Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2<br />
Marco teórico<br />
El marco teórico <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te investigación se <strong>de</strong>spr<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> dos patrones conceptuales:<br />
<strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo ocio-consumo y <strong>el</strong> <strong>de</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo. Por <strong>el</strong>lo, inicialm<strong>en</strong>te<br />
se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> fundam<strong>en</strong>tación microeconómica <strong>de</strong> dichos patrones con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong><br />
po<strong>de</strong>r, posteriorm<strong>en</strong>te, analizar <strong>el</strong> proceso secu<strong>en</strong>cial que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>de</strong>trás <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> un empleo por parte <strong>de</strong> un individuo.<br />
El <strong>en</strong>foque neoclásico tradicional sobre mercado <strong>la</strong>boral parte <strong>de</strong>l supuesto <strong>de</strong> que<br />
<strong>la</strong>s condiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> oferta <strong>la</strong>boral son <strong>la</strong>s <strong>de</strong>terminantes <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones <strong>la</strong>borales<br />
individuales (Uribe y Ortiz, 2006). Así pues, los ag<strong>en</strong>tes escog<strong>en</strong> librem<strong>en</strong>te<br />
emplearse o no. Sin embargo, <strong>el</strong> problema <strong>de</strong> <strong>el</strong>ección al que se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>ta un ag<strong>en</strong>te<br />
pue<strong>de</strong> consi<strong>de</strong>rarse <strong>de</strong> <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te manera: <strong>en</strong> primer lugar, <strong>de</strong>be <strong>de</strong>cidir si participa<br />
o no <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado <strong>de</strong> trabajo. Es <strong>de</strong>cir, <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> cuántas horas <strong>de</strong>dica a trabajar y<br />
cuántas a ocio. Una vez ha <strong>de</strong>terminado participar <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado <strong>de</strong> trabajo, inicia<br />
un proceso <strong>de</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo, por medio <strong>de</strong>l cual <strong>de</strong>cidirá emplearse o no, <strong>en</strong><br />
base a <strong>la</strong>s ofertas <strong>la</strong>borales que reciba. Finalm<strong>en</strong>te, si ha resu<strong>el</strong>to emplearse, pue<strong>de</strong><br />
optar por un empleo <strong>de</strong> alta o baja calidad.<br />
El refer<strong>en</strong>te teórico usado tradicionalm<strong>en</strong>te para int<strong>en</strong>tar explicar <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> oferta <strong>de</strong> trabajo se <strong>de</strong>nomina: Mo<strong>de</strong>lo neoclásico ocio-consumo. Este mo<strong>de</strong>lo<br />
i<strong>de</strong>ntifica los factores asociados a <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> trabajar por parte <strong>de</strong> un individuo<br />
y, si es <strong>el</strong> caso, cuántas horas <strong>de</strong>dica a dicha actividad, sujeto a <strong>la</strong> restricción temporal<br />
(T), <strong>la</strong> restricción presupuestaria (M), su riqueza inicial (We) y <strong>la</strong> remuneración <strong>de</strong>l<br />
trabajo (W).<br />
2.1 Mo<strong>de</strong>lo ocio-consumo<br />
El individuo repres<strong>en</strong>tativo <strong>de</strong> este mo<strong>de</strong>lo recibe satisfacción por <strong>el</strong> consumo <strong>de</strong><br />
bi<strong>en</strong>es y servicios (C), o por ocio (O). En a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte, (C) se referirá al gasto <strong>en</strong> términos<br />
4<br />
IEEC 32.indd 4<br />
19/01/2011 04:39:28 p.m.