Бэлгийн амьдрал

МОДУЛЬ 10: СЭДЭВ 5
ҮЕРХЭЛ НӨХӨРЛӨЛ, ХАЙР ДУРЛАЛЫН ХАРИЛЦАА
хэрэглэдэг вэ?
Хайрын ямар төрлүүд байдаг вэ?
Хайрын эдгээр төрөл нь ямар ялгаатай вэ? Эдгээр нь өөр өөрөөр илэрхийлэгддэг үү?
Хэрвээ тийм бол яаж?
Хүмүүсийн хоорондох харилцааны шатлалын алинд хайр хэрхэн илэрхийлэгдэж болох вэ?
Нэг бүлэгт 3-5 хүн байхаар бодож, суралцагчдыг багт хуваана. Бүлгүүд дараах асуултын дагуу
ярилцана.
--
Үерхэл нөхөрлөлдөө хайрыг илэрхийлэн харуулах ямар арга байж болох вэ? Бид найз
нөхөддөө хайрлаж байгаагаа хэрхэн харуулдаг вэ? Хайрын энэ илэрхийлэл нь ижил
болон эсрэг хүйсийн хүмүүсийн хоорондох үерхэл нөхөрлөлийг өөрчлөх үү?
--
Үерхэл нөхөрлөлөөс илүү хайр сэтгэлийн холбоонд хайрыг илэрхийлэх ямар арга
байдаг вэ? Бид тэдгээрийг хайр сэтгэлийн харилцаа холбоондоо яаж харуулдаг вэ?
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ:
Хүмүүс хайраа өөр өөрөөр илэрхийлдэг болохыг харьцуулахын тулд суралцагчдыг эрэгтэй
эмэгтэйгээр нь бүлэгт хуваах нь сонирхолтой байж болох юм. Эдгээр ялгааг тодотгон, эсрэг
хүйсийн хүмүүстэй харилцаа холбоо тогтоох болон үерхэж нөхөрлөнө гэдэг нь ямар утга
агуулгатай болохыг ярилцаарай.
Үерхэл нөхөрлөл болон хайр сэтгэлийн харилцаан дахь хайрын илэрхийллийг харьцуулан,
ангиараа хамтран ярилцана.
Суралцагчдад нөөц хэрэглэгдэхүүн 5.1-т байгаа “Хайрын бүрэлдэхүүн хэсгүүд” материалыг
тараан өгнө. Тус материалыг ашиглан хэн нэгэнтэй үерхэж нөхөрлөдөг бол өөрийгөө болон
хайртай хүнээ шинжинэ. Хэрвээ одоохондоо хайртай хүнтэйгээ учраагүй байгаа бол хайрын
төрөл тус бүрийн шинжийг судалж, хайртай хүн чинь ямар шинжийг бүрдүүлсэн байгаасай гэж
хүсч буйгаа тодорхойлно. Уг дасгалыг хийж дуусгаад дараах асуултын дагуу хамтран ярилцана.
Үүнд:
--
Энэ дасгалыг хийснээр ямар сэтгэгдэл төрж байна вэ?
--
Хэрвээ таныг хайрладаг хүн байдаг бол түүний хайр ямар төрлийн хайр байна вэ? Энэ
хайр таны хүсч буй хайр мөн үү?
--
Харин түүнийг хайрлах таны хайр ямар төрлийн хайр вэ?
--
Та хайраа ямар байгаасай гэж хүсч байна вэ? Үүний тулд та цаашид яах хэрэгтэй вэ?
ДҮГНЭЛТ
Суралцагчдаас дараах асуултыг асууж, ярилцаад энэ сэдвийг дүгнэнэ.
--
Өөрсдийн зурсан зураглалаа эргэн бодно уу. Хүмүүсийн уулздаг эдгээр газраас өөр
хүрээнд ямар төрлийн харилцаа үүсч болох вэ?
--
Энэ төрлийн харилцаа яагаад үүсдэг гэж бодож байна?
--
Хүмүүсийн хоорондох харилцаанд ямар зүйл нөлөөлдөг вэ?
--
Та нарын харилцаа болон үерхэл нөхөрлөлийн хүрээнд хэвшсэн зан үйлд ямар нэгэн
өөрчлөх зүйл байна уу?
--
Хайрын төрлүүдээс аль нь хамгийн их таалагдаж байна вэ?
--
Уг хайрыг бий болгохын тулд хүн юунд суралцах хэрэгтэй вэ?
--
Өөрийн хүссэн хайрыг бий болгохын та бүхэн одооноос юу хийхээр төлөвлөж байна
вэ?
НӨӨЦ ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН 5.1
ХАЙРЫН БҮРЭЛДЭХҮҮН ХЭСГҮҮД
Сэтгэл судлаач Зик Рубин хайр дараах гурван элементээс бүрддэг гэж үзсэн байна. Үүнд:
ээнэгшин дасах; халамж анхаарал; дотносол багтана. Ээнэгшин дасах гэдэг нь бие махбодын
хувьд хүрэлцэх, хүлээн зөвшөөрөх, халамжийг хүлээн авах хэрэгцээг хэлнэ. Халамж анхаарал
гэдэг нь бусдын хэрэгцээ болон аз жаргалыг өөрийнхтэйгөө адилаар үнэлж, авч үзэхийг хэлнэ.
Дотносол гэдэг нь бодол санаа, хүсэл тэмүүлэл, мэдрэмжээ нөгөө хүнтэйгээ хуваалцахыг
хэлнэ гэж тэрээр үзсэн байна.
Роберт Штернберг хайрын гурвалжны онолыг томъёолон гаргажээ. Түүний онолоор хайр
нь дотносол, тэмүүлэл, үүрэг хариуцлага гэсэн гурван бүрэлдэхүүн хэсгээс бүрдэнэ. Хайр
сэтгэлийн холбоотой хүмүүст дотносол маш чухал байдаг. Дотносолыг дараах шинж тэмдгээр
тодорхойлж болно. Үүнд:
--
Бие биеийнхээ сайн сайхан байдалд дэмжлэг үзүүлдэг.
--
Халуун дулаан сэтгэлээр ханддаг.
--
Хэрэгцээтэй үед ямагт дэргэд нь байж чаддаг.
--
Бүхий л зүйлсээ хуваалцаж чаддаг.
--
Сэтгэлээрээ ойр дотно байж, бие биедээ дэм өгдөг.
--
Амьдралын хувьд нөлөөтэй байр суурь эзэлдэг.
--
Хамт байхад маш тааламжтай.
--
Харилцан бие биеэ маш сайн ойлгодог.
--
Бие биедээ нууцаа дэлгэдэг гэх мэт.
Харин тэмүүллийг дараах шинж чанараар тодорхойлж болно.
Үүнд:
--
Бие биеэ харахаар сэтгэл хөдөлдөг.
--
Байнга түүнийгээ боддог.
--
Романтик харилцаатай байхыг хүсдэг.
--
Бие биедээ татагддаг.
46 47