EUSKARARA ITZULITAKO HAUR ETA GAZTE LITERATURA

Urtealdi hau ixteko, azkenik, Giulio Cesare della Croceren
Bertoldaren maltzurkeri zurrak eta Bertoldin’en txaldankeri
barregarriak izeneko itzulpena dugu, Bernardo Garro “Otxoluak”
1932an argitaratua, nahiz eta lehenago Euzkadi egunkarian atalka
agertu ziren. Della Crocek bi liburu gisa plazaratu zituen materialok
jatorriz, Bertoldo eta Bertoldino, biak ustez 1620 urtearen inguruan
argitaratuak.
Otxoluak “Len-itza” izeneko atarikoan aitortzen duenez, testu
horiek aukeratu izanaren arrazoia, literaturako obra gorenak izatea
baino, euskararen ahozko baliabideak zuzenean erabiltzeko
eskaintzen zuen aukera izan zen. Didaktikotasun hori Arejitak
laburtzen du, honela:
Helburu bi bete gura ditu itzulpenaz Otxoluak:
euskera ona emon irakurleari (hizkuntzaren erabilera ona
erakutsi), eta euskerea neke barik eta atseginez irakatsi
(helburu didaktikoa). (Arejita, 1983:10).
Bizenta Mogelen itzulpenaren kasuan bezala, hau ere herri
xehearentzat eta umeentzat pentsatua dago, esaera eta ekintza
itsusirik gabea. Otxoluaren hitzetan:
Beraz, ene irakurle on orrek, ezeren kezka baga ta
txarrik aurkituko eztozunen ardura barik irakurri daikezu
euskerazko idaztitxu au, ta, era berian, naiz-ta edozein
umekondori be irakurteko emon, umientzako batez be
antolaturiko batetik euzkeralduba dalako, ta
euzkeraldueran antolatzallien asmua neure gogo ixan
dodalako (Della Croce, 1932:4).
Itzulpenean neologismo ugari erabiltzen dira, eta sintaxia
Altuberen aginduak zorrozki betez eratua dago. Arejitaren iritziz,
hala ere, Otxoluaren estiloa ez da muturrekoa: “Otxolua, euskeraren
herrikoitasunari begira, Lauaxeta eta Kirikiñoren arteko erdibide
baten dagoala esango neuke” (Arejita, op. cit.:12). Horretaz
gainera, atsotitzak barra-barra erabili zituen, horietatik asko
Refranes y Sentencias (1596) delakotik ateratakoak.
145