Бэлгийн амьдрал
Бэлгийн амьдрал
Бэлгийн амьдрал
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
МОДУЛЬ 10: СЭДЭВ 3<br />
ШИЛЖИЛТИЙН НАСНЫ ӨӨРЧЛӨЛТ<br />
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 2<br />
Биений юм ба нойтон зүүд<br />
Шилжилтийн насны охид хөвгүүдэд тохиолддог бие махбодын өөрчлөлтийн нэг нь биений юм<br />
ба нойтон зүүд. Суралцагчдыг охид, хөвгүүдээр нь дөрвөн бүлэгт хувааж, охидын хоёр бүлэгт<br />
“Биений юм” гэсэн гарчиг бүхий нөөц хэрэглэгдэхүүн 3.2-ийг, хөвгүүдийн бүлэгт “Нойтон зүүд”<br />
гэсэн гарчиг бүхий нөөц хэрэглэгдэхүүн 3.3-ийг өгнө.<br />
Багууд тарааж өгсөн материалыг уншиж судлаад, бүлгээрээ хамтран ярилцана. Тэдний хувьд<br />
ямар мэдээлэл нь шинэ болох, ямар мэдээллийг тэд хамгийн сайн мэддэг байсан, ямар<br />
мэдээллийг тодруулах шаардлагатай зэргийг хамтран ярилцаж, цаасан дээр тэмдэглэнэ.<br />
Дараа нь баг бүр дээрх байдлаар мэдээллээ ангилаад, бусдадаа танилцуулна. Багуудаас<br />
гарсан тодруулах шаардлагатай гэсэн мэдээлэлд хариу өгөх суралцагчид байгаа эсэхийг<br />
лавлаж, тэдний хариултыг сонссоны дараа багш шаардлагатай бол нэмж тайлбарлана<br />
(Хэрвээ багш тухайн сэдвээр өөрийгөө хангалттай сайн мэдлэггүй гэж үзэж байвал “Хүний<br />
бэлгийн <strong>амьдрал</strong>” номын 135-153 дугаар хуудсанд байгаа “Биений юм ба цэвэршилт” сэдвийг<br />
урьдчилан уншиж судалсан байх хэрэгтэй).<br />
Бүлгээр ажилласан дасгалаас юуг шинээр мэдэж авсан, тэдгээрийг мэдэж авсан нь ямар ач<br />
холбогдолтой зэргийг асууж, ярилцана.<br />
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 3<br />
Амьдралын зам<br />
Эхээс төрснөөсөө хойш өнөөг хүртэлх <strong>амьдрал</strong>аа дурсан харж, ирээдүйд юу хийхийг хүсч<br />
байгаа тухайгаа зөгнөж бодоцгооно.<br />
Төрсөн цагаас хойш өнөөг хүртэлх хугацаанд тохиолдсон нэг сайн дурсамжийг хэлнэ. Жишээ<br />
нь: Ямар нэгэн сурсан зүйл, хэр өсөж хөгжсөн, эсвэл бусдад хийсэн ямар нэгэн зүйл, найз<br />
нөхөдтэй болсон гэх мэтчилэн ямар ч үйл хэрэг байж болно.<br />
Хүн бүр дэвтэртээ шулуун зураас зураад, эхний үзүүрт нь өөрийн төрсөн оныг, голд нь<br />
одоо байгаа оныг, харин зураасны төгсгөлийн үзүүрт тав, арван жилийн дараах оныг бичиж<br />
тэмдэглэнэ.<br />
Дээрх зурсан шугам дээрээ өөрийн <strong>амьдрал</strong>ын чухал үеийг зурж тэмдэглэхийг хүснэ. Сайн<br />
зүйлээ үндсэн шугамаас дээш, муу байсан зүйлээ шугамаас доош зурна. Эхний удаад зөвхөн<br />
өнөөг хүртэлх цаг хугацааны зүйл зураглал хийнэ.<br />
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ<br />
<strong>Бэлгийн</strong> болон нөхөн үржихүйн эрүүл мэндтэй холбоотой асуудлыг хамруулахад<br />
Суралцагчдыг дэмжих хэрэгтэй; жишээлбэл, хүсээгүй жирэмслэлт, бэлгийн замаар дамжих<br />
халдвар, ХДХВ гэх мэт. “Амьдралын зам”-ын жишээг дэлгэц цаасан дээр зурж үзүүлж болно.<br />
Ингэснээр тэд ямар зүйл зурах гэж байгаагаа илүү сайн ойлгоно. Багшийн зурсан зүйл бол<br />
зөвхөн жишээ бөгөөд тэдний зурах “Амьдралын зам” өөр байна гэдгийг сайтар ойлгосон<br />
эсэхийг магадлаарай.<br />
Суралцагчид хосоороо ярилцаж, дараах асуултад хариулна.<br />
Өнөөг хүртэл <strong>амьдрал</strong>даа хүсч байгаа зүйлээ хийхэд юу тусалсан бэ?<br />
Зорилгодоо хүрэхэд юу тусалсан бэ?<br />
Хэцүү асуудал тулгарахад түүнийг даван туулахад буюу шийдвэрлэхэд юу тусалсан бэ?<br />
Дараа нь ирээдүйнхээ тухай бодоцгооё. Дараагийн таваас арван жилд юу хийхийг хүсч байгаа<br />
тухайгаа бодох ёстой. Жишээлбэл: Их сургуульд орно, бизнес хийж эхэлнэ, гэрлэнэ, хүүхэдтэй<br />
болно, улс орнуудаар аялна гэх мэт. Тэгээд өөрсдийн “Амьдралын зам”-аа үргэлжлүүлэн зурж<br />
тэмдэглэнэ.<br />
Ирээдүйн <strong>амьдрал</strong>ын замаа зурж тэмдэглэж дуусмагц дараах асуултад хариулж, ярилцана.<br />
Эдгээр асуултыг хосоороо эсвэл бүгдээрээ хамтдаа ярилцаж болно.<br />
Таны ирээдүйн зорилго юу вэ?<br />
Ирээдүйн зорилгодоо хүрэхийн тулд одоогоор хүрсэн амжилт, сурсан зүйлээ хэрхэн<br />
ашиглаж чадах вэ?<br />
Та болон таны эргэн тойронд байдаг хүмүүс юу хийх хэрэгтэй вэ?<br />
Зорилгодоо хүрэхийн тулд цаашид ямар алхам хийх вэ?<br />
Зорилгодоо хүрэхэд юу саад болох вэ?<br />
Хэрвээ та жирэмсэн болбол, эсвэл ХДХВ-ийн халдвар авчихвал яах вэ?<br />
Ийм зүйл болохоос урьдчилан сэргийлэхийн тулд юу хийж чадах вэ?<br />
Хэн танд тусалж чадах вэ?<br />
“Амьдралын зам” гэсэн энэхүү дасгалаас сурсан зүйл болон зорилгодоо хүрэхийн тулд<br />
төлөвлөсөн нэг алхмаа хүн бүр хэлнэ.<br />
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 4<br />
Эрсдэл хүлээх талаар эргэцүүлэх нь<br />
Суралцагчид хосоор ажиллана. Тэднээс ямар нэгэн шинэ үйлдлийг сонирхон туршиж, эрсдэлд<br />
орж байсан мөчөө санахыг хүснэ. Дараах асуултын дагуу ярилцана.<br />
Та ямар эрсдэлд орж байсан бэ?<br />
Яагаад энэ эрсдэлд орсон бэ?<br />
Эрсдэлээс үүдэн гарсан ямар үр дагавар байсан бэ?<br />
Өөр ямар зүйл тохиолдож болох байсан бэ?<br />
Өөр ямар сонголт байсан бэ?<br />
Эрсдэлийг бууруулахын тулд ямар нэгэн зүйл хийж чадсан уу?<br />
Эрсдэлд орсон найз нөхдийнхөө талаар юу гэж бодож байна вэ?<br />
Суралцагчдаас нийтэд нь дараах асуултыг асууна.<br />
Та нар ямар эрсдэлд орж байсан бэ?<br />
Эрсдэлд орсны улмаас юу тохиолдсон бэ?<br />
Эрсдэл болон гарч болох сөрөг үр дагаврыг бууруулахын тулд ямар зүйлийг та хийж чадсан<br />
бэ? Цаашид та юу хийж чадах вэ?<br />
30 31
Change language