Tradičné receptárium regiónov v ŽSK, 2. časť - Žilinský samosprávny ...

Regiony ´ Zilinskeho ˇ ´ kraja
Regiony Kraju ˙Zylinskiego
´
Jedálniček Kysučanov v minulosti
nebol pestrý, pokrmy boli skromné,
obsahovali len to, čo si ľudia tvrdou
prácou dopestovali či dochovali. Prevažujúcu
časť ich obživy tvorili múčne jedlá,
nenáročné na prípravu. Horské oblasti Kysúc
priali kapuste, ktorá mala v regionálnej
strave osobitý význam a konzumovali
ju po celý rok. Pravidelným jedlom boli
i kaše či polievky pripravované zo strukovín,
ako hrach, fazuľa či šošovica.
Neúrodná pôda a studené podnebie
na Orave nepriali v minulosti rozvoju
poľnohospodárstva. Jedlá, ktoré si Oravci
pripravovali, boli lacné, no výdatné. Ľudia
v tomto kraji boli chudobní, a tak sa
poväčšine varilo zo zemiakov, kapusty či
obilnín, z ktorých pripravovali obľúbené
obilninové kaše. V oravskej strave majú
zastúpenie i mliečne výrobky. Korbáčiky
z kravského mlieka a údené oštiepky sa
stali oravskou špecialitou.
Podobný jedálny lístok mali v minulosti aj
obyvatelia Liptova. Ich stravovanie bolo
založené predovšetkým na domácich
zdrojoch. Hlavným zamestnaním ľudí
v tomto regióne bolo roľníctvo, pastierstvo
a chov dobytka a od toho sa odvíjala
aj ich obživa.
Gazdiné z Turca varili pokrmy z poľnohospodárskych
plodín z vlastných polí.
Zemiaky a kapustu jedli všetci, kvaka
a strukoviny sa striedali s rôznymi múčnymi
jedlami. Mestská inteligencia, zemania
a remeselníci v Turci zase obľubovali
sladké jedlá.
Rovnako i šľachta z Horného Považia
si potrpela na kvalitné jedlo. V hradoch
a kaštieľoch pripravovali kuchári špeciality
z teľacieho mäsa, vtáctva, diviny či
kapúnov. Bežní obyvatelia jedávali to, čo
dala úroda a čo sa im podarilo dochovať.
Sub – regions of the Zilina ˇ Region
Dawna dieta mieszkańców regionu Kysuce nie była zbytnio urozmaicona. Jedzono
skromnie, a potrawy przygotowywano wyłącznie z tego, co ludzie potrafili wyhodować
dzięki ciężkiej pracy. Przeważającą część jadłospisu stanowiły proste w przygotowaniu
dania mączne. Warunki panujące w górskich obszarach regionu sprzyjały uprawie
kapusty pełniącej szczególną rolę w dawnej diecie, gdzie była obecna przez cały rok. Regularnie
jedzono także kasze oraz zupy z roślin strączkowych – grochu, fasoli i soczewicy.
Nieurodzajna gleba i zimny klimat regionu Orava nie sprzyjały kiedyś rozwojowi rolnictwa.
Potrawy przyrządzane przez mieszkańców Orawy były tanie, lecz pożywne. Ludzie
w tym kraju byli biedni, więc zazwyczaj gotowano dania z ziemniaków i kapusty oraz ze
zbóż, z których przyrządzano kasze. W diecie Orawian zajmowały ważne miejsce także
produkty mleczne. Korbacze serowe z mleka krowiego i wędzone oscypki stały się specjalnością
tego regionu.
Podobny jadłospis był w przeszłości typowy także dla mieszkańców regionu Liptow. Potrawy
przyrządzali przede wszystkim z własnych produktów. Tutejsza ludność zajmowała
się głównie rolnictwem i hodowlą bydła, co miało także wpływ na ich sposób odżywiania.
Gospodynie z regionu Turiec gotowały potrawy z produktów wyhodowanych na własnych
polach. Wszyscy jedli ziemniaki i kapustę, a brukiew i rośliny strączkowe przyrządzano
na przemian z różnymi daniami mącznymi.
Inteligencja miejska, ziemianie i rzemieślnicy w regionie Turiec lubili z kolei dania słodkie.
Szlachta z regionu Horné Považie przywiązywała dużą wagę do jakości potraw. Kucharze
zatrudnieni w zamkach i pałacach przyrządzali smakołyki z cielęciny, drobiu i dzikiego
ptactwa, dziczyzny lub kapłonów. Natomiast zwykli ludzie jedli to, co przyniosły żniwa lub
co potrafili wyhodować.
In the past, the standard menu in Kysuce was not very varied. Meals were modest
and contained only the stuff grown or bred by the hard working people.
Their diet consisted mostly of farinaceous dishes with undemanding preparation.
Mountain areas of Kysuce were suitable for growing cabbage that was especially significant
in the region’s diet and was consumed all year round. Other regular dishes
included mashes and soups prepared from legumes, such as peas, beans and lentils.
The infertile soil and cold climate in Orava were hostile to the development of agriculture
in the past. The Orava people used to prepare cheap but hearty meals, and
as most people here were poor, common cooking ingredients included potatoes,
cabbage, and crops, from which they prepared popular cereal porridge. The Orava
diet also included dairy products – plaited cheese strings and smoked “oštiepok”
(sheep cheese) became true Orava specialties.
A similar menu was also common for the Liptov people. Their diet was based mostly
on domestic and household resources. People in this region were usually occupied by
farming, herding and cattle breeding, and their subsistence was adequate.
Housewives from Turiec cooked dishes from agricultural crops grown in their own
fields. Everybody ate potatoes and cabbage, “kvaka” and legumes alternated with various
farinaceous dishes. Urban intelligentsia, squires and craftsmen in Turiec preferred
sweet dishes.
Similarly, the nobility in Horné Považie required quality food. Chefs at castles and chateaus
prepared specialties from veal, birds, game and capons. Common people ate
what the harvest gave them and what they managed to grow or breed.
06 07