Jurisprudentietijdschrift

Artikel
11
te geven om voor bouwwerken van ondergeschikte
betekenis vrijstelling te verlenen, en verwees daartoe
naar de nota van toelichting. De Afdeling oordeelt
evenwel dat uit de nota niet kan worden afgeleid
dat het de bedoeling is geweest het
toepassingsbereik meer te beperken dan reeds uit
de tekst van de bepaling zelf kan worden afgeleid.
Aan een uitbreiding van of een bijgebouw bij een
woongebouw binnen de bebouwde kom zijn, anders
dan in de regeling voor woongebouwen buiten de
bebouwde kom, afgezien van het aantal woningen,
geen restricties gesteld.
Toch spreekt de nota wel degelijk over ‘bouwwerken
van ondergeschikte planologische betekenis’.
2 Wellicht moet het zo worden gezien dat de situaties
die in artikel 20 worden genoemd volgens
de besluitgever planologisch gezien niet zo ingrijpend
zijn. De Afdeling moet hoe dan ook worden
toegegeven dat de beperking tot bouwwerken van
ondergeschikte planologische betekenis in de tekst
van de regeling niet wordt genoemd. In het aanvankelijke
wetsvoorstel werd wel uitdrukkelijk de eis
gesteld dat het bij de gevallen van artikel 19 lid 3
WRO moet gaan om ‘een afwijking van het bestemmingsplan
van geringe planologische betekenis’,
maar deze eis is later geschrapt. 3
Dit neemt niet weg dat aangenomen mag worden
dat de nieuwe ‘kruimelregeling’ is bedoeld voor gevallen
die planologisch van geringere betekenis zijn
dan de gevallen waarop de zwaardere vrijstellingsregelingen
van artikel 19 leden 1 en 2 WRO betrekking
hebben. Hoe dit in de praktijk zou moeten worden
vormgegeven, is mij echter niet helemaal
duidelijk. Zo kan een provinciale lijst als bedoeld in
artikel 19 lid 2 WRO niet afdoen aan de (reikwijdte
van) de bevoegdheid die burgemeester en wethouders
op grond van artikel 19 lid 3 hebben.
‘Mits het aantal woningen gelijk blijft’ en ‘woongebouw’
Uit het voorgaande blijkt, dat met name het toepassingsbereik
van de bevoegdheid om vrijstelling te
verlenen voor een uitbreiding van of een bijgebouw
bij een woning in de bebouwde kom bijzonder ruim
is. De enige beperking is, dat het aantal woningen
gelijk blijft. Aanvankelijk vatte de Afdeling deze eis
feitelijk op. Omdat een pand met een woonbestemming
al lang niet meer werd bewoond, trof de stelling
van een appellant dat door de vrijstelling ten
behoeve van ander gebruik 4 het aantal woningen
afnam geen doel. 5 Thans legt de Afdeling de voorwaarde
anders uit, zoals blijkt uit een uitspraak betreffende
de gemeente Bennekom. 6 Beslissend is nu
of het aantal woningen dat het bestemmingsplan
toestaat door het verlenen van de vrijstelling wordt
beïnvloed. Het bedoelde geval betrof een bouwplan.
Aannemelijk is, dat hetzelfde geldt voor de gebruiksvrijstellingsbevoegdheid
van artikel 20 Bro
1985.
Voor de uitleg van het begrip ‘woongebouw’ lijkt
de feitelijke situatie echter weer wel van belang. De
Afdeling heeft zich hiervoor aangesloten bij het oordeel
van een rechtbank dat ‘gelet op het feit dat het
perceel ter plaatse is bestemd voor eengezinswoningen
in twee bouwlagen alsmede op het feit dat
het daadwerkelijk als woning in gebruik is, het
pand voldoet aan de kwalificatie woongebouw als
bedoeld in voormelde bepaling’. 7 De begrippen ‘woning’
en ‘woongebouw’ zijn in zoverre dus kennelijk
niet identiek.
In overeenstemming met het oordeel dat voor de
vraag of het aantal woningen gelijk blijft bepalend
is wat het bestemmingsplan toelaat, heeft de Afdeling
in de Bennekom-zaak overigens ook beslist dat
ook vrijstelling kan worden verleend voor een uitbreiding
van een nog niet bestaand woongebouw.
Men kan dus in één keer bouwvergunning verlenen
voor de oprichting van het op grond van het bestemmingsplan
toegelaten woongebouw en – onder
verlening van de vrijstelling – voor de uitbreiding
daarvan. 8
‘Bebouwde kom’
Voor het toepassingsbereik van artikel 20 lid 1
onder a Bro 1985 is uiteraard ook van belang wat
nu onder ‘bebouwde kom’ moet worden verstaan. In
het kader van de ruimtelijke ordening is dit een feitelijk
begrip. De aard van de omgeving is bepalend,
2. Stb. 1999, 477, p. 11.
3. Zie Kamerstukken II 1997-1998, 25 311, nr. 7.
4. Zie artikel 20 lid 1 onder e Bro 1985.
5. Zie ABRS 18 september 2002, Gst. 7174, nr. 9, m.nt. JT (Zeist).
6. Zie ABRS 4 juni 2003, AB 2003, 322, m.nt. TN, Gst. 2003, 149,
m.nt. JT.
7. Zie ABRS 22 oktober 2002, AB 2003, 43, m.nt. TN (Stein).
8. Zie ABRS 4 juni 2003, AB 2003, 32, m.nt. TN, Gst. 2003, 149,
m.nt. JT (Bennekom).
StAB 1 / 2004