Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Islamske teme<br />
Razmišljanja<br />
Naš doprinos zdravom organizmu<br />
Mozak zahtijeva pažnju, poput<br />
malog djeteta. Ono što mu<br />
je potrebno je konstatno<br />
naprezanje. Savjeti nekih<br />
stručnjaka su da se okrene<br />
zanimanjima za stvari koje<br />
traže umno naprezanje poput<br />
igranja šaha, rješavanja<br />
ukrštenih riječi ili učenje stranih<br />
jezika. Svakako, ne zaborvljamo<br />
da slijedeći islam ustvari ne<br />
puštamo „mozak na pašu“,<br />
nego ga kontinuirano korstimo.<br />
PIŠE: Fatima Jašarević<br />
Starost čovjekovog tijela određuje<br />
se prema biološkim pokazateljima<br />
starosti. Dakle, starost na<br />
nivou ćelije razlikuje se od stvarne starosne<br />
dobi. Naše tijelo može izgledati mnogo<br />
godina starije od onog stanja u kome<br />
doista jeste. Proces starenja tijela se može<br />
usporiti, i to održavanjem fizičkih i mentalnih<br />
sposobnosti na nivou na kojem su<br />
bili prije. Briga o zdravlju znači smanjenje<br />
rizika za nastanak svih bolesti.<br />
Srčane bolesti i rak doprinose stopi<br />
smrtnosti od 50%. Izliječenjem od raka<br />
ili drugih bolesti ne znači da ćemo promijeniti<br />
prirodu ili brzinu starenja tijela.<br />
Razlog tome je što starenje i bolest nisu<br />
ista stvar. Kako starimo, sistemi u našem<br />
tijelu se polahko narušavaju, što nas čini<br />
sklonijim za nastanak bolesti. Uspostavljanjem<br />
procesa starenja ćelija, mi činimo<br />
prevenciju za nastanak bolesti.<br />
Uzrok problema je vremenski dosta<br />
distanciran od nastanka istog. To znači<br />
da se posljedice nepravilnog života ukazuju<br />
ne odmah, nego poslije više godina.<br />
Tako je potrebno izgraditi odbrambene<br />
mehanizme u tridesetim, četrdesetim<br />
i pedesetim godinama protiv napada i<br />
posljedica koje bi se javile u šezdesetim,<br />
sedamdesetim i osamdesetim. Starenje<br />
je prirodna stvar, ali na brzinu starenja<br />
mi možemo uticati. Ukoliko činimo dobre<br />
i pozitivne stvari, godine će izgedati<br />
manje nego što jesu, dok ukoliko činimo<br />
loše stvari rezultat može biti: starac<br />
u tridesetim godinama.<br />
Mnogi od nas tretiraju tijelo kao sredstvo<br />
za jednokratnu upotrebu zaboravljajući<br />
da je to emanet (povjerena stvar na<br />
brigu) o kojoj treba brinuti i koju treba<br />
držati u što boljem stanju, zdravijom kako<br />
bi nam bolje služila u izvršavanju ibadeta,<br />
doborčinstava.<br />
Genetika naslijeđena od predaka nas<br />
može činiti sklonijom za dobijanje bolesti,<br />
kao što su srčane i šećerne bolesti, ali načinom<br />
života kojeg živimo možemo djelovanje<br />
gena ublažiti. Postoje neki glavni<br />
procesi naučno potvrđeni koji utiču na<br />
starenje, od kojih ćemo neke spomenuti u<br />
nastavku.<br />
Starenje je ustvari proces<br />
kojim ćelija gubi svoju otpornost,<br />
sposobnost da se obnavlja.<br />
Neke stvari unutar ćelije<br />
jednostavno ne funkcionišu<br />
uvijek isto, vremenom, sa starenjem<br />
njihova funkcija opada.<br />
Pored toga, starenje nije<br />
vezano samo za ćelijske procese,<br />
nego i za to na koji način<br />
reagujemo na stresove iz vana.<br />
Geni<br />
Borba sa<br />
starenjem ne<br />
znači samo<br />
produžavanje<br />
života, nego<br />
trud za<br />
postizanjem<br />
kvalitetnijeg<br />
života, kako<br />
zdravstvenog<br />
tako i<br />
cjelokupnog.<br />
Ukoliko zdravo<br />
živimo, pravilno<br />
se ophodimo<br />
prema životu,<br />
rezultati su<br />
neminovni i<br />
ulaganja su sa<br />
dobitkom koji<br />
nam itekako<br />
treba.<br />
Geni su nosioci nasljednog<br />
materijala od oca, majke, djedova<br />
itd. Često ljudi krivicu<br />
za zdravstveno stanje prebacuju<br />
na gene. Međutim, ako<br />
imamo određene gene, to ne<br />
označava kako će oni biti ispoljavani.<br />
Jedna četvrtina životne<br />
dugovječnosti ovisi o genima, a<br />
druge tri četvrtine o životnim<br />
navikama. Geni proizvode<br />
proteine, ali da li će određeni<br />
gen proizvesti protein ovisi o<br />
nama, odnosno našim navikama. Telomere,<br />
krajevi hromosoma koji pokazuju<br />
starost ćelije, su za 50% manje kod ljudi<br />
koji su pod stalnim stresom.<br />
Hi-Hon-San studija je radila istraživanje<br />
u kojem je analizirala pojavu srčanih<br />
udara kod Japanaca koji su emigrirali<br />
u Honolulu i San Farncisko i onih koji su<br />
živjeli u svojoj zemlji. Rezultat je pokazao<br />
da oni koju su živjeli u svojoj zemlji su<br />
imali manje srčanih udara, dok je kod<br />
emigranata bio četri puta više prisutan.<br />
Emigranti su poprimili način života stanovnika<br />
mjesta u koje su došli, pa time<br />
i ishranu, što je se pokazalo uzročnikom<br />
povećanog broja srčanih udara.<br />
Ovo je pozitivna vijest, jer pokazuje<br />
kako se smanjenjem faktora rizika<br />
može smanjiti procenat nastanka bolesti<br />
za koju smo genetski predodređeni.<br />
Postojanje nepoželjnih faktora iz okoliša<br />
je neophodno da bi se neka genetska<br />
predispozicija izrazila.<br />
Primjer sa hiperholesterolemijom<br />
Hiperholesterolemija je stanje povećanog<br />
prisustva holesterola u organizmu.<br />
Holesterol počinje da se lijepi za površinu<br />
krvnih sudova, što smanjuje elastičnost<br />
krvnih sudova. Suženje arterija<br />
može da dovede do mnogih<br />
srčanih bolesti, infarkta i moždanog<br />
udara. Genetska predispozicija<br />
za nastanak ove bolesti<br />
je važna, međutim jako bitnu<br />
ulogu u nastanku igraju vanjski<br />
faktori. Tako je 1989. godine<br />
Univerzitet Utah uradio studiju<br />
praćenja nosilaca gena za familijarnu<br />
hiperholesterolemiju<br />
kroz osam generacija unazad<br />
do originalnog para koj se vjenčao<br />
1790. godine. Rezultati su<br />
bili vrlo interesantni: nosioci<br />
gena iz 20. vijeka umirali su u<br />
ranim dvadesetim ili tridesetim<br />
godinama, dok su oni iz 19.<br />
vijeka, pa naovamo do 1870.<br />
godine preživljavali do svoje 6.,<br />
7., ili 8. decenije života. Pitanje<br />
se postavlja: kako je to moguće?<br />
Životni stil i navike ishrane<br />
znatno su doprinijeli trendu<br />
rane smrtnosti. Stanovnci mjesta<br />
koji su testirani, prije 20.<br />
vijeka bavili su se uglavnom<br />
zemljoradnjom i bili su fizički<br />
veoma aktivni. Dakle, smanjena količina<br />
fizičke akativnosti, promjena u načinu<br />
života i ishrane, doveli su do aktiviranosti<br />
gena uzročnika hiperholesterolemije.<br />
Mozak<br />
Gubitak mentanih spososbnosti prvi<br />
je znak starenja. Do 90. godine života<br />
mozak može da izgubi 10% svoje mase.<br />
Prvi znak starenja je gubitak kratkoročnog<br />
pamćenja. Tako se dešava da se<br />
osoba ne sjeća nekih dešavanja iz istog<br />
dana, ali se vrlo dobro sjeća detalja iz<br />
prošlosti. Gubitak pamćenja kod muškaraca<br />
rezultira gubljenjem sposobnosti<br />
rješavanja kompleksnih problema kako<br />
godine odmiču, dok žene gube sposobnost<br />
brzog procesiranja informacija.<br />
23. novembar - 9. muharrem<br />
42
Change language