Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
Determinantes de la informalidad laboral y el subempleo en las ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Determinantes</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>informalidad</strong> <strong>la</strong>boral y <strong>el</strong> <strong>subempleo</strong> <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong>s áreas metropolitanas <strong>de</strong> Barranquil<strong>la</strong>, Cartag<strong>en</strong>a y Montería<br />
Una premisa importante, <strong>en</strong> lo que respecta al comportami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> un individuo, es<br />
aqu<strong>el</strong><strong>la</strong> que establece que una persona <strong>de</strong>sea <strong>el</strong>egir aqu<strong>el</strong><strong>la</strong> combinación particu<strong>la</strong>r<br />
<strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es y ocio que maximice su provecho. En otras pa<strong>la</strong>bras, los sujetos <strong>de</strong>sean<br />
maximizar su utilidad. Esto significa que una persona escogerá aqu<strong>el</strong><strong>la</strong> combinación<br />
<strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es y ocio que lo lleve al máximo niv<strong>el</strong> posible <strong>de</strong> utilidad (U), dadas <strong>la</strong>s limitaciones<br />
impuestas por <strong>la</strong> recta presupuestaria y <strong>la</strong> restricción temporal.<br />
Este mo<strong>de</strong>lo es comúnm<strong>en</strong>te usado para explicar <strong>la</strong>s <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong> participación <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />
mercado <strong>de</strong> trabajo. Es <strong>de</strong>cir, <strong>la</strong> primera etapa <strong>de</strong> lo que se ha <strong>de</strong>nominado: Proceso<br />
Secu<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> Elección <strong>de</strong> Empleo (P<strong>en</strong>cav<strong>el</strong>, 1990).<br />
2.2 Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo<br />
Formalm<strong>en</strong>te, los mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo son precursores <strong>en</strong> <strong>la</strong> fundam<strong>en</strong>tación<br />
microeconómica <strong>de</strong> los mercados <strong>de</strong> trabajo, se basan <strong>en</strong> <strong>el</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />
maximizador <strong>de</strong> <strong>la</strong> utilidad <strong>de</strong> un ag<strong>en</strong>te racional, que <strong>de</strong>ci<strong>de</strong> librem<strong>en</strong>te si participa<br />
o no <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado <strong>de</strong> trabajo. Estos mo<strong>de</strong>los c<strong>en</strong>tran su interés <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> un<br />
individuo racional que, una vez participando <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado <strong>de</strong> trabajo, <strong>el</strong>ige <strong>en</strong>tre<br />
emplearse o no (B<strong>la</strong>nco, 1995; Layard et al., 1991).<br />
Los mo<strong>de</strong>los <strong>de</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo reconoc<strong>en</strong> que <strong>en</strong> los mercados <strong>la</strong>borales <strong>la</strong><br />
información es difícil y costosa <strong>de</strong> conseguir, <strong>en</strong> virtud <strong>de</strong> <strong>la</strong> heterog<strong>en</strong>eidad <strong>de</strong>l<br />
mercado. Así pues, ante costos <strong>de</strong> información mayores que cero, los trabajadores<br />
<strong>de</strong>berán <strong>de</strong>terminar hasta qué punto sigu<strong>en</strong> buscando empleo. (Martín, 1995).<br />
El mo<strong>de</strong>lo más utilizado es <strong>el</strong> <strong>de</strong>nominado: Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> Búsqueda Secu<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> Empleo,<br />
que mo<strong>de</strong><strong>la</strong> <strong>el</strong> hecho que <strong>el</strong> trabajador toma su <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> continuar o no con<br />
<strong>la</strong> búsqueda <strong>de</strong> empleo, cada vez que recibe una oferta <strong>de</strong> trabajo (Uribe y Ortiz,<br />
2006). La <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> continuar o no con <strong>la</strong> búsqueda <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>rá <strong>de</strong> si <strong>el</strong> sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong><br />
reserva <strong>de</strong>l individuo (sa<strong>la</strong>rio mínimo al cual estaría dispuesta a emplearse una persona)<br />
es m<strong>en</strong>or que <strong>el</strong> sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong> mercado.<br />
El sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong> reserva indica <strong>el</strong> mínimo increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> ingreso que provocaría que<br />
una persona sea indifer<strong>en</strong>te ante trabajar o no una primera hora. La <strong>de</strong>finición <strong>de</strong> sa<strong>la</strong>rio<br />
<strong>de</strong> reserva implica, <strong>en</strong>tonces, que <strong>el</strong> individuo <strong>de</strong>cidirá no trabajar si <strong>el</strong> sa<strong>la</strong>rio<br />
<strong>de</strong> mercado es m<strong>en</strong>or que <strong>el</strong> sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong> reserva; pero, resolverá <strong>en</strong>trar a trabajar si <strong>el</strong><br />
sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong> mercado exce<strong>de</strong> al sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong> reserva.<br />
Por lo tanto, <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> trabajar estará basada <strong>en</strong> una comparación <strong>de</strong>l sa<strong>la</strong>rio <strong>de</strong><br />
mercado (cuánto están dispuestos a pagar los empleadores por una hora <strong>de</strong> trabajo)<br />
6<br />
IEEC 32.indd 6<br />
19/01/2011 04:39:28 p.m.