moet aanwend, maar minstens twee keer(hoewel dit nie prakties is nie). Dit is ook raadsaamom al jou velprodukte te bestudeer, want talle bevatnatriumlourielsulfaat (seep) wat die boonste laag vanjou vel verwyder en jou vel dus uitdroog.Ekseem kan veral in kinders problematies weesen veroorsaak dat hulle krap totdat dit bloei (watdan geïnfekteer kan word). In dié gevalle kan joudokter die ouer, sederende antihistamiene voorskryfom te verseker dat hulle goed slaap en nie in hulslaap krap nie.As jy tegnies aangelê is, is daar verskeie slimfoontoepassings(apps) om jou te help om jou allergieëte bestuur. Sommiges help jou om ’n dagboek by tehou van alles wat jy eet om sodoende bestanddelete identifiseer waarvoor jy moontlik allergies magwees; ander ontleed die bestanddele in velsorgprodukteen identifiseer moontlike allergene daarin.’n Paar hou rekord van jou allergiesimptome, watnuttig te pas kom as jy jou dokter besoek, terwyl anderjou oor die stuifmeel- of skimmeltelling en selfsdie lugkwaliteitsindeks van jou omgewing inlig, ofjou selfs herinner om jou medisyne te neem. Daar isselfs apps wat jou help om ’n allergie-aksieplan op testel, kompleet met kontakbesonderhede en stappewat tydens ’n noodgeval gedoen moet word.Genesing?’n Ander opsie om te oorweeg, is desensitiseringof immunoterapie. Hoewel dit nie jou allergienoodwendig heeltemal sal genees nie, poog ditom jou immuunreaksie só te verander dat jouimmuunstelsel merkbaar minder op ’n allergeenreageer. Dit is beskikbaar vir stuifmeel-, hond-, kat-,perd- en bysteekallergie. Mense met veelvuldigeallergieë is nie ideale kandidate nie, maar dit is welmoontlik om die oorheersende allergie of allergieëte behandel. In die VSA ontvang pasiënte met veelvuldigeallergieë dié spuitstowwe gelyktydig, maarin Suid-Afrika en Europa word die behandeling oor’n aantal weke versprei.Dit is ongelukkig duur – die spuitstof word deurslegs drie of vier maatskappye in Europa vervaardigen moet dus ingevoer word. Boonop moet doktersaansoek doen om goedkeuring vir die spesifiekepasiënt by die Medisynebeheerraad. Weens diéfaktore, asook wisselkoersskommelings, kan dit ’nduur proses wees. Om hierdie rede dek die meestemediese skemas nie die behandeling nie. In di<strong>elan</strong>gtermyn kan die koste daarvan vergeleke met dievoordele wat dit bied, egter voordeliger wees as diévan gedurige dokters- en apteekbesoeke.Immunoterapie is ook nie die beste oplossingas jy onmiddellike resultate wil hê nie. Die programvir inasemingsallergieë strek oor drie jaar, en dié virbysteek oor vyf jaar.As jy ongelukkig genoeg is om aan allergieë te ly,moet jy besef dat die <strong>winter</strong> helaas nie die ruskansgaan bied waarop jy gehoop het nie. Gelukkig kanjy jou simptome verminder en jou lewenskwaliteitverhoog deur soveel moontlik oor jou toestandte leer en ’n behandelingsplan te volg wat deur ’nallergiespesialis saamgestel is. é<strong>winter</strong> 2015 > élan