arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ufleba (curtaveli 1964, gv. 37). arqanJelo lambertis cnobiT,<br />
`qalebi da kacebi sufrasTan cal-calke sxedan~ (lamberti<br />
1938, gv. 48). rogorc Cans, saqme gvaqvs patriarqaluri<br />
oJaxisaTvis damaxasiaTebel wesTan, romelmac droTa ganmavlobaSi<br />
transformacia ganicada.<br />
sufraze lxinis dawKebisas or-sam sadGegrZelos arKiT<br />
dalevdnen. amas gilax<br />
laxva<br />
vama<br />
(urTierTgacnobis sadGegrZelo)<br />
ewodeboda. gilax<br />
laxva<br />
vama<br />
ori sitKvisagan Semdgari zmnaa. gila<br />
rTuli zmniswinia da aGniSnavs mimarTulebas (`mimo~), xolo<br />
xvama<br />
aris locva (qaJaia 2001, gv. 329). amdenad, gilax<br />
laxva<br />
vama<br />
niSnavs<br />
`mimolocvas~. am dros maspinZeli stumarTan alaverds<br />
gadadioda.<br />
Tamadad irCevdnen sufris wesrigis kargad mcodnes da<br />
nadimis xelmZGvanelobis unaris mqone gamocdil adamians, romelsac<br />
sasmelis garkveuli raodenobis miGeba da atana SeeZlo.<br />
Tamada airCevda qalis mSoblebisa da maKrebis ufrosis<br />
mier SerCeul moadgiles, romelic aucileblad qalis maKrebidan<br />
unda KofiliKo. Tamadis mier arCeul pirovnebas saqorwilo<br />
sufraze mopa<br />
pasu<br />
suxe<br />
|| bilba<br />
baSi<br />
ewodeboda.<br />
termini Tama<br />
mada<br />
qarTul KofaSi dGes saKovelTaodaa gavrcelebuli<br />
da niSnavs sufris ufross, sadGegrZeloebis<br />
mTqmels. s. JanaSias azriT, es sitKva kavkasiur enebSi sxvadasxva<br />
mniSvnelobiT gvxvdeba da niSnavs mamasaxliss, amorCeuls,<br />
sufris ufross (JanaSia 1968, gv. 136). T. ivelaSvilis dakvirvebiT,<br />
Tamada sufris ufrosi iKo. am sitKvis damkvidrebis<br />
drod saqarTveloSi mas <strong>XIX</strong> saukune miaCnia (ivelaSvili 1995,<br />
gv. 13). n. abakelia wers: `Tamada, cnobili qarTvelologis<br />
k. Smidtis azriT, Cerqezuli sitKvaa da niSnavs `mama ufals~<br />
(abakelia 1997, gv. 146). termin `Tamadis~ sadaurobisa da qar-<br />
Tul KofaSi misi damkvidrebis Sesaxeb saintereso Sexedulebas<br />
aviTarebs g. gociriZe, romelic am sitKvas sparsulidan Semosulad<br />
miiCnevs. Tamadobis instituti Zvelia da warsulidan<br />
modis (gociriZe 1999, gv. 65).<br />
Tamadis paralelurad samurzaKanoSi gamoiKeneba termini<br />
102<br />
tolba<br />
baSi<br />
Si, romelsac igive azrobrivi da funqcionaluri datvirTva<br />
aqvs. `tolumbaSi Turquli sitKvaa da tikis ufross<br />
niSnavs. igi imave mniSvnelobisaa, rac Tamada~ (qarTuli enis<br />
ganmartebiTi leqsikoni 1960, gv. 316). Tamadisa da tolumba-<br />
Sis Sesaxeb Tavisi mosazreba hqonda z. yiyinaZes. `Tamada da<br />
tolumbaSi erekle II-is dros damkvidrebulia. masTan xSirad<br />
modiodnen stumrebi _ Kaenis Svilebi da maT sapativcemulod<br />
imarTeboda sufra. Sekrebili warCinebulni amoirCevdnen sufraze<br />
Kvelaze karg msmels, dasvamdnen muTaqaze. pirvelad mas<br />
unda daelia azarfeSa da saymlis gemoc mas unda gaesinJa. aqedan<br />
aris warmomdgari Tavi<br />
vi-ma<br />
mada<br />
da. tolumbaSic imitom daerqva,<br />
rom aseve zemoxsenebuli piri iKo tole<br />
lebis Tavi<br />
vi, anu sparsulad<br />
`baSi~. (mTawmindeli 1878, #19). termini tolum<br />
lumba<br />
baSi<br />
mTel saqarTveloSia gavrcelebuli, Tumca igi ufro metad<br />
dominirebs megrulSi.<br />
bilba<br />
baSi<br />
mxolod dasavleT saqarTvelos KofaSi dasturdeba.<br />
igi Turquli sitKvaa da niSnavs Tamadis moadgiles, Semwes<br />
(Магазаник 1945:76). samegreloSi tolum<br />
lumba<br />
baSis<br />
Sisa da bilba<br />
ba-<br />
Sis gavrcelebis mizezi TurqeTis gavleniT aixsneba.<br />
tolumbaSsa da bilbaSs erTi kviriT adre afrTxilebda<br />
oJaxis ufrosi. Tamada mTeli kviris ganmavlobaSi marilian<br />
myads yamda, rom mowKureboda da bevri Gvino daelia. tolumbaSs<br />
sufraze naxva<br />
xvawa<br />
wa-s (`Gomis qerqs~) daudebdnen, romelic,<br />
respodentTa gadmocemiT, xels uwKobda msmels Gvinis daleva-<br />
Si. Tu vinme droze adre, lxinis damTavrebamde, adgeboda<br />
sufridan, mas aJarimebdnen da erTi sasmisiT mets asmevdnen,<br />
rasac ontKolaSur<br />
Sur-s (`natalaxars~) uwodebdnen. tolumbaSisa<br />
da bilbaSis lxinidan adre wasvla darCenilis gamarJvebas niSnavda.<br />
rogorc vxedavT, megrul sufraze Gvinis smaSi namdvili<br />
paeqroba imarTeboda. Kvelaze meti Gvinis daleva gmirobis<br />
tolfasi iKo. tolumbaSi, qarTuli sufris tradiciisamebr,<br />
or-sam sadGegrZelos warmoTqvamda, romlis Semdeg nefe-patar-<br />
Zali unda edGegrZelebina. am dros igi moiTxovda sefaSi<br />
SemoeKvanaT axaldaqorwinebulebi, raTa TavianTi kuTvnili ad-<br />
103