19.01.2014 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

e l e n e g i u n a S v i l i<br />

Sedge<br />

dgeni<br />

nili zmnebis kvlevis vis saki<br />

kiTxe<br />

Txebi<br />

bisa<br />

saTvis<br />

adre saSu<br />

Sualo sparsul<br />

sulSi<br />

saSualo sparsuli, romelic parTulTan erTad ganekuTvneba<br />

saSualo iranul enaTa Jgufis dasavlur Stos, gansakuTrebuli<br />

intensivobiT Seiswavleba ukanskneli aTwleulebis manZilze.<br />

misi evoluciis sakiTxebs mieZGvna vrceli samecniero literatura<br />

(am SromaTa bibliografia ix. v. zundermanis gramatikul<br />

narkvevSi _ W.Sundermann, Mittelpersisch, Compendium Linguarum<br />

Iranicarum, 1989, Wiesbaden, pp. 138-164). magram, aGsaniSnavia, rom am<br />

enis gramatikuli struqturisa da morfosintaqsis bevri mniSvnelovani<br />

sakiTxi Jer kidev ar aris saTanadod gamokvleuli.<br />

Kvelaze ufro metad es exeba zmnis kategorias. adresa-<br />

Sualo sparsulSi da SedarebiT gviandel teqstebSi dadasturebuli<br />

zmnuri formebi umTavresad ganixileboda istoriul-etimologiur<br />

aspeqtSi, anu ZiriTadi KuradGeba eTmoboda<br />

prezensis (awmKo drois) fuZeTa analizs da maT mimarTebebs<br />

Zvel iranul prezensis klasebTan.<br />

drois, aspeqtis, valentobisa da kilos gramatikuli kategoriebi,<br />

rogorc wesi, ganixileboda mokled da zogadad.<br />

saSualo sparsuli werilobiTi Zeglebis axali kritikuli<br />

gamocemebi realur safuZvels qmnis misi gramatikuli realiebis<br />

evoluciuri procesebis axleburi gaazrebisa da Sesabamisad, misi<br />

istoriuli ganviTarebis axleburi interpretaciisTvis.<br />

analitizmi saSualo sparsulis gramatikuli struqturis<br />

erT-erTi mTavari maxasiaTebelia. Zveli iranuli dro-aspeqturi<br />

sistemis kompleqsuri morfologiuri tipi, romelic<br />

Sedgeboda zmnur fuZeTa da saTanadod fleqsiur formaTa<br />

triqotomiisagan (prezensi-aoristi-perfeqti), Secvlili iKo<br />

awmKo da namKo drois zmnur fuZe da pirian formaTa binaruli<br />

paradigmatuli opoziciiT, romlebSic awmKos formebi<br />

fleqsiuria, xolo namKosi _ analitikuri. perifrastuli<br />

32<br />

zmnuri formebis saKovelTao integrireba SeiZleba ganixilebodes<br />

saSualo sparsulis (da zogadad, dasavluri saSualo<br />

iranuli enebis) inovaciad.<br />

saSualo sparsuli zmnis aGweriTi gramatikuli formebidan<br />

calke kategoriad gamoKofilia `rTuli zmnebi~ (В. С.<br />

Расторгуева, Среднеперсидский Язык, Москва, 1966, стр. 84; (В. С.<br />

Расторгуева, E. K. Moлчанова, Среднеперсидский Язык, Основы<br />

Иранского Языкознания, Москва, стр. 135-136 ; W. Sundermann, Mittelpersisch,<br />

pp.151-152) romlebic Sedgeba ori komponentisgan: arsebiTi,<br />

zedsarTavi an nazmnari saxelisa da damoukidebeli (um-<br />

Tavresad gardamavali tipis) zmnebisagan, rogoricaa kardan-<br />

“keTeba”, dādan “micema, boZeba”, burdan“motana” da sxv.<br />

ukve adre saSualo sparsul werilobiT ZeglebSi – maniqeur<br />

teqstebiSi (III s. Cv. w.), sasanur warwerebsa da siriuli<br />

fsalmunis saSualo sparsul TargmanSi (IV s. Cv. w.) vlindeba<br />

rTuli zmnebis TvalsaCino modelebi, romlebic konteqstebis<br />

Sesabamisad an gramatikul formas gadmoscems (magaliTad, āfrīn<br />

kardan “xotbis Sesxma~, romelSic āfrīn aris pirdapiri damateba),<br />

an zmnuri frazeologizmebis Sesabamisia.<br />

moxsenebaSi warmodgenilia rTuli zmnebis semantikuri da distribuciuli<br />

analizi adre saSualo sparsulis masalis mixedviT.<br />

g i o r g i g o g o l a S v i l i<br />

kidev erTxel -ia daboloebis Taobaze -ad da -am<br />

TemisniSnian zmnaTa I TurmeobiTis formaTa Soris<br />

Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebis mixedviT<br />

| TurmeobiTSi paralelur formaTagan _ dauxa<br />

xatavs<br />

º dauxa<br />

xatia<br />

_ meore (ia<br />

daboloebiani) varianti miCneulia arali<br />

li-<br />

tera<br />

ratu<br />

turu<br />

rulad<br />

(`ukugdebul unda iqneso~).<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!