19.01.2014 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ufleba (curtaveli 1964, gv. 37). arqanJelo lambertis cnobiT,<br />

`qalebi da kacebi sufrasTan cal-calke sxedan~ (lamberti<br />

1938, gv. 48). rogorc Cans, saqme gvaqvs patriarqaluri<br />

oJaxisaTvis damaxasiaTebel wesTan, romelmac droTa ganmavlobaSi<br />

transformacia ganicada.<br />

sufraze lxinis dawKebisas or-sam sadGegrZelos arKiT<br />

dalevdnen. amas gilax<br />

laxva<br />

vama<br />

(urTierTgacnobis sadGegrZelo)<br />

ewodeboda. gilax<br />

laxva<br />

vama<br />

ori sitKvisagan Semdgari zmnaa. gila<br />

rTuli zmniswinia da aGniSnavs mimarTulebas (`mimo~), xolo<br />

xvama<br />

aris locva (qaJaia 2001, gv. 329). amdenad, gilax<br />

laxva<br />

vama<br />

niSnavs<br />

`mimolocvas~. am dros maspinZeli stumarTan alaverds<br />

gadadioda.<br />

Tamadad irCevdnen sufris wesrigis kargad mcodnes da<br />

nadimis xelmZGvanelobis unaris mqone gamocdil adamians, romelsac<br />

sasmelis garkveuli raodenobis miGeba da atana SeeZlo.<br />

Tamada airCevda qalis mSoblebisa da maKrebis ufrosis<br />

mier SerCeul moadgiles, romelic aucileblad qalis maKrebidan<br />

unda KofiliKo. Tamadis mier arCeul pirovnebas saqorwilo<br />

sufraze mopa<br />

pasu<br />

suxe<br />

|| bilba<br />

baSi<br />

ewodeboda.<br />

termini Tama<br />

mada<br />

qarTul KofaSi dGes saKovelTaodaa gavrcelebuli<br />

da niSnavs sufris ufross, sadGegrZeloebis<br />

mTqmels. s. JanaSias azriT, es sitKva kavkasiur enebSi sxvadasxva<br />

mniSvnelobiT gvxvdeba da niSnavs mamasaxliss, amorCeuls,<br />

sufris ufross (JanaSia 1968, gv. 136). T. ivelaSvilis dakvirvebiT,<br />

Tamada sufris ufrosi iKo. am sitKvis damkvidrebis<br />

drod saqarTveloSi mas <strong>XIX</strong> saukune miaCnia (ivelaSvili 1995,<br />

gv. 13). n. abakelia wers: `Tamada, cnobili qarTvelologis<br />

k. Smidtis azriT, Cerqezuli sitKvaa da niSnavs `mama ufals~<br />

(abakelia 1997, gv. 146). termin `Tamadis~ sadaurobisa da qar-<br />

Tul KofaSi misi damkvidrebis Sesaxeb saintereso Sexedulebas<br />

aviTarebs g. gociriZe, romelic am sitKvas sparsulidan Semosulad<br />

miiCnevs. Tamadobis instituti Zvelia da warsulidan<br />

modis (gociriZe 1999, gv. 65).<br />

Tamadis paralelurad samurzaKanoSi gamoiKeneba termini<br />

102<br />

tolba<br />

baSi<br />

Si, romelsac igive azrobrivi da funqcionaluri datvirTva<br />

aqvs. `tolumbaSi Turquli sitKvaa da tikis ufross<br />

niSnavs. igi imave mniSvnelobisaa, rac Tamada~ (qarTuli enis<br />

ganmartebiTi leqsikoni 1960, gv. 316). Tamadisa da tolumba-<br />

Sis Sesaxeb Tavisi mosazreba hqonda z. yiyinaZes. `Tamada da<br />

tolumbaSi erekle II-is dros damkvidrebulia. masTan xSirad<br />

modiodnen stumrebi _ Kaenis Svilebi da maT sapativcemulod<br />

imarTeboda sufra. Sekrebili warCinebulni amoirCevdnen sufraze<br />

Kvelaze karg msmels, dasvamdnen muTaqaze. pirvelad mas<br />

unda daelia azarfeSa da saymlis gemoc mas unda gaesinJa. aqedan<br />

aris warmomdgari Tavi<br />

vi-ma<br />

mada<br />

da. tolumbaSic imitom daerqva,<br />

rom aseve zemoxsenebuli piri iKo tole<br />

lebis Tavi<br />

vi, anu sparsulad<br />

`baSi~. (mTawmindeli 1878, #19). termini tolum<br />

lumba<br />

baSi<br />

mTel saqarTveloSia gavrcelebuli, Tumca igi ufro metad<br />

dominirebs megrulSi.<br />

bilba<br />

baSi<br />

mxolod dasavleT saqarTvelos KofaSi dasturdeba.<br />

igi Turquli sitKvaa da niSnavs Tamadis moadgiles, Semwes<br />

(Магазаник 1945:76). samegreloSi tolum<br />

lumba<br />

baSis<br />

Sisa da bilba<br />

ba-<br />

Sis gavrcelebis mizezi TurqeTis gavleniT aixsneba.<br />

tolumbaSsa da bilbaSs erTi kviriT adre afrTxilebda<br />

oJaxis ufrosi. Tamada mTeli kviris ganmavlobaSi marilian<br />

myads yamda, rom mowKureboda da bevri Gvino daelia. tolumbaSs<br />

sufraze naxva<br />

xvawa<br />

wa-s (`Gomis qerqs~) daudebdnen, romelic,<br />

respodentTa gadmocemiT, xels uwKobda msmels Gvinis daleva-<br />

Si. Tu vinme droze adre, lxinis damTavrebamde, adgeboda<br />

sufridan, mas aJarimebdnen da erTi sasmisiT mets asmevdnen,<br />

rasac ontKolaSur<br />

Sur-s (`natalaxars~) uwodebdnen. tolumbaSisa<br />

da bilbaSis lxinidan adre wasvla darCenilis gamarJvebas niSnavda.<br />

rogorc vxedavT, megrul sufraze Gvinis smaSi namdvili<br />

paeqroba imarTeboda. Kvelaze meti Gvinis daleva gmirobis<br />

tolfasi iKo. tolumbaSi, qarTuli sufris tradiciisamebr,<br />

or-sam sadGegrZelos warmoTqvamda, romlis Semdeg nefe-patar-<br />

Zali unda edGegrZelebina. am dros igi moiTxovda sefaSi<br />

SemoeKvanaT axaldaqorwinebulebi, raTa TavianTi kuTvnili ad-<br />

103

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!